Các hợp âm ba chính của điệu trưởng và thứ. Sự liên kết các hợp âm ba chính.

[Yopovn]

Các hợp âm ba chính của điệu trưởng và thứ. Sự liên kết các hợp âm ba chính.

Khái niệm, hợp âm ba và các thể loại

1. Khái niệm về hợp âm
Trong âm nhạc, các chồng âm được hình thành do sự kết hợp cùng một lúc từ ba âm thanh trở lên. Nếu các âm thanh trong một chồng âm được sắp xếp theo một quy luật nhất định gọi là hợp âm.
Có rất nhiều dạng cấu trúc hợp âm khác nhau được hình thành ở từng giai đoạn phát triển của lịch sử âm nhạc, cũng như ở từng nền âm nhạc khác nhau.
Trong nền âm nhạc phương Tây, được dùng phổ biến hơn cả là các hợp âm có các âm chồng theo quãng ba.
Hợp âm và mối liên kết giữa chúng với nhau đóng một vai trò rất quan trọng trong âm nhạc. Nó không những được dùng làm phần đệm cho giai điệu mà nó còn tạo nên giai điệu bằng các dạng âm hình hoá…
2. Các loại hợp âm ba
Hợp âm ba gồm có ba âm xếp lên nhau theo quãng ba, tên của chúng là âm 1, âm 3 và âm 5. Gọi là hợp âm ba vì hợp âm này có 3 âm, tuy nhiên nó có thể được gọi là hợp âm năm (do âm 1 và âm 5 tạo thành quãng năm).
– Các loại hợp âm ba : có nhiều dạng hợp âm ba. Sự khác nhau giữa các dạng hợp âm ba phụ thuộc vào thứ tự sắp xếp và tính chất của các quãng ba tạo nên hợp âm ba đó.
Âm nhạc phương Tây thường dùng phổ biến bốn dạng hợp âm ba được cấu tạo từ những quãng ba trưởng và ba thứ. Đó là các hợp âm ba trưởng, ba thứ, ba tăng và ba giảm.
+ Hợp âm ba trưởng là hợp âm ba có cấu tạo bởi một quãng ba trưởng ở dưới và quãng ba thứ ở trên. Quãng giữa hai âm ngoài cùng là quãng năm đúng. Ví dụ:
Tên của hợp âm ba trưởng được viết tắt bằng chữ cái La-tinh. Ví dụ :

• c là hợp âm Đô trưởng.
• D là hợp âm Rê trưởng.
• E là hợp âm Mi trưởng.

+ Hợp âm ba thứ là hợp âm ba có cấu tạo bởi một quãng ba thứ ở dưới và quãng ba trưởng ở trên. Quãng giữa hai âm ngoài cùng là quãng năm đúng. Ví dụ:

Tên của hợp âm ba thứ được viết tắt bằng chữ cái La-tinh kèm thêm chữ m. Ví dụ:

• Dm là hợp âm Rê thứ.
• Em là hợp âm Mi thứ.
• Fm là hợp âm Fa thứ.

+ Hợp âm ba tăng là hợp âm ba có cấu tạo bởi hai quãng ba trưởng. Quãng giữa hai âm ngoài cùng là quãng năm tăng. Ví dụ :

Tên của hợp âm ba tăng được viết tắt bằng chữ cái La-tinh kèm thêm chữ aug.
Ví dụ :

• F- aug là hợp âm Fa tăng.
• G- aug là hợp âm Sol tăng.
• A- aug là hợp âm La tăng.

+ Hợp âm ba giảm là hợp âm ba có cấu tạo bởi hai quãng ba thứ. Quãng giữa hai âm ngoài cùng là quãng năm giảm. Ví dụ :
Tên của hợp âm ba giảm được viết tắt bằng chữ cái La-tinh kèm thêm chữ dim. Ví dụ :

• A dim là hợp âm La giảm.
• B dim là hợp âm Si giảm.
• c dim là hợp âm Đô giảm.

Các hợp âm ba trưởng và ba thứ là các hợp âm thuận bởi chúng được cấu tạo bằng các quãng thuận (3 trưởng, 3 thứ và 5 đúng). Các hợp âm ba tăng và ba giảm là các hợp âm nghịch bởi trong hợp âm có chứa quãng nghịch (5 tăng và 5 giảm).
So với hợp âm ba tăng và ba giảm thì các hợp âm ba trưởng, ba thứ được dùng phổ biến hơn.
– Tên gọi của các âm trong hợp âm ba : mỗi âm thanh của hợp âm đều có tên gọi riêng. Các tên này được gọi theo quãng giữa âm đó với âm thấp nhất của hợp âm khi ở thế cơ bản :
+ Âm thấp nhất gọi là âm gốc hoặc âm 1.
+ Âm thứ hai gọi là âm 3.
+ Âm cao nhất gọi là âm 5.
Tên của các âm không thay đổi khi vị trí của chúng thay đổi trong hợp âm. Ví dụ :

3. Các thể đảo của hợp âm ba
Khi ba âm thanh của hợp âm được sắp xếp theo quãng 3 thì cách sắp xếp ấy gọi là thể cơ bản hay thể gốc (cũng có thể gọi là thể nguyên vị) của hợp âm. Ngoài thể gốc, hợp âm ba có hai thể đảo là thể đảo một và thể đảo hai.
– Thể đảo một : Đưa âm gốc (âm một) của hợp âm chuyển lên một quãng tám, âm ba trở thành âm thấp nhất.
Thể đảo một được gọi là hợp âm sáu. Tên này được gọi theo quãng từ âm thấp nhất của hợp âm với âm một. Kí hiệu của thể đảo một là số 6 đặt cạnh kí hiệu chỉ bậc hoặc công năng của hợp âm trong điệu thức.
Ví dụ hợp âm La thứ và thể đảo một của nó :

– Thể đảo hai : Đưa cả âm một và âm ba của hợp âm chuyển lên một quãng tám, âm năm trở thành âm thấp nhất.
Thể đảo hai được gọi là hợp âm bốn sáu. Tên gọi như vậy là theo quãng giữa âm thấp nhất với âm một và quãng giữa hai âm ngoài cùng. Kí hiệu của thể đảo hai là số 4 đặt cạnh kí hiệu chỉ bậc hoặc công năng của hợp âm trong điệu thức.
Ví dụ hợp âm La thứ và thể đảo hai của nó :