- Tham gia
- 28/1/21
- Bài viết
- 82,192
- Điểm
- 113
tác giả
Giáo án phụ đạo ngữ văn 11 NĂM 2023 Trường THPT Đăk Glong được soạn dưới dạng file word gồm 67 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.
I. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ
1. Lí thuyết
1.1. Khái niệm
Tư tưởng đạo lí là kiểu bài nghị luận bao gồm các vấn đề về nhận thức (lí tưởng, mục đích sống); tâm hồn, tính cách ( lòng yêu nước, lòng nhân ái, vị tha, bao dung, độ lượng, tính trung thực, chăm chỉ, cần cù, hòa nhã, khiêm tốn, thói ích kỷ, bao hoa, vụ lợi...); về quan hệ gia đình (tình mẫu tử, anh em...); về quan hệ xã hội (tình đồng bào, tình thầy trò, tình bạn...); về cách ứng xử, hành động mỗi người trong cuộc sống..
1.2. Các thao tác thường sử dụng: Giải thích, phân tích, chứng minh, so sánh, bác bỏ, bình luận.
1.3. Cách làm bài
- Giới thiệu tư tưởng, đạo lí cần bàn luận.
- Phân tích những mặt đúng, bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến vấn đề bàn luận.
- Nêu ý nghĩa, rút ra bài học nhận thức và hành động về tư tưởng đạo lí.
1.4. Yêu cầu hành văn
- Diễn đạt chuẩn xác, mạch lạc, bố cục rõ ràng.
2. Thực hành: Hướng dẫn HS khảo sát từng dạng đề cụ thể
§Ò 1: Suy nghĩ của anh (chị) về đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.
1. Tìm hiểu đề:
- Kiểu bài: NL về một tư tưởng, đạo lí.
- Nội dung: nêu suy nghĩ về câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”.
- Thao tác lập luận: phối hợp các thao tác giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận.
- Tư liệu: kiến thức cuộc sống thực tế, sách báo …
2. Lập dàn ý:
a. Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ và nêu tư tưởng chung của câu tục ngữ.
b. Thân bài:
- Giải thích câu tục ngữ.
- Nhận định, đánh giá.
+ Câu tục ngữ nêu đạo lí làm người.
+ Câu tục ngữ khẳng định truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
+ Câu tục ngữ khẳng định một nguyên tắc đối nhân, xử thế.
+ Câu tục ngữ nhắc nhở trách nhiệm của mọi người đối với dân tộc.
- Câu tục ngữ thể hiện một trong những vẻ đẹp văn hoá của dân tộc Việt Nam.
- Truyền thống đạo lí tốt đẹp thể hiện trong câu tục ngữ tiếp tục được kế thừa và phát huy trong cuộc sống hôm nay.
c. Kết bài:
- Khẳng định một lần nữa vai trò to lớn của truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”.
- Rút ra bài học và phương châm sống cho bản thân.
§Ò 2: Suy nghĩ của anh (chị) về câu nói: “ Đẽo cày giữa đường”.
1. Tìm hiểu đề:
- Kiểu bài: NL về một tư tưởng, đạo lí.
- Nội dung: nêu suy nghĩ về câu tục ngữ “ đẽo cày giữa đường” để thấy ý nghĩa câu nói: phê phán, chế giễu lối sống thiếu quyết đoán, không có chính kiến, thiếu bản lĩnh của con người.
- Thao tác lập luận: phối hợp các thao tác giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận.
- Tư liệu: kiến thức cuộc sống thực tế, sách báo …
2. Lập dàn ý:
a. Mở bài: giới thiệu câu nói và nêu ý nghĩa cña câu nói ®ã.
b. Thân bài:
- Giải thích câu nói: câu tục ngữ được đúc kết từ câu chuyện một người muốn đổi đời bằng cách dốc hết tiền mua gỗ đẽo cày bán. Đang làm việc, người đi đường liên tục góp ý đẽo to đẽo nhỏ cho phù hợp với nhu cầu cày ruộng của từng vùng miền. Ai bảo gì anh ta cũng nghe, kết cục đống gỗ trở thành thứ bỏ đi. Người muốn làm giàu bỗng chốc trắng tay.
- Suy ra vấn đề cần bàn bạc : làm việc gì cũng phải có chính kiến, kiên trì một con đường đã chọn.
- Phân tích : Để sống con người cần có ước mơ. Nhưng để thực hiện ước mơ, người đó cần có chính kiến, nghị lực, ý chí. Không có chính kiến thì phải hao công, tốn của, mất thời gian mà vẫn không đem lại kết quả. Không có chính kiến con người trở thành ba phải, ai nói gì cũng nghe theo, không ít trường hợp bị kẻ xấu lợi dụng.
- Cần phê phán những người sống không có chính kiến, ba phải.
c. Kết bài:
- Khẳng định ý nghĩa của câu tục ngữ.
- Rút ra bài học và phương châm sống cho bản thân ( rèn luyện đức tính kiên định; đôi khi phải biết chấp nhận thất bại để rút ra bài học cho bản thân; cần phải học trong sách vở lẫn đời thời...)
§Ò 3: Viết bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của anh (chị) về đức tính khiêm tốn.
1. Tìm hiểu đề:
- Kiểu bài: NL về một tư tưởng, đạo lí.
- Nội dung: nêu suy nghĩ về đức tính khiêm tốn.
- Thao tác lập luận: phối hợp các thao tác giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận.
PHẦN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
I. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ
1. Lí thuyết
1.1. Khái niệm
Tư tưởng đạo lí là kiểu bài nghị luận bao gồm các vấn đề về nhận thức (lí tưởng, mục đích sống); tâm hồn, tính cách ( lòng yêu nước, lòng nhân ái, vị tha, bao dung, độ lượng, tính trung thực, chăm chỉ, cần cù, hòa nhã, khiêm tốn, thói ích kỷ, bao hoa, vụ lợi...); về quan hệ gia đình (tình mẫu tử, anh em...); về quan hệ xã hội (tình đồng bào, tình thầy trò, tình bạn...); về cách ứng xử, hành động mỗi người trong cuộc sống..
1.2. Các thao tác thường sử dụng: Giải thích, phân tích, chứng minh, so sánh, bác bỏ, bình luận.
1.3. Cách làm bài
- Giới thiệu tư tưởng, đạo lí cần bàn luận.
- Phân tích những mặt đúng, bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến vấn đề bàn luận.
- Nêu ý nghĩa, rút ra bài học nhận thức và hành động về tư tưởng đạo lí.
1.4. Yêu cầu hành văn
- Diễn đạt chuẩn xác, mạch lạc, bố cục rõ ràng.
2. Thực hành: Hướng dẫn HS khảo sát từng dạng đề cụ thể
§Ò 1: Suy nghĩ của anh (chị) về đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.
1. Tìm hiểu đề:
- Kiểu bài: NL về một tư tưởng, đạo lí.
- Nội dung: nêu suy nghĩ về câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”.
- Thao tác lập luận: phối hợp các thao tác giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận.
- Tư liệu: kiến thức cuộc sống thực tế, sách báo …
2. Lập dàn ý:
a. Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ và nêu tư tưởng chung của câu tục ngữ.
b. Thân bài:
- Giải thích câu tục ngữ.
- Nhận định, đánh giá.
+ Câu tục ngữ nêu đạo lí làm người.
+ Câu tục ngữ khẳng định truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
+ Câu tục ngữ khẳng định một nguyên tắc đối nhân, xử thế.
+ Câu tục ngữ nhắc nhở trách nhiệm của mọi người đối với dân tộc.
- Câu tục ngữ thể hiện một trong những vẻ đẹp văn hoá của dân tộc Việt Nam.
- Truyền thống đạo lí tốt đẹp thể hiện trong câu tục ngữ tiếp tục được kế thừa và phát huy trong cuộc sống hôm nay.
c. Kết bài:
- Khẳng định một lần nữa vai trò to lớn của truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”.
- Rút ra bài học và phương châm sống cho bản thân.
§Ò 2: Suy nghĩ của anh (chị) về câu nói: “ Đẽo cày giữa đường”.
1. Tìm hiểu đề:
- Kiểu bài: NL về một tư tưởng, đạo lí.
- Nội dung: nêu suy nghĩ về câu tục ngữ “ đẽo cày giữa đường” để thấy ý nghĩa câu nói: phê phán, chế giễu lối sống thiếu quyết đoán, không có chính kiến, thiếu bản lĩnh của con người.
- Thao tác lập luận: phối hợp các thao tác giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận.
- Tư liệu: kiến thức cuộc sống thực tế, sách báo …
2. Lập dàn ý:
a. Mở bài: giới thiệu câu nói và nêu ý nghĩa cña câu nói ®ã.
b. Thân bài:
- Giải thích câu nói: câu tục ngữ được đúc kết từ câu chuyện một người muốn đổi đời bằng cách dốc hết tiền mua gỗ đẽo cày bán. Đang làm việc, người đi đường liên tục góp ý đẽo to đẽo nhỏ cho phù hợp với nhu cầu cày ruộng của từng vùng miền. Ai bảo gì anh ta cũng nghe, kết cục đống gỗ trở thành thứ bỏ đi. Người muốn làm giàu bỗng chốc trắng tay.
- Suy ra vấn đề cần bàn bạc : làm việc gì cũng phải có chính kiến, kiên trì một con đường đã chọn.
- Phân tích : Để sống con người cần có ước mơ. Nhưng để thực hiện ước mơ, người đó cần có chính kiến, nghị lực, ý chí. Không có chính kiến thì phải hao công, tốn của, mất thời gian mà vẫn không đem lại kết quả. Không có chính kiến con người trở thành ba phải, ai nói gì cũng nghe theo, không ít trường hợp bị kẻ xấu lợi dụng.
- Cần phê phán những người sống không có chính kiến, ba phải.
c. Kết bài:
- Khẳng định ý nghĩa của câu tục ngữ.
- Rút ra bài học và phương châm sống cho bản thân ( rèn luyện đức tính kiên định; đôi khi phải biết chấp nhận thất bại để rút ra bài học cho bản thân; cần phải học trong sách vở lẫn đời thời...)
§Ò 3: Viết bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của anh (chị) về đức tính khiêm tốn.
1. Tìm hiểu đề:
- Kiểu bài: NL về một tư tưởng, đạo lí.
- Nội dung: nêu suy nghĩ về đức tính khiêm tốn.
- Thao tác lập luận: phối hợp các thao tác giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận.
CHỦ ĐỀ LIÊN QUAN
CHỦ ĐỀ MỚI NHẤT
