Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học văn miêu tả cho học sinh lớp 4

[Yopovn]

Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học văn miêu tả cho học sinh lớp 4 được soạn dưới dạng file word gồm 31 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM



“Một vài biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học văn miêu tả

cho học sinh lớp 4.”

​

Người thực hiện: Phan Thị Mai Hoa

Chức vụ : Giáo viên

Đơn vị công tác : Trường TH Nguyễn Trường Tộ

Biện pháp thuộc môn : Tiếng Việt



Hưng Nguyên – Năm 2021

MỤC LỤC​

TT​	Nội dung​	Trang​
1​	I. PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ​	4​
2​	1. Lí do chọn đề tài.	4​
3​	2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài	4​
4​	3. Nhiệm vụ nghiên cứu.	5​
5​	4. Phạm vi nghiên cứu.	5​
6​	5.Phương pháp nghiên cứu.	5​
7​	II.PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU​	6​
8​	1. Cơ sở lí luận	6​
9​	1.1 Các khái niệm về văn miêu tả	6​
10​	1.2 Đặc điểm văn miêu tả	6​
11​	1.3 Cấu trúc chương trình, sách giáo khoa phân môn Tập làm văn lớp 4	7​
12​	2. Cơ sở thực tiễn	7​
13​	3.Thực trạng dạy học văn miêu tả hiện nay	8​
14​	3.1 Thực trạng​	11​
15​	3.2 Nguyên nhân hạn chế	13​
16​	II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐÃ THỰC HIỆN	13​
17​	2.2.Một số biện pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề	17​
18​	Biện pháp 1: Tổ chức, hướng dẫn học sinh quan sát đối tượng miêu tả Biện pháp 2: Hướng dẫn học sinh lập dàn ý bài văn miêu tả bằng cách sử dụng bản đồ tư duy kết hợp với các phương pháp dạy học tích cực.	17​
19​	Biện pháp 3 : Hướng dẫn học sinh viết các đoạn văn của bài văn miêu tả	18​
20​	Biện pháp 4: Hướng dẫn học sinh sử dụng kiến thức văn học qua phân môn Tập đọc và các môn học khác để làm giàu vốn từ văn miêu tả	19​
21​	Biện pháp 5: Hướng dẫn học sinh sử dụng một số biện pháp nghệ thuật	21​
22​	Biện pháp 6: Bộc lộ cảm xúc trong văn miêu tả	23​
23​	Biện pháp 3 : Hướng dẫn học sinh viết các đoạn văn của bài văn miêu tả	24​
24​	Biện pháp 7: Thực hiện nghiêm túc tiết Trả bài Tập làm văn	24​
25​	Biện pháp 8: Phát động phong trào đọc sách để mở rộng vốn từ	25​
26​	2.3.Kết quả đạt được	26​
27​	2.4 Bài học kinh nghiệm	26​
28​	PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ​	27​
29​	1.Kết luận	27​
30​	2.Kết luận	​

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ​

1.Lý do chọn đề tài

Như chúng ta đã biết, nếu như học toán để phát triển tư duy logic thì việc học tiếng Việt sẽ giúp các em hình thành và phát triển tư duy ngôn ngữ. Tư duy có phát triển thì ngôn ngữ mới phát triển. Và ngược lại, ngôn ngữ càng phát triển thì càng tạo cho tư duy phát triển nhanh hơn. Ngôn ngữ càng hoàn hảo, càng giúp cho việc diễn đạt tư tưởng tình cảm thêm chính xác, giúp khả năng nhận xét thêm sâu sắc, có khả năng trình bày được rõ ràng, chính xác những ý nghĩ và tình cảm của mình. Vì vậy Tiếng Việt là môn học không thể thiếu trong hệ thống giáo dục của đất nước ta, đặc biệt đối với học sinh ở bậc tiểu học – lứa tuổi đang trong giai đoạn hình thành về nhân cách và tư duy. Trong đó phân môn Tập làm văn giữ một vị trí quan trọng trong dạy và học Tiếng Việt.

Chương trình Tập làm văn Tiểu học bao gồm các thể loại như miêu tả, tường thuật, kể chuyện, viết thư, đơn từ… trong đó kiểu bài miêu tả được học và chiếm thời gian nhiều nhất.

Mục đích của việc dạy văn miêu tả ở tiểu học, giúp học sinh có thói quen quan sát, biết phát hiện những điều mới mẻ, thú vị về thế giới xung quanh; biết truyền những rung cảm của mình vào đối tượng miêu tả; biết sử dụng những từ ngữ có giá trị biểu cảm, những câu văn rõ ràng, chân thực. Một bài văn hay là một bài văn mà khi đọc, người đọc thấy hiện ra trước mắt mình: con người, cảnh vật, đồ vật,…cụ thể, sống động như nó vẫn tồn tại trong thực tế cuộc sống. Như vậy, có thể xem văn miêu tả là một bức tranh về sự vật bằng ngôn từ.

Để làm tốt một bài văn miêu tả, đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp của các môn học cộng với vốn sống thực tế. Đối với học sinh lớp 4, phân môn Tập làm văn quả là khó khăn. Bởi lẽ, đây là môn học đòi hỏi sự sáng tạo. Để giúp học sinh học tốt văn miêu tả điều quan trọng là làm thế nào giúp cho học sinh quan sát để tìm ý, biết lựa chọn các từ ngữ miêu tả cho sinh động, hấp dẫn, không phải đưa ra các lời nhận xét chung chung mà phải tả các sự vật, hiện tượng bằng từ ngữ cụ thể, gợi cảm. Một bài văn hay, có giá trị không ở chỗ trình bày mạch lạc dễ hiểu mà cái quan trọng hơn đó là sức truyền cảm và sự truyền cảm này có được là do tính chân thực, tính nhân bản, cao hơn nữa là cái chất văn, hơi văn.

Khi chấm bài Tập làm văn, tôi thấy đa số học sinh đã biến các bài văn miêu tả thành văn kể, liệt kê một cách khô khan, chưa có hình ảnh, chưa có cảm xúc. Các em rất lúng túng khi viết bài văn miêu tả và hơn hết là không hứng thú. Vì vậy bản thân tôi quan tâm, trăn trở về vấn đề này và đã thực hiện một số biện pháp trong giảng dạy có hiệu quả. Sau đây tôi xin được mạnh dạn trình bày “Một vài biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học văn miêu tả cho học sinh lớp 4 ”.

*Sáng kiến kinh nghiệm là những vấn đề dựa trên cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn, thực trạng dạy học văn miêu tả lớp 4 nói riêng và tiểu học nói chung, dựa trên nguyên lý giáo dục, đặc trưng bộ môn, tâm sinh lí học sinh, phát huy năng lực học cho học sinh. Với những biện pháp hữu hiệu góp phần nâng cao chất lượng dạy học văn miêu tả cho học sinh lớp 4. Sáng kiến kinh nghiệm vừa mang tính thực tiễn cao, vừa có tính sáng tạo, tính mới.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

Tôi viết sáng kiến kinh nghiệm này với mong muốn:

- Rèn luyện kĩ năng làm các bài văn tả cảnh cho học sinh .

- Giúp học sinh hệ thống hoá kiến thức, hiểu và khắc sâu, nhớ lâu kiến thức, phát triển hoạt động trí tuệ sáng tạo của học sinh, vận dụng tạo tiền đề sau này học sinh tiếp tục học các thể loại văn khác được tốt hơn.

- Góp phần làm rõ phương pháp dạy, nâng cao chất lượng học văn miêu tả cảnh cho giáo viên và học sinh lớp 4.

3. Đối tượng nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu là tập thể học sinh, lớp 4E năm học 2019 - 2020, Trường Tiểu học Nguyễn Trường Tộ – Huyện Hưng Nguyên - Tỉnh Nghệ An.

- Chương trình phân môn Tập làm văn lớp 4.

4. Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi về quy mô: Tổng hợp những kiến thức liên quan trực tiếp để dạy HS viết bài văn. Tìm ra những nguyên nhân dẫn đến kết quả viết bài văn ở học sinh lớp 4 không như ý muốn. Tìm ra các giải pháp và xây dựng gắn dạy học minh họa để việc dạy học viết bài văn đạt kết quả tốt hơn.

Phạm vi về không gian: Tại lớp 4E - Trường Tiểu học Nguyễn Trường Tộ.

Phạm vi về thời gian: Từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 3 năm 2021.

5. Phương pháp nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu lí luận.

Phương pháp quan sát sư phạm.

Ứng dụng sơ đồ tư duy

Phương pháp điều tra.

Phương pháp thực hành.

Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:,

PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU​

1. CƠ SỞ LÍ LUẬN:

1.1 Các khái niệm về văn miêu tả

Miêu tả: Miêu tả là nêu lên các đặc điểm của sự vật, hiện tượng bằng cách làm cho các sự vật, hiện tượng đó hiện lên trực tiếp (tái hiện) trước mắt người đọc (người nghe) một cách cụ thể, sống động, như thật khiến cho người ta có thể nhìn, nghe, ngửi, sờ mó được.

Văn miêu tả: Văn miêu tả là loại văn nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe. Như vậy, văn miêu tả là thể loại văn dùng lời nói, chữ viết có hình ảnh và cảm xúc làm cho người đọc, người nghe hình dung một cách rõ nét về người, vật, cảnh vật sự việc như vốn có trong đời sống. Một bài văn miêu tả hay không phải thể hiện chính xác, rõ nét, sinh động đối tượng miêu tả mà còn thể hiện trí tưởng tượng, cảm xúc và đánh giá của người viết đối với đối tượng miêu tả.

1.2 Đặc điểm văn miêu tả:

- Văn miêu tả là thể loại sáng tác: văn miêu tả không phải là sự sao chép, chụp lại những sự vật, sự việc, con người một cách máy móc mà là kết quả của sự nhận xét, tưởng tượng, đánh giá hết sức phong phú. Đó là miêu tả thể hiện sự mới mẻ, riêng biệt của người viết.

- Tính chân thật trong văn miêu tả: văn miêu tả không hạn chế sự tưởng tượng, không ngăn cản cái mới mẻ của người viết. Nhưng như vậy, không có nghĩa văn miêu tả cho phép người viết bịa một cách tùy tiện, muốn nói sao thì nói, viết sao thì viết. Khi miêu tả cái mới, cái riêng phải gắn chặt với cái chân thực. Thấy đúng như thế nào thì tả như thế ấy.