CHUYÊN ĐỀ TÀI LIỆU Ôn thi học sinh giỏi lịch sử 11

[Yopovn]

TÀI LIỆU Ôn thi học sinh giỏi lịch sử 11 được soạn dưới dạng file word gồm 51 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.
TỔ: SỬ -GDCD

ÔN THI HỌC SINH GIỎI

PHẦN 1: LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP 11​

Chuyên đề 1: Lịch sử Việt Nam 1858-1884

Câu 1: Vì sao nói xã hội Việt Nam dưới triều Nguyễn là một xã hội đang lên cơn sốt trầm trọng?( Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỉ XIX trước khi thực dân Pháp xâm lược)

- Việt Nam là nước độc lập, có chủ quyền song chế độ phong kiến đã lâm vào khủng hoảng, suy yếu trầm trọng.

- Sự cai trị hà khắc của nhà Nguyễn kìm hẵm sự phát triển của nền kinh tế đất nước, mâu thuẫn xã hội ngày càng sâu sắc chủ yếu là mâu thuẫn giữa nông dân với chính quyền phong kiến.

- Biểu hiện:

+ Kinh tế:

Nông nghiệp trì trệ do ruộng đất bị cường hào địa chủ chiếm đoạt nên nông dân lưu tán, mất mùa, đói kém sảy ra khắp nơi...

Thủ công nghiệp bị nhà nước phong kiến kìm hẵm do chính sách thuế khóa, tập trung thợ khéo.

Thương nghiệp: nhà Nguyễn thực hiện chính sách “Bế quan tỏa cảng”.

+ Chính trị: Nhà Nguyễn thực hiện chính sách cai trị chuyên chế, đàn áp nhân dân, cấm đạo Thiên chúa khiến cho khối đoàn kết dân tộc bị rạn nứt,

+ Quân sự lạc hậu.

+ Đối ngoại sai lầm: “cấm đạo”, đuổi giáo sĩ

+ Xã hội: Mâu thuẫn giữa nông dân với triều đình ngày càng sâu sắc. Các cuộc khởi nghĩa nông dân chống lại triều đình nổ ra khắp nơi, chỉ trong nửa đầu thế kỉ XIX có tới 500 cuộc khởi nghĩa của nông dân chống triều đình như khởi nghĩa Lê Duy Lương, Cao Bá Quát, Nông Văn Vân… nhưng tất cả đều thất bại và bị đàn áp đẫm máu. Điều này càng làm cho xã hội Việt Nam mâu thuẫn sau sắc.Vì vậy mà xã hội Việt Nam dưới triều Nguyễn bị đánh giá “đang lên cơn sốt trầm trọng”

=> Nguy cơ nước ta bị các nước thực dân phương Tây xâm lược là rất lớn.

* Những chính sách của nhà Nguyễn dẫn đến hậu quả đó là nguy cơ mất nước

- Vào lúc xã hội phong kiến Việt Nam đang suy yếu, khủng hoảng trầm trọng thì CNTB chuyển sang giai đoạn ĐQCN, nhu cầu thị trường và nguyên liệu trỏ lên cấp thiết. Vì vậy các nước TBCN đua nhau sang phương Đông, nơi nổi tiếng giàu có về nguyên liệu và dùng vũ lực để biến thành thuộc địa.

- Về chủ quan: chế độ phong kiến với bản chất của triều đình nhà Nguyễn cũng như những đường lối sai lầm về kinh tế, chính trị, đối ngoại đã góp phần làm cho đất nước suy kiệt, lòng dân li tán. Vì vậy việc mất nước từ chỗ không tất yếu trở thành tất yếu.

- Về khách quan: Việt Nam phải đối mặt với một kẻ thù manghbđến từ phương Tây với chế độ tư bản cùng với vũ khí và phương tiện chiến tranh hiện đại, trong khi Việt Nam vẫn là một nước lạc hậu nên Việt Nam đứng trước nguy cơ bị Pháp xâm lược.

Câu 2: Pháp chọn Đà Nẵng làm mục tiêu tấn công đầu tiên? Chiến sự ở Đà Nẵng diễn ra như thế nào?

- Do vị trí chiến lược và địa thế thuận lợi của Đà Nẵng:

+ Là một hải cảng sâu, rộng, tàu chiến có thể ra vào dễ dàng.

+ Là cổ họng của kinh thành Huế, chỉ cách Huế 100km, nếu chiếm được Đà Nẵng thì chỉ cần vượt đèo Hải Vân là có thể tấn công được Huế.

+ Nằm trên đường thiên lý Bắc - Nam, phía Tây có thể đánh sang Lào, phía Đông là Biển Đông rộng lớn, phía Nam là vùng đất Gia Định màu mỡ có vựa lúa lớn nhất nước ta.

- Pháp không thể trực tiếp đánh vào cửa biển Thuận An ở Huế, vì Huế là thủ phủ của triều đình phong kiến Nguyễn, mặt khác Thuận An là cửa biển nhỏ, tàu chiến không thể ra vào dễ dàng, thuận lợi như cửa biển Đà Nẵng.

- Đà Nẵng có nhiều người theo đạo Thiên Chúa và nhiều giáo sĩ, gián điệp đội lốt thầy tu, con buôn,… hoạt động ở đây từ trước, họ trở thành người đi tiên phong, vạch đường cho quân Pháp xâm lược.

⟹ Đây chính là con đường ngắn nhất, nhanh nhất, ít hao tốn nhân lực, vật lực nhất của Pháp, tạo điều kiện thuận lợi để tiến hành kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” .

Chiến sự ở Đà Nẵng những năm 1858 - 1859.

* Nguyên nhân thực dân Pháp xâm lược:

- Từ giữa thế kỉ XIX, các nước tư bản phương Tây đẩy mạnh xâm lược các nước phương Đông để mở rộng thị trường, vơ vét nguyên liệu.

- Việt Nam lại là nước có vị trí địa lí thuận lợi, giàu tài nguyên thiên nhiên.

- Chế độ phong kiến ở Việt Nam lại đang ở vào giai đoạn khủng hoảng, suy yếu.

* Pháp đánh Đà Nẵng:

- Lấy cớ bênh vực đạo Gia-tô, Liên quân Pháp - Tây Ban Nha kéo đến Việt Nam.

- Ngày 1 - 9 - 1858, quân Pháp nổ súng đánh Đà Nẵng.

- Quân ta dưới sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương đã lập phòng tuyến, anh dũng chống trả.

- Sau 5 tháng xâm lược, Pháp chỉ chiếm được bán đảo Sơn Trà. Kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” của Pháp bước đầu thất bại.

Cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta vào năm 1858 đã:

- Có sự phối hợp của triều đình với nhân dân kháng chiến chống Pháp ngay từ đầu với tinh thần cương quyết dũng cảm. Khí thế kháng chiến sôi sục trong nhân dân cả nước, toàn dân tham gia đánh giặc.

- Đã đẩy lùi được nhiều đợt tấn công của địch, vận dụng đúng đắn kế sách “vườn không nhà trống”, gây cho địch nhiều khó khăn.

⟹ Đã làm thất bại âm mưu “đánh nhanh, thắng nhanh” của Pháp.

Câu 3: Vì sao Pháp đánh Gia Định? Cuộc kháng chiến ở Gia Định diễn ra như thế nào?

Âm mưu của thực dân Pháp khi tấn công Gia Định là:

- Gia Định và Nam Kì là vựa lúa lớn của Việt Nam, chiếm được gia định quân Pháp sẽ cắt đứt con đường tiếp tế lương thực của triều đình nhà Nguyễn.

- Gia Định có vị trí chiến lược quan trọng:

+ Xa Trung Quốc sẽ tránh được sự can thiệp của nhà Thanh.

+ Xa kinh đô Huế sẽ tránh được sự tiếp viện của triều đình Huế.

+ Hệ thống giao thông đường thủy ở đây rất thuận lợi. Từ Gia Định có thể sang Cam-pu-chia một cách dễ dàng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm chủ lưu vực sông Mê Kông của Pháp.

- Pháp phải hành động gấp vì tư bản Anh sau khi chiếm Singapo và Hương cảng cũng đang ngấp nghé chiếm Sài Gòn để nối liền cửa biển quan trọng trên.