Môn Vật Lý Chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi vật lý 12: TÀI LIỆU ÔN THI LỚP 12 (CHƯƠNG TRÌNH MỚI) DÙNG CHUNG 3 BỘ SGK HƯỚNG TỚI KỲ THI THPTQG 2025

[Yopovn]

Chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi vật lý 12: TÀI LIỆU ÔN THI LỚP 12 (CHƯƠNG TRÌNH MỚI) DÙNG CHUNG 3 BỘ SGK HƯỚNG TỚI KỲ THI THPTQG 2025 được soạn dưới dạng file word , PDF gồm các file trang. Các bạn xem và tải chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi vật lý 12 về ở dưới.

CHỦ ĐỀ 5. ĐỊNH LUẬT BÔI LƠ​

​

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM.

I.LÍ THUYẾT CĂN BẢN

1.Trạng thái và quá trình biến đổi trạng thái

+ Trạng thái của một lượng khí được xác định bởi ba thông số là thể tích V, áp suất p, nhiệt độ tuyệt đối T.

+ Lượng khí có thể chuyển từ trạng thái này sang trạng thái khác bằng các quá trình biến đổi trạng thái, gọi tắt là quá trình.

+ Quá trình biến đổi trạng thái có một thông số không đổi được gọi là đẳng quá trình.

2. Định luật Bôi-lơ

+ Khi nhiệt độ của một khối lượng khí xác định được giữ không đổi thì áp suất gây ra với khí tỉ lệ nghịch với thể tích của nó

pV = hằng số

+ Nếu gọi là áp suất và thể tích của khí ở trạng thái 1 và là áp suất và thể tích của khí ở trạng thái 2 thì:

3. Đường đẳng nhiệt

+ Đường biễu diễn sự biến thiên của áp suất theo thể tích khi nhiệt độ không đổi gọi là đường đẳng nhiệt.

+ Ứng với các nhiệt độ khác nhau của cùng một lượng khí có các đường đẳng nhiệt khác nhau (đường đẳng nhiệt trên có nhiệt độ cao hơn đường đẳng nhiệt dưới)

II. BÀI TẬP MINH HỌA

DẠNG 1. VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT BÔI-LƠ CHO CÁC BÀI TOÁN ĐƠN GIẢN

Phương pháp

1. Đơn vị đo áp suất

Đơn vị của áp suất là Paxcan (Pa). Ta có: 1 Pa = 1 N/m2

Ngoài ra áp suất còn được dùng bằng các đơn vị sau đây

Atmôtphe (atm): 1 atm = 1,013.105 Pa

Torr hay còn gọi là milimet thủy ngân: 1 mmHg = 1 Torr = 133,3 Pa.

@ Có thể dùng máy tính cầm tay fx-580VN hoặc máy tính khác tương đương để chuyển đổi đơn vị.

Nhấn màn hình hiển thị như hình bên:

Chọn 1 nếu muốn đổi atm sang Pa.

Chọn 2 nếu muốn đổi Pa sang atm

Chọn 3 nếu muốn đổi mmHg sang Pa.

Chọn 4 nếu muốn đổi Pa sang mmHg.

2. Đổi đơn vị thể tích

1 m3 = 103 lít = 106 cm3 hay 1 lít = 10-3 m3= 103 cm3

3. Lưu ý khi áp dụng định luật Bôilơ

+ Khí áp dụng phải là khí lí tưởng (trong thực tế luôn tồn lại khí thực, không có khí lí tưởng. Nếu không đòi hỏi độ chính xác cao khi đó ta xem khí thực gần đúng là khí lí tưởng để áp dụng định luật)

+ Nhiệt độ không đổi trong quá trình biến đổi trạng thái (Quá trình đẳng nhiệt).

+ Áp suất và thể tích ở các trạng thái phải cùng đơn vị.

BÀI TẬP 1. Một quả bóng chứa 0,04 m3 không khí ở áp suất 120 kPa. Tính áp suất của không khí trong bóng khi làm giảm thể tích bóng còn 0,025 m3 ở nhiệt độ không đổi?

Hướng dẫn

*Áp dụng định luật Bôi-lơ cho hai trạng thái:



BÀI TẬP 2. Một khối khí khi đặt ở điều kiện nhiệt độ không đổi thì có sự biến thiên của thể tích theo áp suất như hình vẽ. Khi áp suất có giá trị 0,5 kN/m2 thì thể tích của khối khí bằng bao nhiêu?

Hướng dẫn

	Trạng thái 1	Trạng thái 2
Áp suất
Thể tích

*Áp dụng định luật Bôi lơ:





BÀI TẬP 3. Một bọt khí nổi từ đáy giếng sâu 6 m lên mặt nước. Khi lên tới mặt nước, thể tích của bọt khí tăng lên bao nhiêu lần? Coi áp suất khí quyển là 1,013.105Pa. Khối lượng riêng của nước giếng là 1003 kg/m3 và nhiệt độ của đáy giếng không thay đổi theo độ sâu. Lấy g = 9,8 m/s2

Hướng dẫn

*Gọi trạng thái (1) là khi bọt khí ở dưới đáy giếng, trạng thái (2) là khi bọt khí ở mặt nước.

*Từ công thức: lần

BÀI TẬP 4. Một xilanh đang chứa một khối khí, khi đó pit-tông cách đáy xilanh một khoảng 15cm. Hỏi phải đẩy pít-tông theo chiều nào, một đoạn bằng bao nhiêu để áp suất khí trong xilanh tăng gấp 3 lần? Coi nhiệt độ của khí không đổi.

Hướng dẫn

*Do áp suất tăng nên suy ra thể tích phải giảm. Do đó pit-tông phải dịch sang trái

	Trạng thái 1	Trạng thái 2
Áp suất
Thể tích

*Áp dụng ĐL Bôi-lơ:

Chú ý: Pit-tông là một bộ phận của động cơ, máy bơm dạng pit-tông, máy nén khí hoặc xi lanh hơi.

Câu 2: Một xy-lanh chứa 120cm3 khí ở áp suất 2.105Pa. Pít tông nén khí trong xy-lanh xuống còn 80cm3., coi nhiệt độ của khí không đổi.

a) Tính áp suất khí trong xy-lanh lúc này (1đ).

b) Để áp suất trong xi lanh là 6.105Pa thì phải giảm thể tích của xy lanh một lượng là bao nhiêu ? (1đ)

Câu 3. Một xilanh được chia thành hai ngăn chứa cùng một lượng khí giống nhau. Ban đầu pittong ở vị trí 1, áp suất của hai lượng khí cùng là p0. Tính áp suất của khí ở mỗi ngăn sau khi dịch chuyển pittong đến vị trí 2. Coi nhiệt độ của khí không đổi. (ĐS: pA = 3p0, pB = 3 5 p0)

​

B. HỆ THỐNG CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM.

Hệ thức nào sau đây là của định luật Bôi-lơ?

A. p1V2 = p2V1. B. = hằng số. C. pV = hằng số. D. = hằng số.

Trong thí nghiệm khảo sát quá trình đẳng nhiệt không có dụng cụ đo nào sau đây?

A.Áp kế. B. Pit-tông và xi-lanh. B. Giá đỡ thí nghiệm. D. Cân.

Để đưa thuốc từ lọ vào trong xilanh của ống tiêm, ban đầu nhân viên y tế đẩy pit-tông sát đầu trên của xilanh, sau đó đưa đầu kim tiêm vào trong lọ thuốc. Khi kéo pit-tông, thuốc sẽ vào trong xilanh. Nhận xét nào sau đây là đúng?

A. Thể tích khó trong xilanh giảm đồng thời áp suất khí giảm.

B. Thể tích khí trong xilanh tăng đồng thời áp suất khí giảm.

C. Thể tích khó trong xilanh tăng đồng thời áp suất khí tăng.

D. Thể tích khí trong xilanh và áp suất khí đồng thời không thay đổi.

Tập hợp ba thông số nào sau đây xác định trạng thái của một lượng khí xác định ?

A. Áp suất, thể tích, khối lượng. B. Áp suất, nhiệt độ, thể tích.

C. Thể tích, trọng lượng, áp suất. D. Áp suất, nhiệt độ, khối lượng.

Quá trình nào sau đây là đẳng quá trình ?

A. Đun nóng khí trong một bình đậy kín.

B. Không khí trong quả bóng bay bị phơi nắng, nóng lên, nở ra làm căng bóng.

C. Đun nóng khí trong một xilanh, khí nở ra đẩy pit-tông chuyển động.

D. Cả ba quá trình trên đều không phải là đẳng quá trình.

Đối với một lượng khí lí tưởng xác định, khi nhiệt độ không đổi thì áp suất

A. tỉ lệ nghịch với thể tích. B. tỉ lệ thuận với bình phương thể tích.

C. tỉ lệ thuận với thể tích. D. tỉ lệ nghịch với bình phương thể tích.

Trong hệ tọa độ (p,T) đường đẳng nhiệt là

A. đường thẳng kéo dài qua O. B. đường cong hypebol.

C. đường thẳng song song trục OT. D. đường thẳng song song trục Op.

Đẩy pit-tông của một xilanh đủ chậm để nén lượng khí chứa trong xilanh sao cho thể tích của lượng khí này giảm đi 2 lần ở nhiệt độ không đổi. Khi đó áp suất của khí trong xi lanh

A. giảm đi 2 lần. B. tăng lên 2 lần. C. tăng thêm 4 lần. D. không thay đổi.

Nén khí đẳng nhiệt từ thể tích 10 lít đến thể tích 4 lít thì áp suất của khí tăng lên bao nhiêu lần?

A. 2,5 lần. B. 2 lần. C. 1,5 lần. D. 4 lần.

THẦY CÔ TẢI NHÉ!