ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MÔN ĐỊA LÝ THCS MỚI NHẤT

Yopovn · 12/2/23

ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MÔN ĐỊA LÝ THCS MỚI NHẤT

ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MÔN ĐỊA LÝ THCS MỚI NHẤT được soạn dưới dạng file word gồm 16 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

MỤC LỤC

Nội dung	Số trang
Chương I. Cơ sở hình thành giải pháp	Trang 1
1. Sự cần thiết hình thành giải pháp	Trang 1-2
2. Mục tiêu của giải pháp	Trang 2
3. Phương pháp thực hiện	Trang 2
4.Đối tượng và phạm vi áp dụng	Trang 2-3
Chương II. Quá trình hình thành và nội dung của giải pháp	Trang 3
1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của giải pháp	Trang 3
1.1. Cơ sở lí luận	Trang 3
1. 2. Cơ sở thực tiễn	Trang 3-4
2. Thực trạng và những mấu thuẫn	Trang 4
3.Tính mới của đề tài	Trang 4-5
4. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề	Trang 5
4.1 Giới thiệu về Atlat địa lí Việt Nam	Trang 5-6
4.2 Nội dung các trang Atlat địa lí Việt Nam	Trang 6-20
4.3 Hướng dẫn khai thác Atlat địa lí Việt Nam	Trang 20-27
4.4 Một số lưu ý trong rèn luyện kỹ năng khai thác Atlat địa lí	Trang 27-28
4.5 Đọc và phân tích Atlat địa lí Việt Nam	Trang 28-29
4.6 Phân loại các dạng bài tập khai thác Atlat địa lí Việt Nam	Trang 29-30
4.7 Một số bài tập vận dụng	Trang 30-35
Chương III. Hiệu quả giải pháp	Trang 35
1.Thời gian áp dụng	Trang 35
2. Hiệu quả đạt được	Trang 35
3. Khả năng áp dụng	Trang 36
Chương IV. Kết luận và đề xuất	Trang 36
1. Kết luận	Trang 36
2. Đề xuất – kiến nghị	Trang 36-37
Tài liệu tham khảo	Trang 38

Chương I: Cơ sở hình thành giải pháp

1. Sự cần thiết hình thành giải pháp

Trong các bộ môn khoa học đang dạy ở nhà trường môn nào cũng có một vai trò nhất định, giúp học sinh nâng cao nhận thức về tự nhiên và xã hội. Môn Địa lí giữ một vị trí hết sức quan trọng, nó mở mang cho học sinh hiểu biết về thiên nhiên trên Trái Đất và cả ngoài Vũ trụ, hoạt động văn hoá, xã hội kinh tế của con người. Giúp các em đi sâu nghiên cứu khoa học, tìm hiểu khám phá cấu trúc của Trái Đất, nguồn tài nguyên thiên nhiên, các yếu tố tự nhiên, xã hội để phát triển kinh tế, góp phần nâng cao đời sống nhân dân.…

Dạy và học môn Địa lí ở trường phổ thông, các loại Atlat nói chung và Atlat Địa lí Việt Nam nói riêng có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đây là một “quyển sách giáo khoa” Địa lí đặc biệt mà nội dung của nó được thể hiện chủ yếu bằng bản đồ và biểu đồ.

Quyển atlat địa lí VN đã được biên soạn và tái bản đến lần thứ mười đã minh chứng cho tầm quan trọng của Atlat. Trong chương trình dạy và học địa lí 9, Atlat địa lí VN giúp cho việc đổi mới phương pháp giảng dạy và đánh giá thao phát triển năng lực học sinh trở nên dễ dàng. Giúp các em tự học, tự ôn tập, tự lĩnh hội kiến thức và ứng dụng vào thực tiễn thuận tiện hơn, giúp các em giảm áp lực, tự tin hơn trong việc ôn bài và làm bài.

Riêng ở trường THCS, mỗi môn học đều yêu cầu những đặc điểm riêng, cần các phương pháp giảng dạy thích hợp. Môn Địa lí đã xác định phương pháp đặc trưng là sử dụng kênh hình và kênh chữ trong việc dạy và học. Song việc giảng dạy kênh chữ đã quen thuộc trong nhà trường, nhưng kênh hình mới được chú trọng trong những năm đổi mới phương pháp dạy học, nên việc vận dụng nó còn nhiều khó khăn bỡ ngỡ. Nhất là đối với học sinh lớp 9, việc sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam để đọc và phân tích các dữ liệu, rồi đi đến nhận biết kiến thức qua các trang bản đồ trong Atlat là rất cần thiết, giúp cho học sinh nhận thức đầy đủ kiến thức, tiếp thu nhanh, dễ hiểu. Đồng thời tránh được phương pháp diễn giải dài dòng, từng bước gây hứng thú và ham mê học tập môn Địa lí cho học sinh.

Trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy hiện nay, các giáo viên đã rất chú trọng đến việc sử dụng kênh hình để hướng dẫn học sinh học tập môn Địa lí, bao gồm : bản đồ treo tường, mô hình, lược đồ, các tranh ảnh, bảng biểu, số liệu thống kê trong sách giáo khoa và trong Atlat …

Trong giảng dạy bộ môn Địa lí, việc khai thác sử dụng kênh hình là phương pháp giảng dạy mới. Những năm gần đây do tiến bộ của khoa học kỹ thuật và công nghệ đã cung cấp cho ngành Giáo dục nhiều phương tiện tiên tiến khoa học như : Máy vi tính, máy chiếu đa năng, băng - đĩa hình…giúp cho việc giảng dạy nâng cao hiệu quả. Việc sử dụng Atlat để dạy kênh hình là vấn đề tuy không mới lạ nhưng cũng không ít khó khăn, song lại rất hấp dẫn học sinh và đem lại hiệu quả cao. Giúp cho học sinh chủ động tiếp thu những kiến thức theo nội dung bài học, ít phải ghi nhớ máy móc mà hiệu quả cao, phát triển khả năng tư duy, liên hệ tổng hợp, hình thành năng lực khai thác kiến thức qua Atlat.

Atlat giúp giáo viên thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, đánh giá, thực hiện hoạt động dạy học “ lấy học sinh làm trung tâm” giúp hoạt động dạy và học diễn ra dễ dàng hơn. Tuy nhiên hiện tại còn một số giáo viên chưa chú trọng sử dụng Atlat trong việc giảng dạy Địa lí, không hướng dẫn học sinh sử dụng Atlat nên chưa nắm được vai trò của Atlat trong việc giảng dạy môn Địa lí dẫn đế chất lượng, hiệu quả thấp.

Đối với học sinh lớp 9,các em đã sử dụng Atlat để học tập Địa lí từ lớp 8, vì vậy việc hướng dẫn học sinh sử dụng Atlat một cách thành thạo là việc làm rất quan trọng và cần thiết, tạo thói quen làm việc độc lập, sáng tạo cho các em.

Từ sự cấp thiết nêu trên, tôi đã lựa chọn đề tài: “Rèn kĩ năng khai thác Atlat địa lí Việt Nam trong giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi môn địa lí 9” để nghiên cứu và thực nghiệm trong quá trình giảng dạy, rút ra được một số kinh nghiệm xin trao đổi cùng các bạn đồng nghiệp để cùng nhau tìm ra phương pháp dạy học môn Địa lí đạt kết quả cao hơn.

2. Mục tiêu của giải pháp

* Qua báo cáo sáng kiến này giúp học sinh:

- Nâng cao các kĩ năng sử dụng, phân tích các biểu đồ, số liệu,…trong các trang Atlat như quan sát, phân tích, so sánh, … kiến thức từ bản đồ.

- Cung cấp cho học sinh nguồn kiến thức đa dạng phong phú, giúp GV đổi mới phương pháp dạy học, hỗ trợ học sinh học bài cũ, nghiên cứu bài mới.

- Giúp các em biết: qui mô, cơ cấu, tình hình phát triển, phân bố, mối quan hệ nhân- quả của các đối tượng địa lí.

- Hình thành cho HS các kĩ năng khai thác Atlat sẽ giúp các em có nhiều thuận lợi trong việc học và ôn tập Địa lí sẽ thuận lợi hơn rất nhiều: nó giúp người học hình dung được tình hình phân bố và phát triển của rất nhiều sự vật, hiện tượng Địa lí trên không gian lãnh thổ, giảm tính trừu tượng của nội dung học tập, hạn chế ghi nhớ máy móc, phát triển tư duy, liên hệ tổng hợp và ứng dụng thực tiễn vào thực tế cuộc sống.

* Giúp giáo viên nâng cao các kĩ năng dạy Địa lí, lựa chọn phương pháp giảng dạy, đánh giá phù hợp hơn nữa quá trình đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.

* Thông qua báo cáo sáng kiến muốn trao đổi cùng quý thầy cô việc sử dụng Atlat đạt hiệu quả nhất.

Qua một thời gian trực tiếp giảng dạy bộ môn địa lý tôi đã rút ra cho mình được chút ít kinh nghiệm trong việc rèn luyện cho học sinh kỹ năng khai thác atlat địa lí Việt Nam. Đồng thời với báo cáo sáng kiến này tôi cũng mong muốn nhận được sự trao đổi, góp ý của bạn bè đồng nghiệp để nó trở thành một tài liệu hữu ích thiết thực đối với hầu hết các thầy cô giáo đang dạy địa lí trong các trường THCS nói chung và môn địa lí lớp 9 nói riêng.

3. Phương pháp thực hiện

- Đọc, tìm hiểu các tài liệu, sách báo.

- Tích lũy kinh nghiệm trong nhiều năm thông qua công tác giảng dạy: tìm hiểu những khó khăn của học sinh khi chưa sử dụng thông thạo atlat để tìm kiếm phương pháp hữu hiệu nhất, hiệu quả nhất giúp HS an tâm khi sử dụng.

- Tìm hiểu các đối tượng học sinh trong trường.

- Viết đề cương.

- Hoàn thành báo cáo sáng kiến.

- Thử nghiệm vào giảng dạy trong các năm học qua.

4. Đối tượng và phạm vi áp dụng

Là giáo viên dạy địa lí lớp 9 tôi thấy học sinh chủ yếu chỉ coi trọng phần lí thuyết và chưa chú ý đến việc rèn luyện kỹ năng đặc biệt là kỹ năng khai thác atlat Việt Nam. Bên cạnh đó với thời gian ít ỏi trên lớp giáo viên chỉ có thể truyền tải cho HS những kiến thức cơ bản, còn kiến thức cụ thể từng chủ đề thì không truyển đạt được. Hơn nữa kỹ năng khai thác kiến thức trong atlat đòi hỏi học sinh phải có một tư duy tốt và tinh thần tự học, tự tìm hiểu rất cao.

- Đối tượng nghiên cứu của báo cáo sáng kiến là học sinh lớp 9 trường THCS Minh Đạm, thị trấn Phước Hải, huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu: được sử dụng cho tất cả HS không phân biệt HS giỏi, khá, trung bình, yếu, kém, không phân biệt lớp cơ bản hay nâng cao.

- Tôi đã áp dụng trong phạm vi dạy và học môn Địa lí 9 tại trường trung học cơ sở

Minh Đạm từ năm 2017 đến nay.

Chương 2

QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ NỘI DUNG CỦA GIẢI PHÁP

1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của giải pháp

1.1. Cơ sở lí luận

Jean Piaget- một nhà giáo dục tiêu biểu của thế giới đã nhận định rằng: “Chỉ có giáo dục mới có thể giúp cho xã hội tránh khỏi nguy cơ sụp đổ một cách nhanh chóng hay từ từ”

Xã hội ngày càng phát triển, để hội nhập với nền kinh tế thế giới đòi hỏi nước ta phải đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá- hiện đại hoá. Giáo dục chính là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế.

Để đào tạo ra thế hệ trẻ Việt Nam- những người lao động phục vụ đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; với phương châm “ học đi đôi với hành” nền giáo dục đã không ngừng đổi mới về mọi mặt như: Nội dung chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy- học, nâng cấp và đổi mới trang thiết bị...

Việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông nhằm tăng cường tính thực tiễn, kỹ năng thực hành, năng lực tự học; coi trọng kiến thức khoa học xã hội và nhân văn, bổ sung những thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh là những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên” như lời căn dặn của Bác Hồ

1.2 Cơ sở thực tiễn:

Theo nghị quyết 40 của Quốc hội khoá X, Bộ giáo dục và Đào tạo chủ trương đổi mới chương trình và sách giáo khoa ở các trường phổ thông. Nằm trong yêu cầu chung đó, tập atlat địa lí Việt Nam cũng được tái bản cập nhật nội dung môn