MÔN VĂN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Phương pháp làm các dạng bài Nghị luận văn học trong đề thi nhằm nâng cao chất lượng điểm môn Ngữ văn của học sinh trường THPT

Yopovn · 12/2/24

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Phương pháp làm các dạng bài Nghị luận văn học trong đề thi nhằm nâng cao chất lượng điểm môn Ngữ văn của học sinh trường THPT được soạn dưới dạng file word gồm CÁC FILE trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

Kết quả áp dụng của sáng kiến đã được công nhận

- Tên sáng kiến: “Phương pháp làm các dạng bài Nghị luận văn học trong đề thi nhằm nâng cao chất lượng điểm thi môn Ngữ văn của học sinh trường THPT Lạng Giang số 3 trong kỳ thi Tốt nghiệp THPT năm 2020”.

- Họ và tên tác giả: Trương Văn Giáp

- Đơn vị công tác, chức vụ của tác giả: Trường THPT Lạng Giang số 3

- Chức vụ: Tổ trưởng chuyên môn

1. Nêu lý do hay sự cần thiết của sáng kiến:

Năm học 2019 - 2020 đối với ngành giáo dục của nước ta gặp rất nhiều khó khăn, thách thức. Đại dịch Covid 19 đã khiến cho công tác dạy và học bị ảnh hưởng nặng nề; quãng thời gian nghỉ dịch dài đã tác động trực tiếp tới công tác dạy và học của các nhà trường phổ thông trên toàn quốc. Học sinh phải nghỉ học dài ngày để phòng chống dịch Covid 19 cho nên có hiện tượng “hổng kiến thức” ở một bộ phận học sinh sau khi quay trở lại trường học tập sau kỳ nghỉ chống dịch.

Do bối cảnh của dịch bệnh Covid 19, kế hoạch năm học 2019-2020 đã phải điều chỉnh, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã công bố tinh giản chương trình Học kỳ 2 và triển khai dạy học qua Internet và trên truyền hình.

Kỳ thi THPT sẽ được tổ chức muộn hơn mọi năm, tổ chức vào ngày 9,10/ 8/2020; thời điểm này cả Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học đã có hiệu lực thi hành (Luật Giáo dục Đại học có hiệu lực từ 01/7/2019 và Luật Giáo dục có hiệu lực từ 01/7/2020). Do vậy, sẽ không tổ chức kỳ thi THPT quốc gia như mọi năm mà tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2020 đang đến gần, làm thế nào để các em trường THPT Lạng Giang số 3 học tập tốt môn Ngữ văn đồng thời có thể nâng cao kết quả và chất lượng ôn thi tốt nghiệp THPT quả là một vấn đề quan trọng, có tính cấp thiết ảnh hưởng đến chỉ tiêu, chất lượng và thương hiệu của nhà trường.

Trong kì thi THPT Quốc gia năm 2019, môn Ngữ văn của trường THPT Lạng Giang số 3 có điểm bình quân thấp đạt 5.42 xếp thứ 30/46 trường THPT tên toàn tỉnh Bắc Giang so với năm 2018 đã giảm 20 bậc. Qua tìm hiểu nguyên nhân của vấn đề trên để tìm cách khắc phục, bản thân cá nhân tôi nhận thấy ngoài phần trách nhiệm của giáo viên trong công tác giảng dạy thì nguyên nhân chủ yếu và mấu chốt chính là học sinh khối 12 của trường THPT Lạng Giang số 3 thiếu đi kĩ năng, phương pháp làm bài, trong đó khâu yếu nhất chính là phương pháp, kĩ năng làm bài nghị luận văn học trong đề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn. Hầu hết học sinh khi gặp phải các dạng bài nghị luận văn học đều bị lúng túng từ khâu xác định đề bài, xác định kiến thức trọng tâm, phương pháp, cách làm dẫn đến kết quả điểm thi môn Ngữ văn thấp. Điều đó đã ảnh hưởng đến kết quả chung của các em trong kì thi THPT Quốc gia năm 2019.

Xuất phát từ thực trạng trên của học sinh trường THPT Lạng Giang số 3 khi làm bài nghị luận văn học trong đề thi THPT Quốc gia, với cương vị, trách nhiệm của tổ trưởng chuyên môn và cũng là giáo viên đang giảng dạy trực tiếp môn Ngữ văn 12, tôi viết sáng kiến kinh nghiệm “Phương pháp làm các dạng bài Nghị luận văn học trong đề thi nhằm nâng cao chất lượng điểm thi môn Ngữ văn của học sinh trường THPT Lạng Giang số 3 trong kỳ thi Tốt nghiệp THPT năm 2020” với mục đích nâng cao chất lượng công tác dạy và học, nhất là công tác ôn luyện môn Ngữ văn của học sinh khối 12, cải thiện điểm số, nâng cao thứ hạng điểm thi trung bình môn Ngữ văn của học sinh trường THPT Lạng Giang số 3 từ vị trí 30/46 lên thứ hạng cao hơn trong khối các trường THPT trên toàn tỉnh. Đồng thời, thông qua sáng kiến kinh nghiệm còn là điều kiện, cơ hội được trao đổi, học hỏi từ các đồng nghiệp trong trường, trong tỉnh về phương pháp, kĩ năng, cách thức làm các dạng bài Nghị luận văn học trong đề thi môn Ngữ văn.

2. Nội dung, kết quả, hiệu quả áp dụng của đề tài, sáng kiến, giải pháp

Đối tượng, phạm vi áp dụng (đã áp dụng sáng kiến, giải pháp, đề tài vào lĩnh vực, nhiệm vụ, công việc gì? đối với cơ quan, đơn vị nào?).

+ Đối tượng áp dụng sáng kiến là các giáo viên dạy môn Ngữ văn và học sinh trường THPT Lạng Giang số 3.

+ Phạm vi áp dụng: Trong việc giảng dạy bộ môn Ngữ văn 12 của trường THPT Lạng Giang số 3.

- Các biện pháp (cách làm), các bước áp dụng trong thực tiễn công tác, quản lý; có nhận xét về vai trò, tác dụng, hiệu quả của từng biện pháp, từng bước.

+ Để lựa chọn được chủ đề của sáng kiến kinh nghiệm này, trước tiên tôi phải xác định những nội dung, công việc chính của Ngành trong giai đoạn hiện nay để sáng kiến có tính mới và tính sáng tạo. Việc này là quan trọng vì khi lựa chọn được chủ đề của sáng kiến hợp lý sẽ mang tính thời sự và được nhiều thầy cô giáo cùng quan tâm đóng góp ý kiến cũng như chia sẻ giúp sáng kiến có tính thực tiến, ứng dụng trong quá trình dạy và học của thầy và trò trường THPT Lạng Giang số 3 đối với môn Ngữ văn.

+ Khi lựa chọn được nội dung của sáng kiến tôi tiến hành thống kế chất lượng điểm thi môn Ngữ văn trong kỳ thi THPT Quốc gia năm 2019 để thấy được nguyên nhân, lí do vì sao phổ điểm lại thấp, đồng thời thấy được những khó khăn, vướng mắc, mâu thuẫn, bất hợp lý, bất cập... trong quá trình ôn luyện môn Ngữ văn 12, nhất là các dạng bài, dạng đề Nghị luận văn học trong đề thi THPT Quốc gia qua các năm gần đây. Việc này rất quan trọng vì từ kết quả thu được và từ thực tiễn giảng dạy ở trường THPT Lạng Giang số 3 sẽ đưa ra những thay đổi, áp dụng các phương pháp, kĩ năng giúp cho giáo viên ôn tập, hướng dẫn cho học sinh làm đề thi hiệu quả, đạt chất lượng cao trong kỳ thi Tốt nghiệp THPT năm 2020.

+ Khi đã biết được thực trạng của việc ôn luyện môn Ngữ văn, nhất là dạy các dạng bài, dạng đề nghị luận văn học cho học sinh, tôi đã tiến hành hội thảo với giáo viên trong tổ Ngữ Văn, nhất là giáo viên dạy khối 12 để có cái nhìn chính xác hơn, nghe được những tâm sự, chia sẻ thật lòng hơn từ những đồng nghiệp của mình đối với những khó khăn, vướng mắc gặp phải trong quá trình ôn luyện. Tôi đánh giá việc này rất quan trọng vì khi trao đổi trực tiếp cùng các đồng nghiệp tôi nhận thấy được những băn khoăn, trăn trở, day dứt khi chất lượng công tác ôn luyện môn Ngữ văn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Qua đó, rút ra những kinh nghiệm, bài học để khắc phục điểm yếu, phát huy điểm mạnh, nhằm nâng cao chất lượng điểm thi môn Ngữ văn trong kỳ thi Tốt nghiệp THPT năm 2020.

+ Sau khi hội thảo với giáo viên của tổ Văn, tôi đã tiến hành soạn giáo án ôn tập các dạng bài Nghị luận văn học trong đề thi Tốt nghiệp THPT năm 2020 và phổ biến giáo án này tới tổ chuyên môn, đồng thời giao cho 05 đồng chí trực tiếp dạy Ngữ văn 12 là các thầy, cô giáo Trương Văn Giáp, Hoàng Thị Liên, Vũ Thị Thu Huyền, Trần Thị Lệ, Hoàng Thị Hiền áp dụng, giảng dạy tại các lớp 12. Sau giờ dạy, chúng tôi lại cùng nhau đánh giá, rút kinh nghiệm xem giáo án soạn đã hợp lý chưa, phương pháp, kĩ năng làm các dạng bài, dạng đề nghị luận văn học trong đề thi có phù hợp, đạt hiệu quả hay không. Việc làm này có ý nghĩa quyết định đến sự thành công hay thất bại của sáng kiến vì nó là quá trình thử nghiệm thực tế để đưa ra những kết luận mang tính khái quát cao, làm cơ sở vững chắc để áp dụng sáng kiến vào thực tiễn và phổ biến được rộng rãi.

Kết quả, hiệu quả cụ thể của việc áp dụng sáng kiến (giảm thời gian, đẩy nhanh tiến độ; nâng cao chất lượng, hiệu quả, tiết kiệm kinh phí… có so sánh đối chiếu với kết quả điểm thi qua 02 lần thi thử Tốt nghiệp so với điểm thi năm ngoái); phạm vi tác dụng, ảnh hưởng của kết quả, hiệu quả mang lại.

+ Việc áp dụng sáng kiến vào giảng dạy đã giảm bớt thời gian cho giáo viên, tăng hiệu quả của công tác ôn luyện các dạng bài, dạng đề nghị luận văn học trong đề thi Tốt nghiệp THPT trong thời điểm học sinh trường THPT Lạng Giang số 3 nói riêng và học sinh cả nước nói chung phải nghỉ học dài ngày để phòng chống dịch Covid 19)

+ Kết quả đối chiếu chất lượng điểm thi môn Ngữ văn trong kì thi Quốc gia năm 2019 với kết quả thi thử Tốt nghiệp THPT năm 2020 qua 02 lần thi sau khi áp dụng sáng kiến vào quá trình ôn luyện cho học sinh như sau: