SKKN THPT [SKKN MÔN NGỮ VĂN] HƯỚNG DẪN HỌC SINH LÀM VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI MỘT CÁCH HỨNG THÚ

Admin Yopo · 2/1/24

[SKKN MÔN NGỮ VĂN] HƯỚNG DẪN HỌC SINH LÀM VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI MỘT CÁCH HỨNG THÚ được soạn dưới dạng file word/PDF/ powerpoint gồm 22 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Làm văn là một phân môn của môn Văn trong nhà trường phổ thông. Khi học phân môn này, học sinh được rèn luyện rèn luyện các thao tác nghị luận như giải thích, chứng minh, phân tích, so sánh, bác bỏ, bình luận, qua các kiểu bài tự sự, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận văn học và nghị luận xã hội

Bài nghị luận văn học giúp cho học sinh cách cảm thụ, phân tích đánh giá một áng văn, áng thơ, những nhân vật trong tác phẩm văn chương. Việc rèn luyện kiểu bài này rất cần thiết cho học sinh khi làm các bài kiểm tra, bài thi học kỳ, thi tốt nghiệp, thi tuyển sinh Cao đẳng Đại học khối C, D- và một số ngành khoa học xã hội- nhưng lại ít cần thiết cho người học khi vào đời.

Bài nghị luận xã hội rèn luyện cho học sinh cách nhìn nhận, kiến giải, trình bày những ý kiến riêng về một vấn đề tư tưởng đạo lý hoặc một vấn đề xã hội đáng quan tâm. Việc rèn luyện kiểu bài này không chỉ cần cho học sinh khi làm các bài kiểm tra, bài thi mà còn cần cho người học khi vào đời. Bởi vì trong cuộc sống, dù làm bất cứ công việc gì, ở bất kỳ lĩnh vực nào, mỗi người cũng có lúc phải trình bày ý kiến riêng của mình về một vấn đề xã hội.

Trong quá trình giảng dạy, mỗi giáo viên đều rút ra được kinh nghiệm hướng dẫn học sinh thực hiện bài làm văn. Bài viết này không nêu ra những lý thuyết chung về kỹ năng làm văn nghị luận xã hội (đã có trong SGK) mà chỉ nêu lên một vài kinh nghiệm về việc hướng dẫn học sinh làm văn nghị luận một cách hứng thú

THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ TÀI

Thuận lợi

Trước năm 2009 (năm đầu tiên thi tốt nghiệp theo chương trình sách giáo khoa mới) trong các đề thi dành cho chương trình phân ban thử nghiệm đã có câu Làm Văn Nghị luận xã hội. Tuy nhiên, đề thi không phân ban lại thường chỉ có những câu hỏi về văn học nước ngoài và Văn học Việt Nam. Giáo viên và học sinh thường tập trung ôn Văn học nước ngoài và Văn học Việt Nam để làm bài kiểm tra hoặc bài thi.

Từ năm 2009, trong cấu trúc đề thi đã quy định có câu làm văn Nghị luận xã hội. Đây là câu được 3 điểm trong thang điểm 10 của toàn đề thi. Giáo viên và học sinh đã quan tâm nhiều hơn đến bài văn Nghị luận xã hội.

Trong trường THPT hiện nay, HS được luyện viết ba dạng đề NLXH: Nghị luận về một tư tưởng đạo lý, nghị luận về một hiện tượng cuộc sống, nghị luận về một vấn đề tư tưởng-xã hội- nhân sinh được đặt ra từ một tác phẩm. Cấu trúc đề thi tốt nghiệp tập trung vào hai dạng đề tư tưởng đạo lý và hiện tượng cuộc sống. Các dạng đề này cũng tạo nhiều hứng thú cho học sinh

Khảo sát dưới đây cho thấy sự hứng thú của học sinh đối với các dạng đề Nghị luận xã hội

Câu hỏi khảo sát: Anh/chị thích dạng đề nào trong ba dạng đề thường gặp ở chương trình THPT?

Đề nghị luận về một tư tưởng đạo lý. VD: Anh (chị) hiểu thế nào về câu nói: “Hạnh phúc cũng như lửa, càng chia ra thì càng được nhân lên”?

Đề nghị luận về một hiện tượng cuộc sống. VD: Viết một bài văn nghị luận bàn về thái độ “vô cảm” trong một bộ phận thanh niên hiện nay

Đề nghị luận về một vấn đề từ một câu chuyện kể , hoặc từ một tác phẩm Văn học

VD1: Suy nghĩ của anh (chị) về ý nghĩa của câu chuyện sau:

Xén lá

Mẫu đơn là vua các loài hoa. Có anh nhà giàu, mua được một gốc, trồng ở giữa sân. Khi hoa nở, màu đỏ rực rỡ, lá xanh rợp mát. Người nào đi qua trông thấy cũng thốt lên: “Hoa đẹp biết bao !”. Anh nhà giàu nghe người ta chỉ khen hoa, mà không thấy nói gì đến cành lá, bèn xén trụi cành lá. Rốt cuộc ai thấy cũng lắc đầu, nhíu mày bỏ đi. Anh nhà giàu hoang mang không hiểu, làu bàu: “Sao hôm qua thì ngợi khen hoa thế, mà hôm nay thấy hoa lại lắc đầu như vậy?”.

(Theo Trần Tứ ích – Ngụ ngôn thi thoại – NXB Thành phố Hồ Chí Minh, 2003)

VD2: Từ bài thơ “Từ ấy” nghĩ về lẽ sống của thanh niên hiện nay.

Dạng đề anh/ chị thích là (đánh dấu x vào ô tương ứng): 1 ¨ 2 ¨ 3 ¨

Trình bày ngắn gọn lý do anh/ chị thích dạng đề trên: .................................

..................................................................................................................

Kết quả: ( số liệu khảo sát từ 100 HS mỗi khối. Số trả lời bằng với số tỉ lệ, có những HS thích cả hai hoặc ba dạng đề)

Dạng đề	Số HS thích	Lý do thích dạng đề
NL về một tư tưởng đạo lý	60	Đề bài gợi lên những bài học về đạo đức, nhân cách sống, có ý nghĩa giáo dục. Dễ phân tích, chứng minh
NL về một hiện tượng xã hội	70	Dễ làm, gần gũi với HS,có thể vận dụng kiến thức có sẵn để làm bài
NL về một vấn đề XH từ tác phẩm	30	Đề bài là một bài thơ, câu chuyện thú vị, buộc người đọc phải suy nghĩ

Khi làm bài văn NLXH, học sinh cũng có nhiều hứng thú. Khảo sát dưới đây cho thấy những yếu tố khiến HS hứng thú với bài văn Nghị luận xã hội

Câu hỏi khảo sát: Anh/ chị có hứng thú gì khi làm văn Nghị luận xã hội?

Kết quả: ( số liệu khảo sát từ 100 HS mỗi khối. Số trả lời bằng với số tỉ lệ)

Yếu tố tạo nên hứng thú khi làm văn NLXH	Số HS =Tỉ lệ
Được trình bày suy nghĩ riêng	50
Được biết thêm nhiều câu danh ngôn,câu thơ/ văn, câu chuyện hay	65
Được hiểu biết thêm về những vấn đề cuộc sống	70
Được bồi dưỡng thêm về phẩm chất đạo đức	60
Được rèn luyện thêm về các kỹ năng làm văn	83