TÀI LIỆU Tài liệu giáo dục địa phương lớp 8 tỉnh LAI CHÂU

[Yopovn]

Tài liệu giáo dục địa phương lớp 8 tỉnh LAI CHÂU được soạn dưới dạng file word gồm 54 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

Chủ đề​	NGÔN NGỮ CÁC DÂN TỘC
	1​		Ở LAI CHÂU

Mục tiêu:

– Kể tên một số ngôn ngữ các dân tộc ở Lai Châu;

– Giới thiệu được một vài nét về tiếng nói, chữ viết của đồng bào các dân tộc ở Lai Châu;

– Lập được một bảng từ vựng, đối chiếu chữ viết (phiên

âm) của một dân tộc ở Lai Châu với tiếng Việt;​

– Đề xuất được một số giải pháp bảo tồn, phát triển ngôn ngữ dân tộc của đồng bào các dân tộc ở Lai Châu.







Nói hoặc viết lời chào bằng tiếng của một dân tộc ở Lai Châu mà em biết.

Nêu ý kiến của em về sự cần thiết phải học tiếng dân tộc.







Tìm hiểu ngôn ngữ của các dân tộc ở Lai Châu

Lai Châu là tỉnh có 20 dân tộc cùng chung sống. Mỗi dân tộc đều có ngôn ngữ riêng. Theo tài liệu nghiên cứu của các nhà dân tộc học, các dân tộc ở Lai Châu đều thuộc một số nhóm ngôn ngữ như: Tày – Thái (Tày, Thái, Nùng, Giáy, Lự,…), Mông – Dao (Mông, Dao,…), Tạng – Miến (Hà Nhì, La Hủ, Lô Lô, Si La, Cống), Việt – Mường (Kinh, Mường,…), Môn – Khơ-me (Kháng, Khơ-mú, Mảng). Ngôn ngữ gồm hai bộ phận là tiếng nói và chữ viết. Tuy nhiên, không phải dân tộc nào ở Lai Châu cũng có chữ viết.

a. Tiếng nói

Hiện nay, cộng đồng dân tộc sinh sống trên vùng đất Lai Châu sử dụng phổ biến song ngữ tiếng Việt, tiếng dân tộc hoặc đa ngữ. Hầu hết các dân tộc ở Lai Châu, dù có số dân đông (như Thái, Mông, Dao, Hà Nhì) hay dân số rất ít (như Cống, Mảng, Si La, Kháng, La Hủ,…) vẫn còn duy trì việc giao tiếp bằng tiếng mẹ đẻ trong gia đình và cộng đồng khi có các sinh hoạt chung.


6

Có nhiều yếu tố tác động đến việc sử dụng tiếng nói của đồng bào các dân tộc Lai Châu như: điều kiện địa lí, địa bàn sinh sống, sự tiếp xúc giữa các ngôn ngữ,… Tiếng nói của dân tộc Thái, Mông, Dao, Hà Nhì có ảnh hưởng tới các dân tộc khác. Ngoài tiếng mẹ đẻ, nhiều người còn nghe và nói thông thạo tiếng của một số dân tộc khác, các nhóm cư dân ở địa phương có thể nói nhiều thứ tiếng khác tạo ra những biến thể ngôn ngữ. Khi kết hôn với người Thái, một bộ phận người Giáy và người Kháng sử dụng tiếng Thái là chính. Khi giao tiếp với người Kinh, họ dùng tiếng Việt và một bộ phận người Giáy ở huyện Mường Tè, Nậm Nhùn còn nói thông thạo tiếng Quan Hoả, tiếng Hà Nhì. Trong các bài cúng, tiễn đưa hồn người chết, thầy cúng vẫn lưu giữ được việc đọc và viết tiếng của dân tộc Giáy, Kháng nhưng thường ở dạng phiên âm từ chữ quốc ngữ. Do dân số ít và cư trú rải rác trong các bản của dân tộc Thái, Dao, Mông, Hà Nhì nên đa phần người Hoa, Tày, Nùng, Mường,... đều nói tiếng Thái (1) .





EM CÓ BIếT?



Bản Nậm Bon 1 (xã Phúc Khoa, huyện Tân Uyên) có 64 hộ đều là người Giáy. Do được dạy tiếng Việt trong các nhà trường nên hầu hết người Giáy ở đây đều nói được tiếng Việt. Trong các sinh hoạt gia đình hay cộng đồng như học tập, đám cưới, đám tang, hội họp,…, họ nói tiếng Giáy. Khi kết hôn với người dân tộc Thái, người Giáy còn biết nói tiếng Thái.



Khi giao tiếp với những người thân trong sinh hoạt gia đình, hầu hết người Dao tại xã Ma Ly Pho (huyện Phong Thổ) dùng tiếng Dao, đôi khi vẫn nói tiếng Việt. Nhưng khi trao đổi hoạt động thương mại với người Trung Quốc, họ sử dụng hoàn toàn tiếng Quan Hoả.



Người Khơ Mú ở bản Hô Ta (xã Phúc Khoa, huyện Tân Uyên) ngoài nói được tiếng Khơ Mú còn sử dụng tiếng Việt và tiếng Thái thành thạo trong các sinh hoạt hằng ngày do sống cùng với đồng bào dân tộc Kinh, Thái, Dao, Mông.



b. Chữ viết



Chữ viết của một dân tộc thường dựa trên tiếng nó