SKKN THCS THÍ NGHIỆM HÓA HỌC BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ - NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN QUAN TÂM VÀ THỰC TRẠNG

[Admin Yopo]

THÍ NGHIỆM HÓA HỌC BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ - NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN QUAN TÂM VÀ THỰC TRẠNG được soạn dưới dạng file word/PDF/ powerpoint gồm 26 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

1.1. Thực trạng của đề tài:

Qua thực tiễn quản lý, giám sát và theo dõi chuyên môn về bộ môn hóa học bậc trung học cơ sở, chúng tôi nhận thấy: việc dạy học và biểu diễn thí nghiệm trên lớp của giáo viên và việc tổ chức cho học sinh làm thí nghiệm thực hành tại lớp học đã đạt những thành quả nhất định. Tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế cần phải khắc phục và bổ sung. Sau đây là những mặt đã làm được và chưa làm được:

a. Những mặt làm được:

- Nhìn chung, giáo viên thực hiện giảng dạy trên lớp, bám sát theo đúng chương trình chuẩn kiến thức, kỹ năng của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thực hiện đầy đủ các bài dạy trên lớp, các bài thí nghiệm thực hành của học sinh. Nhiều giáo viên có kỹ năng làm thí nghiệm biểu diễn thuần thục, đạt kết quả tốt. Giáo viên biết cách tổ chức và quán xuyến lớp học, đồng thời chú ý đến tất cả các đối tượng học sinh và đã phát huy được tư duy độc lập, sáng tạo của học sinh. Học sinh chủ động khám phá, tìm tòi và lĩnh hội kiến thức một cách khoa học.

- Nhiều trường học có đủ cơ sở vật chất, như: phòng học, phòng thí nghiệm, phòng học bộ môn, có đủ hóa chất, dụng cụ, thiết bị phục vụ cho việc dạy và học. Hàng năm, học sinh bậc trung học cơ sở tham dự các kỳ thi tuyển chọn học sinh giỏi cấp tỉnh về thí nghiệm thực hành, về olempic về toán học, anh văn đạt được nhiều giải cao.

- Đội ngũ giáo viên không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn. Có kinh nghiệm trong việc hướng dẫn học sinh về kỹ năng làm thí nghiệm một cách có hiệu quả, đảm bảo cho các thí nghiệm của giáo viên và các em học sinh được thành công, qua đó đã tạo cho các em tin tưởng vào khoa học, hứng thú hơn trong quá trình học tập, kỹ năng làm thí nghiệm thực hành của học sinh qua từng bài thực hành, từng học kỳ, từng năm ngày càng hoàn thiện, học sinh ngày càng ham thích hơn trong việc thực hành thí nghiệm, nhất là chất lượng môn học qua từng năm được nâng lên rõ rệt.

- Mở các lớp tập huấn về chuyên môn; làm đồ dùng thí nghiệm; tổ chức Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, cấp huyện và tham gia các kỳ hội thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh.

- Bồi dưỡng học sinh giỏi cấp trường, cấp huyện, thị xã, thành phố, Tuyển chọn học sinh tham dự các kỳ thi tuyển học sinh giỏi cấp tỉnh và cấp quốc gia…

Có được những thành quả nói trên là nhờ sự nổ lực của các cấp quản lý giáo dục và sự cố gắng vươn lên của các thầy, cô giáo trong giảng dạy và sự say mê học tập không biết mệt mỏi của các em học sinh thân yêu.

b. Những mặt chưa làm được:

Bên cạnh những mặt tích cực đã đạt được, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế nhất định. Nội dung chúng tôi cần chú trọng nghiên cứu sau đây là những mặt chưa làm được thuộc về lĩnh vực thí nghiệm Hóa học bậc trung học cơ sở:

- Các trường ở các vùng miền khác nhau trong phạm vi toàn tỉnh thực hiện các thí nghiệm hóa học biểu diễn và thí nghiệm thực hành cho học sinh chưa đồng đều.

- Cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, phòng học bộ môn còn thiếu. Dụng cụ, hóa chất, thiết bị thí nghiệm ở một số trường còn thiếu hoặc chưa có. Nhiều thí nghiệm biểu diễn giáo viên và thí nghiêm thực hành của học sinh chưa thực hiện đầy đủ.

- Vẫn còn một số ít giáo viên chưa năng động, chưa tích cực trong chuyên môn, chưa say sưa về thí nghiệm biểu diễn và thí nghiệm thực hành. Có mấy nguyên nhân và lý do sau đây:

+ Một số trường vẫn còn thiếu phòng thí nghiệm về thí nghiệm thực hành hóa học. Các buổi thí nghiệm thực hành phải làm trên phòng học (lớp học lý thuyết);

+ Hóa chất, dụng cụ, thiết bị thí nghiệm ở trong phòng thí nghiệm còn thiếu nhiều, chưa gây hứng thú cho người dạy và người học;

+ Để chuẩn bị cho một tiết thực hành thí nghiệm hóa học cần phải mất nhiều thời gian, có thể mất cả ngày hoặc hơn thế nữa, do hóa chất thiếu, dung cụ thiếu hoặc hư hỏng, lắp ráp thiết bị không đồng bộ, thí nghiệm không thành; nước thiếu; hóa chất, dụng cụ trong phòng thí nghiệm sắp xếp lộn xộn, không khoa học, phải mất nhiều thời gian tìm kiếm. Hóa chất không sạch, có thể thí nghiệm không thành công … nên giáo viên cũng ngại làm thí nghiệm hoặc có làm nhưng chưa đầy đủ theo quy định chương trình.

+ Nhiều trường thiếu phụ tá thí nghiệm. Hiện nay, một số giáo viên vừa làm công tác giảng dạy vừa kiêm nhiệm công tác coi kho. Giáo viên nào có tiết thực hành thí nghiệm hoặc có tiết dạy trên lớp thì tự bản thân giáo viên đó lên phòng thí nghiệm chuẩn bị hóa chất, dụng cụ. Việc chuẩn bị cho một tiết thực hành cho một lớp có từ 30 – 45 học sinh đâu phải tốn ít thời gian (như đã trình bày ở trên).

+ Hầu hết các phòng thí nghiệm trong các trường học không có tủ thuốc sơ cấp cứu khi có tai nạn xảy ra, như: Cháy, nổ, bị bỏng hóa chất, bị ngộ độc hóa chất …

+ Mặt khác, tiếp xúc nhiều với hóa chất, có những hóa chất rất độc hại, như: Cl2, Br2, H2S, xianua, thủy ngân … lâu dài sẽ ảnh hưởng đến xấu sức khỏe mà không có chế độ ưu đãi bồi dưỡng sức, cho nên nhiều giáo viên ngại làm thí nghhiệm.

+ Một số ít giáo viên còn thiếu kỹ năng (có thể nói là vụng về) làm thí nghiệm hoặc làm thí nghiệm rất yếu, cũng không dám đưa thí nghiệm (trong chương trình) lên biểu diễn trước học sinh. Đó là chưa nói đến các thí nghiệm khó, giáo viên lại rất ngại làm.

+ Một số trường học có nguồn kinh phí hạn hẹp, nên thiếu hóa chất phục vụ thí nghiệm cho học sinh.

+ Không ít giáo viên và phụ tá thí nghiệm hóa học còn thiếu kỹ năng chế tạo dụng cụ hư hỏng, tìm kiếm hóa chất thay thế khi có thể chỉ cần cố gắng, nhiệt tình thêm một chút là có thể làm được thí nghiệm biểu diễn cho học sinh quan sát hoặc tổ chức cho học sinh làm thí nghiệm thực hành trên lớp.

+ Một nguyên nhân nữa cũng phải nói ra ở đây là, một số không ít lãnh đạo nhà trường còn quá dễ dãi trong việc quản lý giờ giấc giảng dạy thực hành của giáo viên, chưa giám sát, theo dõi chặt chẽ các giờ dạy có thí nghiệm biểu diễn (chưa có kế hoạch, chưa có thời gian biểu theo dõi giờ giấc thực hiện các tiết thực hành, biểu diễn thí nghiệm).

Trong số các nguyên nhân và lý do nói trên, có thể nói nguyên nhân nào và lý do nào là nguyên nhân sâu xa ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng các tiết dạy hiện nay?

Có thể nói nguyên nhân chính là ý thức, trách nhiệm và thái độ phục của con người (kể cả giáo viên và cán bộ quản lý cấp cơ sở). Ngoài ra còn có nhiều nguyên nhân khác nữa. Trong phạm vi của đề tài này, chúng tôi không có tham vọng nghiên cứu nhiều mà chỉ đi sâu vào nghiên cứu về chuyên môn, đó là thí nghiệm hóa học ở bậc trung học cơ sở.

1.2. Hướng nghiên cứu:

Nhằm giải quyết những vấn đề đã nêu ra, hướng nghiên cứu của chúng tôi cần tập trung chú ý là công tác chuyên môn: phục cho việc dạy và học; Thí nghiệm an toàn thành công. Cụ thể là, tập trung vào mấy vấn đề sau:

Trình bày kinh nghiệm để thực hiện một số thí nghiệm hóa học khó thuộc bậc học trung học cơ sở.

Kỹ thuật gia công làm một số dụng cụ trong đơn giản bằng thủy tinh có trong phòng thí nghiệm.

Những thao tác cơ bản trong phòng thí nghiệm.

An toàn trong phòng thí nghiệm.

Tủ thuốc hóa chất sơ cấp cứu trong phòng thí nghiệm.

Đề tài này không ngoài mục đích nhìn nhận thực tế một cách khách quan, khoa học nhằm đề ra giải pháp thiết thực, để tháo gỡ một phần nào những khó khăn trước mắt và định hướng lâu trong lĩnh vực quản lý, giám sát về chuyên môn, để đưa sự nghiệp giáo dục tỉnh nhà đi đúng hướng, đạt được hiệu quả thiết thực theo đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước. Dưới đây là cơ sở lý luận và nội dung của đề tài.