- Tham gia
- 28/1/21
- Bài viết
- 82,514
- Điểm
- 113
tác giả
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ÁP DỤNG KỸ THUẬT “BRAINSTORMING” TRONG CÁC TIẾT DẠY TIẾNG ANH CHO HỌC SINH THPT được soạn dưới dạng file word gồm 18 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
“ÁP DỤNG KỸ THUẬT “BRAINSTORMING” TRONG CÁC TIẾT DẠY TIẾNG ANH CHO HỌC SINH THPT”
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Xã hội càng ngày càng phát triển. Do đó, nhu cầu giao tiếp, học tập, nghiên cứu…không ngừng tăng lên. Điều đó đồng nghĩa với việc con người không thể chỉ biết và sử dụng một ngôn ngữ nhất định (tiếng mẹ đẻ). Việc học tập và sở hữu thêm một ngoại ngữ nào đó - đặc biệt là tiếng Anh, một phương tiện giao tiếp quốc tế hữu hiệu - dần trở thành một nhu cầu thiết yếu. Vì vậy, dạy và học tiếng Anh tại trường phổ thông là một tất yếu để đưa con người dần tiến đến cái đích của sự giao tiếp quốc tế đa phương diện.
Như một xu hướng phát triển tất yếu, Giáo dục cũng phải có nhiều thay đổi để phù hợp với những yêu cầu mới của xã hội hiện đại. Tiếng Anh đã trở thành một môn học bắt buộc trong hệ thống Giáo dục quốc dân ở Việt Nam. Cũng như bất kỳ một môn học nào khác, cộng thêm những yếu tố mang tính chất đặc thù bộ môn, việc dạy và học tiếng Anh đòi hỏi những phương pháp, phương tiện dạy học phù hợp và thường xuyên được đổi mới. Hướng đổi mới là giảng dạy đạt hiệu quả và chất lượng, lấy người học làm trung tâm. Để một giờ học Ngoại Ngữ đạt kết quả, giáo viên phải tìm ra những phương pháp dạy học phù hợp, những hỗ trợ thích hợp từ phương tiện dạy học, phù hợp với từng tiết dạy, từng đối tượng học sinh và đặc biệt là thật hứng thú. Điều này có nghĩa là, trong khoảng thời gian cho phép của một tiết dạy vấn đề mà giáo viên cần quan tâm không phải là mình đã làm được những gì mà là học sinh có tâm trạng, tâm thế, thái độ như thế nào đối với các hoạt động mà giáo viên tổ chức và mức độ tham gia của từng đối tượng học sinh vào hoạt động đó.
Với thực tế giảng dạy tại trường, đa phần học sinh có vốn tích lũy về kiến thức ngôn ngữ tiếng Anh rất ít. Vì vậy nếu giáo viên chỉ giảng dạy theo một cách thức đơn điệu, lặp lại thì sự buồn tẻ, nhàm chán của không khí tiết học cộng với sự e ngại, rụt rè của học sinh sẽ khiến cho tư duy của các em dần trở nên ngại và lười hoạt động. Khi giáo viên đặt học sinh vào những tình huống có vấn đề và yêu cầu các em phải tìm cách giải quyết chúng, giải quyết độc lập, theo cặp hay theo nhóm, thì buộc học sinh phải suy nghĩ theo các hướng khác nhau, nhìn nhận vấn đề theo nhiều cách, nhiều khía cạnh và từ đó tìm ra cách tốt nhất cho vấn đề đó.
Chính vì lý do đó tôi đã mạnh dạn đề xuất ý tưởng áp dụng kỹ thuật “brainstorming” trong các tiết dạy tiếng Anh cho học sinh THPT. Việc áp dụng kỹ thuật này sẽ giúp học sinh làm việc một cách tích cực, tự giác và chủ động, ngoài ra còn thúc đẩy sự tự tin và sáng tạo của các em, tạo cho các em một thói quen tốt trong học tập và một kĩ năng trong cuộc sống: biết nhìn nhận một vấn đề nào đó toàn diện hơn.
II. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Khái niệm “Brainstorming”
Brainstorming (BSM) (Công não/Tấn công não/tập kích não/Động não) là một kỹ thuật ban đầu được tạo ra để tìm ý tưởng trong làm việc theo nhóm. Kỹ thuật này được Alex F. Osborn (1888 -1966), một nhà quản trị quảng cáo người Mỹ, đề cập trong cuốn sách Applied Imagination: Principles and Procedures of Creative Problem Solving. Trong cuốn sách này ông miêu tả BSM như là một kỹ thuật hội ý bao gồm một nhóm người nhằm tìm ra lời giải cho vấn đề đặc trưng bằng cách góp nhặt tất cả ý kiến của nhóm người đó nảy sinh trong cùng một thời gian theo một nguyên tắc nhất định. Đây là một phương pháp đặc sắc, dùng sơ đồ tư duy (Mind Map) là một công cụ hỗ trợ, để phát triển nhiều giải pháp sáng tạo cho một vấn đề. Phương pháp này hoạt động bằng cách nêu các ý tưởng tập trung trên vấn đề, từ đó rút ra rất nhiều giải pháp căn bản cho nó. Các ý niệm/ hình ảnh về vấn đề trước hết được nêu ra một cách rất phóng khoáng và ngẫu nhiên theo dòng suy nghĩ càng nhiều, càng đủ càng tốt. Các ý kiến có thể rất rộng và sâu cũng như không giới hạn bởi các khía cạnh nhỏ nhặt nhất của vấn đề mà những người tham gia nghĩ tới. Trong BSM thì vấn đề được đào bới từ nhiều khía cạnh và nhiều cách nhìn khác nhau. Sau cùng các ý kiến sẽ được phân nhóm và đánh giá.
Với đặc điểm như vậy, từ lâu người ta đã sử dụng kỹ thuật này vào trong rất nhiều lĩnh vực đặc biệt là những lĩnh vực, hoạt động cần sự đột phá, sáng tạo và độc đáo như:
- Phát triển sản phẩm mới
- Quảng cáo
- Giải quyết vấn đề
- Quá trình quản trị
- Quản trị dự án
- Xây dựng nhóm
- Xây dựng kế hoạch kinh doanh
Và dần dần, kỹ thuật này được áp dụng vào quá trình dạy học nhằm mang đến cho học sinh, sinh viên một cách thức làm việc mới chủ động, sáng tạo, tích cực để giải quyết các nhiệm vụ và tình huống học tập của bản thân và của tập thể lớp.
2. Cách thức tiến hành BSM.
BSM có thể tiến hành bởi một hay nhiều người. Số lượng người tham gia nhiều sẽ giúp cho phương pháp tìm ra lời giải được nhanh hơn hay toàn diện hơn nhờ vào nhiều góc nhìn khác nhau bởi các trình độ, trình tự khác nhau của mỗi người. Theo A. Osborn, để tiến hành BSM theo nhóm cần có các bước sau:
Trong nhóm chọn ra một nhóm trưởng để điều khiển và một người thư ký để ghi lại tất cả ý kiến (cả hai công việc có thể do cùng một người thực hiện).
Xác định vấn đề hay ý kiến sẽ được BSM. Phải làm cho mọi thành viên trong nhóm hiểu thấu đáo về đề tài sẽ được tìm hiểu.
Thiết lập các "luật chơi" cho hoạt động BSM. Chúng nên bao gồm:
Nhóm trưởng có nhiệm vụ điều khiển buổi làm việc.
Không một thành viên nào có quyền đòi hỏi hay cản trở, đánh giá, phê bình hay thêm bớt vào ý kiến, từ vựng nêu ra, hay giải đáp của thành viên khác.
Cần xác định rằng không có câu trả lời nào là sai.
Tất cả câu trả lời, các ý, các cụm từ, ngoại trừ nó đã được lặp lại đều sẽ được thu thập và ghi lại (cách ghi có thể tóm gọn trong một chữ, một từ hay một câu cho mỗi ý riêng rẽ).
Vạch định thời gian cho hoạt động và ngưng khi hết giờ.
Bắt đầu BSM: Nhóm trưởng chỉ định hay lựa chọn thành viên chia sẻ ý kiến trả lời (hay những ý niệm rời rạc). Người thư ký phải viết xuống tất cả các câu trả lời, nếu có thể công khai hóa cho mọi người thấy (viết lên bảng chẳng hạn). Không cho phép bất kỳ một ý kiến đánh giá hay bình luận nào về bất kỳ câu trả lời nào cho đến khi chấm dứt hoạt động BSM. Trong suốt quá trình này nhóm trưởng phải là người biết cách cân bằng hoạt động của tất cả các thành viên trong nhóm sao cho mỗi người đều có cơ hội đưa ra ý kiến cá nhân của mình, tránh tình trạng một vài người quá tích cực còn những người khác thì hầu như không có ý kiến gì.
Sau khi kết thúc hoạt động, hãy lượt lại tất cả và bắt đầu đánh giá các câu trả lời. Một số lưu ý về chất lượng câu trả lời, bao gồm:
Tìm những câu ý trùng lặp hay tương tự để thu gọn lại.
Góp các câu trả lời có sự tương tự hay tương đồng về nguyên tắc hay nguyên lí.
Xóa bỏ những ý kiến hoàn toàn không thích hợp.
Sau khi đã cô lập được danh sách các ý kiến, hãy bàn luận thêm về câu trả lời chung.
Với cách thức làm việc như vậy thì dù muốn hay không, dù nhiều ý tưởng hay ít thì mỗi thành viên đều phải đưa ra ý kiến cá nhân để đóng góp cho vấn đề chung. Và như vậy nếu học sinh tham gia vào các hoạt động BSM để tìm cách giải quyết các nhiệm vụ học tập do giáo viên yêu cầu các em sẽ không phải sợ hay e ngại rằng ý kiến của mình sẽ bị phản bác. Điều đó thúc đẩy sự tự tin của mỗi cá nhân và động viên các em tư duy về vấn đề, và hình như nó còn tạo ra một sự cạnh tranh ngầm giữa các thành viên trong nhóm trong việc dành lấy cơ hội để đưa ý tưởng và cũng hi vọng rằng ý tưởng đó sẽ trở thành lựa chọn chung hợp lí nhất của nhóm.
3. Vai trò của BSM trong việc đổi mới phương pháp dạy học (PPDH)
Luật Giáo dục 2005, điều 28, đã nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng tích cực. Trong việc đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng tích cực thì phương pháp học của học sinh là mối quan tâm hàng đầu. Trong suốt 5 năm qua, chúng ta cũng đã không ngừng đổi mới để hưởng ứng cuộc vận động “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Mục đích cũng chính là tạo nên một chuyển biến trong mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh với các hoạt động học tập mà mục tiêu cuối cùng là tạo ra được sự tích cực và chủ động của học sinh trong quá trình lĩnh hội tri thức. Trong rất nhiều kỹ thuật dạy học (KTDH) thường dùng, có thể kể đến một số KTDH phát huy tính tích cực, sáng tạo của người học như: Kỹ thuật công não (Brainstorming), kỹ thuật thông tin phản hồi, … Như vậy, BSM (với việc hỗ trợ của sơ đồ tư duy (Mind Map) chính là một trong những KTDH hiệu quả tạo nên sự chuyển biến trong tư duy của người học.
Sự chuyển biến về hoạt động học tập trong lớp có thể thể hiện qua sơ đồ sau:
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
“ÁP DỤNG KỸ THUẬT “BRAINSTORMING” TRONG CÁC TIẾT DẠY TIẾNG ANH CHO HỌC SINH THPT”
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Xã hội càng ngày càng phát triển. Do đó, nhu cầu giao tiếp, học tập, nghiên cứu…không ngừng tăng lên. Điều đó đồng nghĩa với việc con người không thể chỉ biết và sử dụng một ngôn ngữ nhất định (tiếng mẹ đẻ). Việc học tập và sở hữu thêm một ngoại ngữ nào đó - đặc biệt là tiếng Anh, một phương tiện giao tiếp quốc tế hữu hiệu - dần trở thành một nhu cầu thiết yếu. Vì vậy, dạy và học tiếng Anh tại trường phổ thông là một tất yếu để đưa con người dần tiến đến cái đích của sự giao tiếp quốc tế đa phương diện.
Như một xu hướng phát triển tất yếu, Giáo dục cũng phải có nhiều thay đổi để phù hợp với những yêu cầu mới của xã hội hiện đại. Tiếng Anh đã trở thành một môn học bắt buộc trong hệ thống Giáo dục quốc dân ở Việt Nam. Cũng như bất kỳ một môn học nào khác, cộng thêm những yếu tố mang tính chất đặc thù bộ môn, việc dạy và học tiếng Anh đòi hỏi những phương pháp, phương tiện dạy học phù hợp và thường xuyên được đổi mới. Hướng đổi mới là giảng dạy đạt hiệu quả và chất lượng, lấy người học làm trung tâm. Để một giờ học Ngoại Ngữ đạt kết quả, giáo viên phải tìm ra những phương pháp dạy học phù hợp, những hỗ trợ thích hợp từ phương tiện dạy học, phù hợp với từng tiết dạy, từng đối tượng học sinh và đặc biệt là thật hứng thú. Điều này có nghĩa là, trong khoảng thời gian cho phép của một tiết dạy vấn đề mà giáo viên cần quan tâm không phải là mình đã làm được những gì mà là học sinh có tâm trạng, tâm thế, thái độ như thế nào đối với các hoạt động mà giáo viên tổ chức và mức độ tham gia của từng đối tượng học sinh vào hoạt động đó.
Với thực tế giảng dạy tại trường, đa phần học sinh có vốn tích lũy về kiến thức ngôn ngữ tiếng Anh rất ít. Vì vậy nếu giáo viên chỉ giảng dạy theo một cách thức đơn điệu, lặp lại thì sự buồn tẻ, nhàm chán của không khí tiết học cộng với sự e ngại, rụt rè của học sinh sẽ khiến cho tư duy của các em dần trở nên ngại và lười hoạt động. Khi giáo viên đặt học sinh vào những tình huống có vấn đề và yêu cầu các em phải tìm cách giải quyết chúng, giải quyết độc lập, theo cặp hay theo nhóm, thì buộc học sinh phải suy nghĩ theo các hướng khác nhau, nhìn nhận vấn đề theo nhiều cách, nhiều khía cạnh và từ đó tìm ra cách tốt nhất cho vấn đề đó.
Chính vì lý do đó tôi đã mạnh dạn đề xuất ý tưởng áp dụng kỹ thuật “brainstorming” trong các tiết dạy tiếng Anh cho học sinh THPT. Việc áp dụng kỹ thuật này sẽ giúp học sinh làm việc một cách tích cực, tự giác và chủ động, ngoài ra còn thúc đẩy sự tự tin và sáng tạo của các em, tạo cho các em một thói quen tốt trong học tập và một kĩ năng trong cuộc sống: biết nhìn nhận một vấn đề nào đó toàn diện hơn.
II. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Khái niệm “Brainstorming”
Brainstorming (BSM) (Công não/Tấn công não/tập kích não/Động não) là một kỹ thuật ban đầu được tạo ra để tìm ý tưởng trong làm việc theo nhóm. Kỹ thuật này được Alex F. Osborn (1888 -1966), một nhà quản trị quảng cáo người Mỹ, đề cập trong cuốn sách Applied Imagination: Principles and Procedures of Creative Problem Solving. Trong cuốn sách này ông miêu tả BSM như là một kỹ thuật hội ý bao gồm một nhóm người nhằm tìm ra lời giải cho vấn đề đặc trưng bằng cách góp nhặt tất cả ý kiến của nhóm người đó nảy sinh trong cùng một thời gian theo một nguyên tắc nhất định. Đây là một phương pháp đặc sắc, dùng sơ đồ tư duy (Mind Map) là một công cụ hỗ trợ, để phát triển nhiều giải pháp sáng tạo cho một vấn đề. Phương pháp này hoạt động bằng cách nêu các ý tưởng tập trung trên vấn đề, từ đó rút ra rất nhiều giải pháp căn bản cho nó. Các ý niệm/ hình ảnh về vấn đề trước hết được nêu ra một cách rất phóng khoáng và ngẫu nhiên theo dòng suy nghĩ càng nhiều, càng đủ càng tốt. Các ý kiến có thể rất rộng và sâu cũng như không giới hạn bởi các khía cạnh nhỏ nhặt nhất của vấn đề mà những người tham gia nghĩ tới. Trong BSM thì vấn đề được đào bới từ nhiều khía cạnh và nhiều cách nhìn khác nhau. Sau cùng các ý kiến sẽ được phân nhóm và đánh giá.
Với đặc điểm như vậy, từ lâu người ta đã sử dụng kỹ thuật này vào trong rất nhiều lĩnh vực đặc biệt là những lĩnh vực, hoạt động cần sự đột phá, sáng tạo và độc đáo như:
- Phát triển sản phẩm mới
- Quảng cáo
- Giải quyết vấn đề
- Quá trình quản trị
- Quản trị dự án
- Xây dựng nhóm
- Xây dựng kế hoạch kinh doanh
Và dần dần, kỹ thuật này được áp dụng vào quá trình dạy học nhằm mang đến cho học sinh, sinh viên một cách thức làm việc mới chủ động, sáng tạo, tích cực để giải quyết các nhiệm vụ và tình huống học tập của bản thân và của tập thể lớp.
2. Cách thức tiến hành BSM.
BSM có thể tiến hành bởi một hay nhiều người. Số lượng người tham gia nhiều sẽ giúp cho phương pháp tìm ra lời giải được nhanh hơn hay toàn diện hơn nhờ vào nhiều góc nhìn khác nhau bởi các trình độ, trình tự khác nhau của mỗi người. Theo A. Osborn, để tiến hành BSM theo nhóm cần có các bước sau:
Trong nhóm chọn ra một nhóm trưởng để điều khiển và một người thư ký để ghi lại tất cả ý kiến (cả hai công việc có thể do cùng một người thực hiện).
Xác định vấn đề hay ý kiến sẽ được BSM. Phải làm cho mọi thành viên trong nhóm hiểu thấu đáo về đề tài sẽ được tìm hiểu.
Thiết lập các "luật chơi" cho hoạt động BSM. Chúng nên bao gồm:
Nhóm trưởng có nhiệm vụ điều khiển buổi làm việc.
Không một thành viên nào có quyền đòi hỏi hay cản trở, đánh giá, phê bình hay thêm bớt vào ý kiến, từ vựng nêu ra, hay giải đáp của thành viên khác.
Cần xác định rằng không có câu trả lời nào là sai.
Tất cả câu trả lời, các ý, các cụm từ, ngoại trừ nó đã được lặp lại đều sẽ được thu thập và ghi lại (cách ghi có thể tóm gọn trong một chữ, một từ hay một câu cho mỗi ý riêng rẽ).
Vạch định thời gian cho hoạt động và ngưng khi hết giờ.
Bắt đầu BSM: Nhóm trưởng chỉ định hay lựa chọn thành viên chia sẻ ý kiến trả lời (hay những ý niệm rời rạc). Người thư ký phải viết xuống tất cả các câu trả lời, nếu có thể công khai hóa cho mọi người thấy (viết lên bảng chẳng hạn). Không cho phép bất kỳ một ý kiến đánh giá hay bình luận nào về bất kỳ câu trả lời nào cho đến khi chấm dứt hoạt động BSM. Trong suốt quá trình này nhóm trưởng phải là người biết cách cân bằng hoạt động của tất cả các thành viên trong nhóm sao cho mỗi người đều có cơ hội đưa ra ý kiến cá nhân của mình, tránh tình trạng một vài người quá tích cực còn những người khác thì hầu như không có ý kiến gì.
Sau khi kết thúc hoạt động, hãy lượt lại tất cả và bắt đầu đánh giá các câu trả lời. Một số lưu ý về chất lượng câu trả lời, bao gồm:
Tìm những câu ý trùng lặp hay tương tự để thu gọn lại.
Góp các câu trả lời có sự tương tự hay tương đồng về nguyên tắc hay nguyên lí.
Xóa bỏ những ý kiến hoàn toàn không thích hợp.
Sau khi đã cô lập được danh sách các ý kiến, hãy bàn luận thêm về câu trả lời chung.
Với cách thức làm việc như vậy thì dù muốn hay không, dù nhiều ý tưởng hay ít thì mỗi thành viên đều phải đưa ra ý kiến cá nhân để đóng góp cho vấn đề chung. Và như vậy nếu học sinh tham gia vào các hoạt động BSM để tìm cách giải quyết các nhiệm vụ học tập do giáo viên yêu cầu các em sẽ không phải sợ hay e ngại rằng ý kiến của mình sẽ bị phản bác. Điều đó thúc đẩy sự tự tin của mỗi cá nhân và động viên các em tư duy về vấn đề, và hình như nó còn tạo ra một sự cạnh tranh ngầm giữa các thành viên trong nhóm trong việc dành lấy cơ hội để đưa ý tưởng và cũng hi vọng rằng ý tưởng đó sẽ trở thành lựa chọn chung hợp lí nhất của nhóm.
3. Vai trò của BSM trong việc đổi mới phương pháp dạy học (PPDH)
Luật Giáo dục 2005, điều 28, đã nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng tích cực. Trong việc đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng tích cực thì phương pháp học của học sinh là mối quan tâm hàng đầu. Trong suốt 5 năm qua, chúng ta cũng đã không ngừng đổi mới để hưởng ứng cuộc vận động “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Mục đích cũng chính là tạo nên một chuyển biến trong mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh với các hoạt động học tập mà mục tiêu cuối cùng là tạo ra được sự tích cực và chủ động của học sinh trong quá trình lĩnh hội tri thức. Trong rất nhiều kỹ thuật dạy học (KTDH) thường dùng, có thể kể đến một số KTDH phát huy tính tích cực, sáng tạo của người học như: Kỹ thuật công não (Brainstorming), kỹ thuật thông tin phản hồi, … Như vậy, BSM (với việc hỗ trợ của sơ đồ tư duy (Mind Map) chính là một trong những KTDH hiệu quả tạo nên sự chuyển biến trong tư duy của người học.
Sự chuyển biến về hoạt động học tập trong lớp có thể thể hiện qua sơ đồ sau:
CHỦ ĐỀ LIÊN QUAN
CHỦ ĐỀ QUAN TÂM
CHỦ ĐỀ MỚI NHẤT
