MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Vận dụng hiệu quả trò chơi, làm sản phẩm học tập để cải thiện chất lượng môn khoa học tự nhiên LỚP 6 NĂM 2023-2024

Yopovn · 4/3/24

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Vận dụng hiệu quả trò chơi, làm sản phẩm học tập để cải thiện chất lượng môn khoa học tự nhiên LỚP 6 NĂM 2023-2024 được soạn dưới dạng file word gồm 11 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

BÁO CÁO BIỆN PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG

CÔNG TÁC GIẢNG DẠY

I. Tên biện pháp, lĩnh vực áp dụng

- Tên biện pháp: Vận dụng hiệu quả trò chơi, làm sản phẩm học tập để cải thiện chất lượng môn khoa học tự nhiên.

- Lĩnh vực áp dụng: Môn khoa học tự nhiên

II. Nội dung biện pháp

1. Mục tiêu, ý nghĩa, sự cần thiết của biện pháp trong quá trình giảng dạy tại đơn vị.

Sự phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh toàn cầu hoá đặt ra những yêu cầu mới đối với người lao động, do đó cũng đặt ra những yêu cầu mới cho sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ và đào tạo nguồn nhân lực. Giáo dục cần đào tạo đội ngũ nhân lực có khả năng đáp ứng được những đòi hỏi mới của xã hội và thị trường lao động, đặc biệt là năng lực hành động, tính năng động, sáng tạo, tính tự lực và trách nhiệm cũng như năng lực cộng tác làm việc, năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp.

Qua quá trình giảng dạy ở trường THCS ................... là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Khoa học tự nhiên 6 nhiều năm, tôi thấy một thực tế là học sinh chưa thực sự đam mê, hứng thú với môn học. Các em còn thụ động trong học tập, ỷ lại vào bài giảng của giáo viên, chưa phát huy hết năng lực trong quá trình thực hiện nhiệm vụ học tập. Phương pháp dạy học truyền thống theo lối thầy giảng trò ghi chép đã không còn gây hứng thú cho các em học. Chính vì vậy mà kết quả học tập của các em chưa cao. Tôi xét thấy mình cần phải đổi mới về phương pháp, cách thức truyền thụ để học sinh tiếp cận được kiến thức nhanh nhất, hiệu quả nhất.

Đổi mới phương pháp dạy học là một trong những nhiệm vụ quan trọng của cải cách giáo dục nói chung cũng như cải cách cấp trung học cơ sở. Mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học mới đòi hỏi việc cải tiến phương pháp dạy học và sử dụng những phương pháp dạy học mới. Trong những năm gần đây, các trường THCS đã có những cố gắng trong việc đổi mới phương pháp dạy học và đã đạt được những tiến bộ trong việc phát huy tính tích cực của học sinh.

Việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay nhằm theo hướng phát huy tính tích cực và chủ động của học sinh, làm cho học sinh phải suy nghĩ nhiều hơn, làm việc nhiều hơn, đồng thời phải tác động đến tâm tư, tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh. Muốn vậy người giáo viên phải linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động dạy học, sử dụng tích hợp các phương pháp dạy học tích cực đem lại hiệu quả dạy học cao nhất bởi không có một phương pháp dạy học nào là vạn năng cả.

Một trong những định hướng cơ bản của việc đổi mới giáo dục là chuyển từ nền giáo dục mang tính hàn lâm, kinh viện, xa rời thực tiễn sang một nền giáo dục chú trọng việc hình thành năng lực hành động, phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học. Định hướng quan trọng trong đổi mới phương pháp dạy học là phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo, phát triển năng lực hành động, năng lực cộng tác làm việc của người học. Đó cũng là những xu hướng quốc tế trong cải cách phương pháp dạy học ở nhà trường phổ thông.

* Thực trạng trước khi áp dụng giải pháp mới:

Trước khi áp dụng đề tài này, qua giảng dạy, tìm hiểu và trao đổi với đồng nghiệp tôi nhận thấy:

- Học sinh chưa chủ động tìm hiểu kiến thức mới, còn thụ động, ỉ lại vào học sinh khá và giáo viên.

- Chưa tích cực tham gia vào các hoạt động học tập.

- Không hào hứng tìm hiểu tự nhiên, chưa yêu thích môn học

Vì vậy chất lượng còn hạn chế, học sinh chưa vận dụng các kiến thức đã học để giải quyết vấn đề thực tế.

Thực tế điều tra học sinh khi chưa áp dụng sáng kiến như sau:

Lớp	Sĩ số	Số học sinh phát huy được tư duy sáng tạo (đạt điểm khá, giỏi)	Số học sinh chưa phát huy được tư duy sáng tạo (không đạt điểm khá, giỏi)
Số lượng	Tỉ lệ %	Số lượng	Tỉ lệ %
6A	44	14	31,8	30	68,2

Theo tôi thực trạng nêu trên có thể là do các nguyên nhân sau:

+ Do quỹ thời gian thực tế trên lớp ít.

+ Học sinh ít có điều kiện được tham quan thiên nhiên, chưa có đủ dụng cụ học tập để thực hiện các hoạt động học tập.

+ Không gian trong lớp học bó hẹp học sinh không được tham gia các trò chơi để khai thác kiến thức, củng cố và vận dụng kiến thức giaỉ quyết các vấn đề liên quan thực tế.

2. Nội dung biện pháp

2.1. Mô tả chi tiết của nội dung biện pháp

Để thực hiện mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông: “Chương trình giáo dục phổ thông cụ thể hoá mục tiêu giáo dục phổ thông, giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ đó có được cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại.”. Vì vậy, cần phải thực hiện đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực học sinh.

Qua nhiều năm thực hiện triển khai đại trà chương trình thay sách giáo khoa mới cùng với việc đổi mới phương pháp giảng dạy, các phương pháp dạy học đặc trưng của môn Sinh học đã thực sự ổn định và đi vào chiều sâu. Song hầu hết các giáo viên đều mới chỉ quan tâm nhiều đến việc đổi mới phương pháp dạy học mà ít chú ý tới đổi mới hình thức tổ chức các hoạt động dạy học, do vậy học sinh cảm thấy tiết học nặng nề, chất lượng tiết dạy còn bị hạn chế.

Cũng như các bộ môn khác trong nhà trường phổ thông, môn Sinh học là bộ môn khoa học thực nghiệm với phương pháp nghiên cứu chủ yếu là đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng. Vì vậy trong giờ dạy sinh học nếu người thầy không tìm cách tổ chức một giờ dạy học sao cho hợp lý sinh động hấp dẫn, thì rất khó lôi cuốn được học sinh, giờ học sẽ tẻ nhạt, mang tính chất công thức khô khan.

Để giờ dạy Sinh học đạt kết quả tốt hơn, gây được hứng thú học tập và phát huy được tính tích cực của học sinh người thầy phải thường xuyên đổi mới phương pháp dạy học và hình thức tổ chức các hoạt động dạy học. Một trong những hình thức dạy học đem lại hiệu quả cao là kết hợp tổ chức các trò chơi trong giờ dạy Sinh học. Hiện nay theo tôi được biết, việc tổ chức trong giờ học Sinh học ở các trường THCS chưa được nhiều giáo viên quan tâm. Nhiều giáo viên quan niệm rằng giờ học Sinh học không nên tổ chức trò chơi vì gây ồn ào dễ ảnh hưởng đến việc học tập của lớp khác. Giáo viên phải chuẩn bị vất vả mất nhiều thời gian, có thể gây cháy giáo án.

Với đặc thù của bộ môn Sinh học, là bộ môn khoa học thực nghiệm. Việc xây dựng tổ chức các trò chơi học tập phù hợp với nội dung bài học trong môn Sinh học, cũng không phải là vấn đề quá khó, đặc biệt là đối với chương trình Sinh học 6 thì chỉ cần 5- 7 phút là giáo viên có thể tổ chức được một trò chơi phù hợp để dẫn dắt học sinh tiếp thu kiến thức, củng cố kiến thức đã học hoặc thực hiện trong những buổi ngoại khóa Sinh học. Ngoài ra, còn giáo dục được thái độ của học sinh trong việc học tập Sinh học, gây được hứng thú học tập bộ môn từ đó đem lại thành công cho tiết dạy Sinh học.

Để đạt được mục đích nói trên tôi sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: