MÔN VĂN Vận dụng một số hình thức tổ chức hoạt động nhóm để dạy học văn bản “Lá cờ thêu sáu chữ vàng”nhằm phát huy tính tích cực,chủ động của học sinh ở lớp 8

Yopovn · 15/7/24

Vận dụng một số hình thức tổ chức hoạt động nhóm để dạy học văn bản “Lá cờ thêu sáu chữ vàng”nhằm phát huy tính tích cực,chủ động của học sinh ở lớp 8 được soạn dưới dạng file word gồm 9 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC

Tên biện pháp: Vận dụng một số hình thức tổ chức hoạt động nhóm để dạy học văn bản “Lá cờ thêu sáu chữ vàng” nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh ở lớp 8, trường THCS ......

Tên tác giả:

Lĩnh vực: Ngữ văn

Đối tượng áp dụng: Học sinh lớp 8......

Thời gian áp dụng biện pháp: Năm học 2023-2024

I. LÝ DO CHỌN BIỆN PHÁP

1. Cơ sở lí luận

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực”.
Đáp ứng yêu cầu của thực tiễn về đổi mới giáo dục Việt Nam, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ra đời đã đánh dấu sự thay đổi lớn trong mục tiêu giáo dục. Theo đó, giáo dục từ mục tiêu chủ yếu trang bị kiến thức chuyển sang hướng phát triển phẩm chất và năng lực cho người học. Cùng với các môn học khác, môn Ngữ văn có nhiệm vụ góp phần giúp học sinh phát triển các phẩm chất, các năng lực đặc thù và một số năng lực chuyên môn đã được xác định trong chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Với vai trò tổ chức, hướng dẫn và điều khiển quá trình học tập của học sinh hơn ai hết việc tìm ra nhiều biện pháp để phát huy cao nhất tính tích cực, sáng tạo của người học, tạo niềm hứng thú say mê học tập ở các em chính là nhiệm vụ quan trọng được đặt ra với mỗi người giáo viên đứng lớp. Trong tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học, việc lựa chọn cách thức tổ chức để đem lại hiệu quả cho tiết học là điều quan trọng. Và để đảm bảo các mức độ nhận thức như: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng thì tổ chức linh hoạt phương pháp hoạt động nhóm đã đáp ứng được hầu hết yêu cầu trong các mức độ này.

Phương pháp hoạt động nhóm có những ưu thế như: Phát huy cao độ vai trò chủ thể, tính tự giác, tích cực, sáng tạo, năng động, tinh thần trách nhiệm của học sinh; giúp các em hình thành các kĩ năng xã hội và phẩm chất nhân cách cần thiết; thể hiện mối quan hệ bình đẳng, dân chủ; phát huy tính tích cực, tự lực và tính trách nhiệm của học sinh; phát triển năng lực giao tiếp; tăng cường sự tự tin cho học sinh; dạy học nhóm tạo khả năng dạy học phân hoá. Ngoài ra, một giờ học vận dụng thành công hoạt động nhóm sẽ tạo được không khí vui tươi, sôi nổi và sinh động cho giờ dạy.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm thế nào để tổ chức hoạt động nhóm, vừa đáp ứng được yêu cầu dạy học theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học lại vừa phải tạo sự sinh động, hấp dẫn người học không phải là điều dễ dàng. Chương trình sách giáo khoa Ngữ văn 8 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống mới chính thức được đưa vào trong năm học 2023-2024. Văn bản “Lá cờ thêu sáu chữ vàng” nằm trong Bài 1 - Câu chuyện lịch sử. Đây không chỉ là tác phẩm văn học mà nó còn gắn với bối cảnh lịch sử, với những sự kiện có thật, vì vậy văn bản không chỉ là hư cấu mà nó còn có yếu tố sự thật. Vậy làm thế nào để giúp học sinh tiếp cận và đọc hiểu được thể loại văn bản dài theo tinh thần đổi mới cũng như tiếp cận, nắm vững được kiến thức và phát huy được những năng lực cần có thì linh hoạt các phương pháp hoạt động nhóm là hoàn toàn phù hợp.

2. Thực trạng

2.1. Thuận lợi

Đối với giáo viên: Trường trung học cơ sở.... là một trong những trường ở trung tâm thành phố nên giáo viên được tạo điều kiện về môi trường làm việc, đầu tư thiết bị dạy học, tập huấn đầy đủ về phương pháp dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực. Giáo viên đã hiểu rõ về thế mạnh của tổ chức hoạt động nhóm trong tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học.

Đối với học sinh: Qua thực tế giảng dạy tại trường THCS.... tôi nhận thấy:

- Phần lớn học sinh rất hào hứng tham gia hoạt động nhóm do giáo viên tổ chức trong các tiết học.

- Học sinh đã từng thực hành hoạt động nhóm nên các em không còn bỡ ngỡ và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ tích cực.

2.2. Khó khăn và nguyên nhân

2.2.1. Về phía giáo viên

- Giáo viên tham gia giảng dạy đôi khi vẫn mang nặng tâm lý thuyết trình, bình giảng, sợ học sinh không cảm nhận được cái hay, cái đẹp, cái sáng của mỗi tác phẩm.

- Khi xây dựng kế hoạch dạy học, giáo viên thường e ngại lớp đông, khó có thể áp dụng hoạt động nhóm vì sợ mất thời gian hoạt động, sợ tốn thời gian chuẩn bị hay tốn kinh phí trong việc tổ chức hoạt động nhóm. Bên cạnh đó, cũng vì sợ mất thời gian nên việc hướng dẫn học sinh ghi bài vào vở sau quá trình hoạt động nhóm của giáo viên chưa hiệu quả.

- Dù học sinh đã được tiếp cận hoạt động nhóm từ lâu nhưng thực tế vẫn chưa có một lộ trình, một sự nhuần nhuyễn cần thiết để giáo viên tin tưởng giao cho học sinh khám phá tri thức đọc hiểu văn bản thông qua hoạt động nhóm.

- Giáo viên thiếu sự sáng tạo trong quá trình tổ chức hoạt động nhóm dẫn đến sự nhàm chán đối với học sinh.