MÔN VĂN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Giúp học sinh tự tin trình bày trước lớp kể về một trải nghiệm của bản thân NGỮ VĂN LỚP 6 NĂM 2022-2023

Yopovn · 23/2/24

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Giúp học sinh tự tin trình bày trước lớp kể về một trải nghiệm của bản thân NGỮ VĂN LỚP 6 NĂM 2022-2023 được soạn dưới dạng file word gồm 25 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.
Năm học 2021-2022 là một dấu mốc quan trọng trong hành trình cải cách chương trình giáo dục phổ thông cấp THCS. Đây là năm đầu tiên cấp THCS thực hiện thay đổi sách giáo khoa lớp 6 theo lộ trình cải cách của chương trình giáo dục phổ thông tổng thể đề ra từ năm 2018. Theo đó, chương trình được xây dựng theo định hướng phát triển năng lực học sinh, phù hợp với xu thế phát triển của thời đại góp phần tạo ra những chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông: kết hợp dạy chữ, dạy người, định hướng nghề nghiệp, phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh. Chương trình mới coi trọng tính thực tiễn, coi trọng những hoạt động trải nghiệm của người học. Như vậy, nền giáo dục nước nhà đang hướng đến mục tiêu góp phần đào tạo ra những con người tích cực, chủ động, sáng tạo trong hoạt động chiếm lĩnh tri thức, là những con người học để làm, học để sống hòa nhập, học để chung sống theo mục tiêu chung của UNESCO.

Một trong những phẩm chất và năng lực rất cần thiết của con người thời đại mới chính là sự tự tin. Sự tự tin được ví như một chiếc chìa khóa vô cùng quan trọng làm nên thành công cho mỗi người. Do đó, đây là điều quan trọng cần hình thành và phát triển ngay từ khi còn nhỏ. Với học sinh lớp 6, đây cũng là thời điểm thích hợp để rèn luyện đức tính tự tin để các em có đủ khả năng tiếp nhận nội dung chương trình mới theo phương pháp dạy học mới hiện nay.

II. LÝ DO CHỌN VÀ THỰC HIỆN SÁNG KIẾN:

Đối với môn Ngữ văn lớp 6 mới, mỗi bài học trong chương trình được thiết kế đủ 4 kĩ năng: Đọc, viết, nói và nghe. Mục đích của chương trình là không chỉ phát triển năng lực văn học cho học sinh mà còn phát triển năng lực ngôn ngữ và nhiều phẩm chất khác nữa, trong đó có sự tự tin. Đây là điểm khác biệt căn bản trong cách xây dựng chương trình Ngữ văn hiện hành so với chương trình trước đây. Vì các tiết học hiện nay được tổ chức dưới sự dẫn dắt của giáo viên, còn học sinh đóng vai trò là chủ động tiếp nhận bài học thông qua các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực. Trong các phương pháp đó, không thể không kể đến các hoạt động nhóm, trạm học tập, thảo luận nhóm lớn, nhóm nhỏ...yêu cầu học sinh phải tự bộc lộ ý kiến, quan điểm hay tự báo cáo các nội dung của bài học. Do đó các em cần có phong cách thuyết trình tự tin, thoải mái trước lớp. Nói đến 4 kĩ năng đọc, viết, nói và nghe, sự tự tin thể hiện qua hoạt động nói và nghe rõ rệt nhất. Chương trình Ngữ văn 6 có 10 bài học trong 1 năm. Tương ứng với số bài đó là có ít nhất 10 tiết nói và nghe. Trong tiết học này, học sinh nói là chủ yếu. Vậy, nếu các em không đủ tự tin để trình bày trước lớp thì coi như giờ học chưa thành công. Qua các tiết nói và nghe thực hiện từ đầu Học kì I ở lớp 6 trường THCS, tôi nhận thấy các em còn rụt rè, e ngại khi nói trước lớp vì vậy mà giờ học trở nên tẻ nhạt, học sinh chưa hào hứng học bài. Như vậy, giờ học chưa thể đảm bảo mục tiêu dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Vì vậy, tôi đã nghiên cứu một số giải pháp để giúp học sinh tự tin trình bày bài nói trước lớp qua các tiết luyện nói. Và trong sáng kiến kinh nghiệm này, xin trình bày các giải pháp cụ thể qua đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Giúp học sinh tự tin trình bày trước lớp kể về một trải nghiệm của bản thân”

III. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG CỦA SÁNG KIẾN

3.1. Phạm vi nghiên cứu

Các giải pháp để giúp học sinh lớp 6 trường THCS tự tin trình bày trước lớp trong tiết nói và nghe về một trải nghiệm của bản thân (Bài 1, Bài 3 môn Ngữ văn 6, bộ sách “ Kết nối tri thức với cuộc sống” Học kì I)

3.2. Đối tượng nghiên cứu

- Học sinh lớp 6 trường THCS: Nghiên cứu năng lực nói của học sinh nói chung và sự tự tin khi nói.

- Các giải pháp giúp học sinh tự tin khi nói theo chủ đề kể lại một trải nghiệm đáng nhớ của bản thân.

- Các cách tổ chức hoạt động cho tiết “ Nói và nghe kể về một trải nghiệm của em”.

IV. MỤC ĐÍCH CỦA SÁNG KIẾN

Sáng kiến kinh nghiệm này nhằm tổng hợp những giải pháp giúp học sinh lớp 6 trường THCS với mục đích sau:

- Đảm bảo giờ dạy theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh.

- Giúp học sinh có kĩ năng nói một cách tự tin trước tập thể chủ động trình bày được trải nghiệm đáng nhớ của mình cho cả lớp cùng nghe.

- Tạo hứng thú và không khí học tập sôi nổi trong giờ nói và nghe theo chủ đề trên.

- Rèn luyện sự tự tin cho học sinh không chỉ cho riêng giờ Ngữ văn mà cho cả các môn học khác, góp phần hình thành và phát triển kĩ năng mềm trong tương lai.

B. PHẦN NỘI DUNG

I. THỰC TRẠNG CỦA NỘI DUNG CẦN NGHIÊN CỨU

1. Cơ sở lí luận

Theo nghĩa rộng, tự tin là tin tưởng vào bản thân, tin vào khả năng và hành động của chính mình. Vì vậỵ, biểu hiện của người tự tin thể hiện qua thái độ điềm tĩnh, khônglo lắng trước hành động sắp thực hiện, không sợ mình sẽ thất bại. Ngược lại, trái với tự tin là sự rụt rè, nhút nhát, thiếu bản lĩnh, không dám thực hiện hành động hoặc lo sợ mình không thành công.Trong cuộc sống, sự tự tin là thành tố quan trọng quyết định sự thành công của mỗi con người. Do đó, mỗi học sinh cần rèn luyện cho mình sự tự tin ngay tự khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Trong giao tiếp tự tin thể hiện qua cách nói năng, cử chỉ, điệu bộ, nét mặt khi giao tiếp với người khác. Người tự tin trong giao tiếp luôn luôn có trạng thái thoải mái khi trò chuyện, khiến người nghe dễ dàng bị thuyết phục trước điều họ trình bày và đem lại sự hài lòng trong cuộc giao tiếp đó. Đối với học sinh, môi trường học tập là môi trường lí tưởng nhất để rèn luyện sự tự tin cho các em, bởi ở đó các em có nhiều cơ hội để học hỏi thầy cô và bạn bè về phong thái tự tin khi giao tiếp. Các em cần có sự tự tin khi các em trả lời câu hỏi, khi thuyết trình nội dung bài học và nhất là trong các tiết “Nói và nghe”, sự tự tin là vô cùng cần thiết, nó quyết định kết quả của phần trình bày của học sinh. Để thực hiện hành động nói trước lớp, học sinh cần có đủ tự tin để nói dõng dạc, mạch lạc thì các học sinh khác mới cảm thấy có sức thuyết phục. Thêm nữa, khi nói năng tự tin, học sinh mới có thể kết hợp với các cử chỉ, điệu bộ, nét mặt (Yếu tố phi ngôn ngữ, ngôn ngữ cơ thể) để tăng sự hấp dẫn cho bài nói. Để có được điều đó, giáo viên cần có giải pháp để học sinh rèn luyện, thực hành, rút kinh nghiệm thì mới có kết quả khả quan.

Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu để rèn luyện sự tự tin trong giao tiếp nói chung. Các ý kiến đều tập trung vào việc giảm bớt áp lực từ các yếu tố chi phối sự tự tin của người nói như: Giọng nói (Giọng khàn, giọng quá cao, lạc giọng ...); hoặc cách phát âm (Phát âm lẫn lộn hai phụ âm L và N), cách ăm mặc v.v... Hay họ cũng bàn về cách lấy lại sự tự tin trong giao tiếp bằng cách luôn suy nghĩ và hành động tích cực. Những ý kiến đó chính là một trong những gợi ý để giáo viên có thể tham khảo và vận dụng vào việc giúp học sinh của mình rèn luyện sự tự tin trong học tập.

2. Cơ sở thực tiễn

Học sinh lớp 6 trường tôi đa số là học sinh ngoại thành, nên các em thường dè dặt trong giao tiếp, chưa phát huy được năng lực của bản thân. Để tiến hành nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm này, tôi đã khảo sát về những hạn chế của học sinh lớp 6 qua thực tế giảng dạy tiết nói và nghe ở Bài 1,3,qua đó mong muốn cả giáo viên và học sinh cùng đánh giá được thực trạng để việc trình bày bài nói được thực hiện tốt hơn khi học các bài học tiếp theo.

Lớp/ Sĩ số	Nội dung nói tốt	Không chủ động xin trình bày	Nội dung nói sơ sài	Nói nhỏ	Phát âm sai/nói lắp (L - N)
Lớp 6C 36HS	Số lượng	Tỉ lệ %	Số lượng	Tỉ lệ %	Số lượng	Tỉ lệ %	Số lượng	Tỉ lệ %	Số lượng	Tỉ lệ %
4	11,2	10	27,8	10	27,8	6	16,6	6	16,6
Lớp 6F 44HS	5	11,4	15	34,1	13	29,5	6	13,6	5	11,4

Phiếu khảo sát về mức độ tự tin khi trình bày các vấn đề trong tiết nói và nghe

Câu hỏi khảo sát: Em hãy tự chấm điểm về mức độ tự tin của em khi trình bày trước lớp các vấn đề của bài học trong tiết nói và nghe vào phiếu khảo sát. Kết quả tổng hợp thu được như sau: