SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NGỮ VĂN 6 NĂM 2023; RÈN NĂNG LỰC TỰ HỌC MÔN NGỮ VĂN 6 CHO HỌC SINH BẰNG HỆ THỐNG PHIẾU HỌC TẬP

[Yopovn]

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NGỮ VĂN 6 NĂM 2023; RÈN NĂNG LỰC TỰ HỌC MÔN NGỮ VĂN 6 CHO HỌC SINH BẰNG HỆ THỐNG PHIẾU HỌC TẬP được soạn dưới dạng file word gồm 16 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.
I. MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết

Đổi mới phương pháp dạy học là một xu hướng và là yêu cầu tất yếu hiện nay, nhằm tạo ra những con người năng động, sáng tạo tiếp thu được những tri thức khoa học kĩ thuật hiện đại. Do vậy, đối với Việt Nam, một nước đang phát triển, việc phát triển Giáo dục - Đào tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế là một nhiệm vụ cấp thiết. Trong quá trình dạy học Ngữ Văn ở trường THCS, việc sử dụng phiếu học tập sẽ hỗ trợ cho quá trình giảng dạy của giáo viên, đồng thời giúp học sinh tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn. Các phương tiện dạy học nói chung và phiếu học tập nói riêng có vai trò quan trọng, quyết định đến hiệu quả của quá trình tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh.

Với quan điểm dạy học lấy HS làm trung tâm, GV chỉ đóng vai trò là người dẫn

dắt, tổ chức các hoạt động học. Còn chính HS, người học, mới là người chủ động, tích cực và sáng tạo thực hiện các hoạt động học tập để chiếm lĩnh tri thức. Để đáp ứng được mục tiêu dạy học trên, người GV cần phải có những phương pháp giảng dạy tích cực để phát huy khả năng tự học, năng lực tư duy độc lập và sáng tạo ở HS.

Thực tế ngày nay, Ngữ văn đã bị HS xếp vào môn học nhàm chán đối với người

học. Bên cạnh thuyết giảng hay vấn đáp vẫn còn nặng nề trong giờ dạy học Ngữ văn thì một nguyên nhân dẫn đến tình trạng HS chán học văn là do GVcòn làm thay HS

nhiều quá mà ít thiết kế các hoạt động học tập phong phú và đa dạng nhằm kích thích tư duy độc lập, tính tích cực và sáng tạo ở người học.

2. Mục tiêu

Mục tiêu của biện pháp “Rèn năng lực tự học môn Ngữ văn cho học sinh lớp 6 bằng phiếu học tập” nhằm: Hỗ trợ giáo viên nắm được khả năng tiếp thu bài của học sinh trong lớp, hiểu được quan niệm ban đầu của học sinh trước một vấn đề, đồng thời có thể tham khảo ý kiến của nhiều học sinh trong lớp ở cùng một thời điểm (đặc biệt khi số lượng học sinh nhiều). Hỗ trợ học sinh trong quá trình gợi vấn đề, phát hiện và giải quyết vấn đề, tăng cường tính hợp tác trong học tập. Tập dượt cho học sinh cách khám phá kiến thức mới. Hỗ trợ học sinh ở từng bước, từng khâu của quá trình phát hiện và giải quyết vấn đề. Rèn luyện các thao tác trí tuệ như: dự đoán, so sánh, tổng hợp, phân tích, khái quát hóa, đặc biệt hóa, tư duy sáng tạo… cho học sinh.

3. Đối tượng và phương pháp thực hiện

a. Đối tượng: Giải pháp được áp dụng với đối tượng học sinh lớp 6 trường THCS Kiến Quốc.

b. Phương pháp thực hiện: Sử dụng các phương pháp phân tích, nêu ví dụ, so sánh, tổng hợp, sơ đồ tư duy ....

II. NỘI DUNG

1. Cơ sở lí luận

Phiếu học tập (PHT) là những mẩu giấy rời được thiết kế dưới nhiều dạng khácnhau (biểu bảng, sơ đồ, câu hỏi, tranh, bản đồ tư suy ) theo nội dung bài học để HS hoàn thành trước ở nhà hoặc tại lớp trong những thời điểm thích hợp nhằm giúp HS hình thành kiến thức, kích thích tư duy độc lập, tính tích cực sáng tạo và rèn thói quen tư duy cho HS. PHT là phương tiện hỗ trợ cho việc giao tiếp, tương tác giữa người học và tác phẩm, giữa người học với người học và người học với người dạy.

Như vậy, có thể nói sử dụng PHTlà điều cần thiết để tổ chức hoạt động học giúp HS tự học, tự chiếm lĩnh tri thức dưới sự dẫn dắt của GV.

Phiếu học tập là một phương tiện dạy học hữu ích hỗ trợ cho giáo viên trong việc truyền tải nội dung: cụ thể hóa mục tiêu dạy và học nhằm tăng cường các hoạt động nhận thức. Phiếu học tập kích thích học sinh chuẩn bị bài một cách hiệu quả, phát huy vai trò tích cực, chủ động, sáng tạo, rèn luyện năng lực tự học, tự nghiên cứu cho học sinh. Trong quá trình dạy học, giáo viên có thể sử dụng phiếu học tập giao cho mỗi cá nhân hoặc nhóm học sinh, yêu cầu học sinh chủ động thực hiện để hoàn thành nhiệm vụ học tập được giao.

2. Thực trạng

Trong quá trình dạy học Ngữ văn ở trường THCS, việc sử dụng phiếu học tập sẽ hỗ trợ cho quá trình giảng dạy của giáo viên, đồng thời giúp học sinh tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn. Các phương tiện dạy học nói chung và phiếu học tập nói riêng có vai trò quan trọng, quyết định đến hiệu quả của quá trình tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh. Tuy nhiên, thực tế dạy học hiện nay cho thấy, việc sử dụng phiếu học tập còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Trong thời gian gần đây, việc thiết kế và sử dụng phiếu học tập đã được giáo viên nói chung và giáo viên dạy Ngữ văn nói riêng rất chú trọng nhưng kết quả thu được từ việc sử dụng phiếu học tập còn hạn chế, chưa phát huy hết vai trò của phiếu học tập, một bộ phận không nhỏ học sinh chưa hứng thú với công cụ hỗ trợ này. Một trong những nguyên nhân của vấn đề này là do giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm trong thiết kế và sử dụng phiếu học tập sao cho hiệu quả. Trong khi đó, phiếu học tập được coi như là một thiết bị dạy học đơn giản mà giáo viên có thể sử dụng để phát triển năng lực tự học một cách sáng tạo của học sinh và truyền đạt kiến thức đến các em một cách nhanh chóng và hiệu quả. Cho nên cần có các biện pháp trong việc thiết kế và sử dụng phiếu học tập để nâng cao hiệu quả của thiết bị dạy học và phát triển năng lực tự học và sáng tạo của học sinh.

3. Giải pháp thực hiện

3.1. Giải pháp 1: Xác định ý tưởng thiết kế phiếu học tập

Trước hết, giáo viên nên chú ý xác định những trường hợp nào thật sự cần thiết sử dụng phiếu học tập. Trong một tiết dạy, GV chỉ nên sử dụng từ 1 đến 3 PHT, vì nếu sử dụng quá nhiều PHT cho một hình thức dạy học có thể sẽ làm giảm hứng thú ở HS. Cần kết hợp sử dụng các phương pháp và phương tiện dạy học khác để có được sự đa dạng trong tiết dạy.

Giáo viên nghiên cứu kĩ đặc điểm chương trình, sách giáo khoa ngữ văn 6 chương trình 2018 để thiết kế bộ phiếu học tập.Từ sự phân tích đặc điểm chương trình, sách giáo khoa, hệ thống câu hỏi phần hướng dẫn học bài và tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng, giáo viên dựa vào đó mà thiết kế bộ phiếu học tập phù hợp với chương trình, với đối tượng học sinh lớp mình giảng dạy.

* Xác định cách trình bày nội dung và hình thức

Việc xác định vấn đề hay nhiệm vụ của bài học đã phải làm từ khi xây dựng ý tưởng. Ở bước này cần cụ thể hoá và làm cho ý tưởng đó chính xác hơn trong nội dung các phiếu học tập. Từ đó tổ chức bộ phiếu sao cho thích hợp nhất về mặt nội dung, lôgic, cấu trúc và kĩ thuật. Việc phân bố những dữ kiện và công việc trong PHT cần được kết hợp nhuần nhuyễn với việc lựa chọn hình thức biểu hiện. Có những dữ liệu và sự kiện nên được trình bày bằng văn bản bình thường, có loại nên đưa vào sơ đồ, biểu mẫu,… Có những trường hợp, thay vì dùng phiếu học tập là tờ giấy nhỏ, GV có thể thay bằng giấy cứng, kích thước to để HS có thể dán hay treo sản phẩm trực tiếp lên bảng.

3. 2. Giải pháp 2: Thực hiện quy trình thiết kế phiếu học tập trong giảng dạy môn Ngữ văn 6 :

a. Giáo viên thiết kế phiếu học tập dựa trên các nguyên tắc sau:

- Phiếu học tập phải được thiết kế sẵn trước giờ dạy.

- Nội dung phiếu học tập phải vừa đủ, bám sát mục tiêu bài học và chuẩn kiến thức kĩ năng, phù hợp đối tượng học sinh lớp giảng dạy, phù hợp với trình độ, hoạt động của học sinh, với lượng thời gian thích hợp.

- Hình thức phiếu học tập phải khoa học, rõ ràng, ngắn gọn, dễ hiểu thể hiện tính sư phạm, tạo hứng thú cho học sinh.

- Sử dụng phiếu học tập cần kết hợp với các tài liệu và phương tiện dạy học khác như sách giáo khoa, tranh ảnh, tài liệu tham khảo...

- Giáo viên công bố đáp án kịp thời, đúng cách.

- Không được lạm dụng phiếu học tập.

b. Các bước xây dựng phiếu học tập.

Bước 1: Phân tích bài dạy để nắm vững mục tiêu và nội dung kiến thức bài học, nội dung phiếu học tập, xác định định lượng kiến thức sử dụng trong phiếu học tập.

THẦY CÔ TẢI NHÉ!