SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TOÁN LỚP 3 : MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 3 GIẢI BÀI TOÁN BẰNG HAI PHÉP TÍNH

[Yopovn]

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TOÁN LỚP 3 : MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 3 GIẢI BÀI TOÁN BẰNG HAI PHÉP TÍNH

Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải bài toán bằng hai phép tính.​

PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ​

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

1. Cơ sở lí luận.

Mỗi môn học ở Tiểu học đều góp phần vào việc hình thành và phát triển nhân cách và tư duy con người. Trong đó, môn Toán có vị trí rất quan trọng vì các kiến thức, kĩ năng của môn Toán được ứng dụng nhiều trong cuộc sống lao động và học tập. Toán học rất đa dạng, phong phú, có nhiều bài toán thuộc nhiều dạng toán khác nhau. Trong đó, bài toán có lời văn giữ một vị trí rất quan trọng bởi nó thể hiện mối quan hệ với các môn học khác cũng như mối quan hệ trong thực tiễn cuộc sống.

Trong cấu trúc nội dung môn Toán ở lớp 3, các bài toán có lời văn được sắp xếp gắn liền với nội dung từng mạch kiến thức. Mỗi khi học một nội dung kiến thức mới, bao giờ học sinh cũng được thực hành giải các bài toán có lời văn để củng cố nội dung kiến thức đó. Mỗi bài toán có lời văn là một tình huống có vấn đề buộc các em phải tư duy, suy luận, phân tích và tổng hợp để giải quyết vấn đề. Nếu các em giải tốt được các bài toán có lời văn thì những vấn đề gặp trong cuộc sống sẽ được các em vận dụng và giải quyết hợp lí. Trên cơ sở học sinh đã được học các dạng toán về “Nhiều hơn”; “Ít hơn”; “Tìm tổng của hai số”; “So sánh hai số hơn kém nhau bao nhiêu đơn vị”; “Gấp một số lên nhiều lần”; “Giảm đi một số lần”; “Thêm một số đơn vị”; “Giảm đi một số đơn vị”,... chỉ giải bằng một phép tính, từ tuần 11, học sinh được làm quen với “Bài toán giải bằng hai phép tính”. Vì vậy, để giúp học sinh biết giải bài toán bằng hai phép tính thành thạo thì người giáo viên cần lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp, kích thích sự hứng thú học tập của học sinh, giúp học sinh nắm được các bước giải để vận dụng trong thực tế được tốt.

Thông qua nội dung thực tế nhiều hình nhiều vẻ của các đề toán, học sinh sẽ tiếp nhận được những kiến thức phong phú về cuộc sống và có điều kiện để rèn luyện khả năng áp dụng những kiến thức toán học vào cuộc sống. Mỗi đề toán là một bức tranh thu nhỏ của cuộc sống. Khi giải mỗi bài toán, học sinh biết rút ra từ bức tranh ấy bản chất toán học của nó, biết lựa chọn những phép tính thích hợp, biết đặt lời giải chính xác... Vì thế quá trình giải toán sẽ giúp học sinh rèn luyện khả năng quan sát và giải quyết các hiện tượng của cuộc sống qua con mắt toán học của mình.

Việc giải các bài toán có lời văn sẽ giúp phát triển trí thông minh, óc sáng tạo và thói quen làm việc một cách khoa học cho học sinh. Bởi vì khi giải toán có lời văn, học sinh phải tập trung vào bản chất của đề toán, biết gạt bỏ những cái thứ yếu, phân biệt cái đã cho và cái phải tìm, biết phân tích để tìm ra mối liên hệ giữa các số liệu. Nhờ đó mà đầu óc các em sẽ sáng suốt hơn, tư duy của các em sẽ linh hoạt, chính xác hơn, cách suy nghĩ và làm việc sẽ khoa học hơn. Khi giải bài toán có lời văn còn đòi hỏi học sinh phải biết tự mình xem xét, tìm tòi cách giải quyết vấn đề; Tự mình thực hiện các phép tính và kiểm tra lại kết quả... Do đó giải bài toán có lời văn là một cách rất tốt để rèn luyện đức tính kiên trì, tự lực vượt khó, cẩn thận, chu đáo, chính xác cho học sinh.

2. Cơ sở thực tiễn.

Trong thực tế giảng dạy môn Toán ở lớp 3 hiện nay, mỗi giáo viên đều đang cố gắng tích cực đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy. Tuy nhiên, lớp 3 là lớp chuyển tiếp từ giải bài toán bằng 1 phép tính sang giải bài toán bằng 2 phép tính. Khi giải bài toán bằng hai phép tính đòi hỏi các em phải phân tích các dữ liệu của đề bài. Các em phải tìm hiểu từ câu hỏi của bài toán để suy luận các yếu tố có liên quan đến câu hỏi; Từ đó đi tìm lời giải cho phép tính thứ nhất sao cho phù hợp. Chính vì vậy khá nhiều học sinh bỡ ngỡ và khó khăn trong việc tìm ra lời giải thứ nhất cho bài toán. Các em thường nêu lời giải thứ nhất trùng với dữ liệu đã cho của đề bài hoặc viết những câu lời giải hết sức ngô nghê, chưa phù hợp với yêu cầu, hoặc chỉ giải bài toán bằng một phép tính, chưa trả lời được câu hỏi của bài toán đã đáp số. Nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy - học giải bài toán có lời văn, trong năm học 2020 - 2020 này, tôi chọn đề tài nghiên cứu : “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải bài toán bằng hai phép tính” và áp dụng vào thực tế lớp mình đang dạy.