MÔN VĂN Tài liệu văn 9 ôn thi vào 10 - nghị luận văn học - phần truyện LINK DRIVE

Yopovn · 25/3/24

Tài liệu văn 9 ôn thi vào 10 - nghị luận văn học - phần truyện LINK DRIVE được soạn dưới dạng file PDF gồm 3 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.
Thống kê đề thi tuyển sinh vào 10 THPT ở Hà Nội Nghị luận văn học - Phần Truyện

*Nhân vật trong tác phẩm truyện

- Khái niệm: Là "con người", là đối tượng (con người, đồ vật, con vật...)được nhà văn miêu tả trong truyện.

- Phân loại theo vai trò trong tác phẩm:

+ Nhân vật chính.

+ Nhân vật phụ.

- Các phương diện khắc hoạ nhân vật: Tên gọi, lai lịch, tính nết, hình dáng, hành động, lời nói, cử chỉ, diễn biến tâm lí,...

*Nghị luận trong tác phẩm truyện:

- Là trình bày những nhận xét, đánh giá về nhân vật; làm sáng tỏ nhận định về nhân vật mà đề bài yêu cầu.

- Nhận xét, đánh giá: Rõ ràng, có luận điểm, luận cứ, lập luận chặt chẽ.

*Một số yêu cầu cơ bản khi viết đoạn văn nghị luận về nhân vật trong tác phẩm truyện.

+ Đọc kĩ, nắm chắc cốt truyện: Các sự việc chính, tính cách, phẩm chất nhân vật.

+ Trình bày những cảm nhận, đánh giá về vấn đề nghị luận (Phải có luận điểm, luận cứ - lí lẽ, dẫn chứng, lập

luận).

+ Kết hợp đồng thời và linh hoạt nhiều phép lập luận khác nhau. *Kĩ năng viết đoạn văn nghị luận về nhân vật trong tác phẩm:

Đề bài: Hãy viết một đoạn văn tổng hợp - phân tích - tổng hợp khoảng 12-15 câu làm rõ lòng yêu nghề, say mê công việc của anh thanh niên trong văn bản “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long, trong đoạn văn có sử dụng phép nối và một câu bị động (gạch dưới từ ngữ làm phép nối, câu bị động và chú thích rõ).

- Bước 2: Tìm ý (Tìm lí lẽ và dẫn chứng)

Cách đơn giản nhất đề tìm ý trong quá trình viết là đặt ra câu hỏi và trả lời câu hỏi.

- Vấn đề cần nghị luận ở đây là gì?

- Vấn đề đó được triển khai ở những phương diện, khía cạnh nào?

- Phương diện, khía cạnh nào tập trung làm sáng tỏ vấn đề nghị luận?

- Cần sắp xếp và lựa chọn dẫn chứng như thế nào để làm nổi bật vấn đề nghị luận?

Ôn luy^e.n Văn 9 vào 10

2014 - 2015 2017 - 2018

2019 - 2020 2020 - 2021 2021 - 2022 2022 - 2023

Tình cảm sâu nặng của Bé Thu với cha (Chiếc lược ngà)

Hình ảnh người nông dân trong thời kì kháng chiến (Làng)

2013 - 2014 2015 - 2016 2017 - 2018 2018 - 2019

2016 - 2017

Hình thức: Đoạn văn / Dung lượng: 12 - 15 câu (+/ - 1).

Cách viết: Lập luận Tổng - phân - hợp.

Vấn đề nghị luận: Lòng yêu nghề, say mê với công việc của anh thanh niên. Tích hợp Tiếng Việt: Phép nối và câu bị động để liên kết (Yêu cầu gạch chân- chú thích) .

Phạm vi: Trong văn bản Lặng lẽ Sa Pa.

Trần Long

Trần Long

Trần Long

Lập dàn ý:

a/ Mở đoạn: Câu chủ đề (luận điểm) b/ Thân đoạn

-Luận cứ 1: Vượt qua mọi khó khăn, luôn hoàn thành tốt công việc.

+ Hoàn cảnh sống: Vô cùng khó khăn, sống trên độ cao hai nghìn sáu trăm mét, xung quanh chỉ có mây mù bao phủ, làm bạn với mây gió, thời tiết thì khắc nghiệt.

+ Công việc của anh: Làm công tác khí tượng, kiêm vật lý địa cầu. Công việc là đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất góp phần vào dự báo thời tiết.

-Luận cứ 2: Suy nghĩ đúng đắn về công việc, hạnh phúc khi được làm việc.

+ Coi công việc là bạn.

+ Ý thức được công việc của mình dù thầm lặng đơn điệu nhưng có ích cho cuộc sống, cho mọi người. + Xác định được vị trí của mình trong cuộc sống nên anh gắn bó máu thịt với công việc.

+ Quan niệm về hạnh phúc của anh thật đơn giản : Một lần phát hiện một đám mây khô mà anh đã góp phần

vào chiến thắng của không quân ta. “Anh thấy mình thật hạnh phúc”. c/ Kết đoạn:

Khái quát lại nghệ thuật, nội dung (mở rộng, nâng cao).

Ôn luy^e.n Văn 9 vào 10

Tiêu chí	Câu hỏi	Gợi ý
Luận điểm	Vấn đề cần nghị luận ở đây là gì?	Lòng yêu nghề, say mê với công việc của anh thanh niên
Luận cứ	Lòng yêu nghề, say mê với công việc của anh thanh niên được thể hiện qua những phương diện, khía cạnh nào?	- Vượt qua mọi khó khăn, luôn hoàn thành tốt công việc.- Có suy nghĩ đúng đắn về công việc, hạnh phúc khi được làmviệc.
Nghệ thuật	Nghệ thuật xây dựng nhân vật có gì đặc sắc?	Tình huống truyện đơn giản, cách kể chuyện tự nhiên, hình thức ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, lựa chọn điểm nhìn trần thuật linh hoạt đa điểm nhìn,...

9 Tiêu chí
Hình thức	1.Mô hình đoạn văn
Nội dung	4. Luận điểm5. Luận cứ (lí lẽ )6. Luận cứ (d. chứng)7. Đánh giá chung
2. Dung lượng
3. Liên kết
8. Câu ghép9. Phép nối	Tiếng Việt

Phương pháp triển khai luận cứ trong nghị luận văn học phần truyện:

+ Giới thiệu khái quát ý (lí lẽ).

+ Đưa luận cứ, trích dẫn chứng => Nhận xét, đánh giá về chi tiết dẫn chứng.

+ Giảng giải, cắt nghĩa (từ ngữ, hình ảnh, chi tiết đó) + Phân tích cách sử dụng nghệ thuật (Chú ý vào những nét nghệ thuật tiêu biểu mà ở đó các ý nghĩa độc đáo và tài năng nghệ thuật của nhà văn được bộc lộ).

+ Có thể liên hệ, mở rộng, so sánh, đối chiếu với các câu thơ tương đồng để mở rộng ý, khắc sâu vấn đề đang nghị luận

Trần Long

Trần Long

Lòng yêu nghề, say mê với công việc của anh thanh niên được Nguyễn Thành Long thể hiện trong văn bản “Lặng lẽ Sa Pa” (1). Ấn tượng đầu tiên mà người đọc cảm nhận khi tiếp xúc văn bản là hoàn cảnh sống và làm việc của anh thanh niên (2). Anh một mình sống trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét, quanh năm suốt tháng “bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo” (3). Công việc của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất... phục vụ sản xuất và chiến đấu (4). Hoàn cảnh sống khắc nghiệt đã làm nổi bật ý chí sắt đá, nghị lực phi thường, lòng say mê công việc của anh thanh niên. Nghị lực ấy khiến chúng ta vô cùng cảm phục (5). Hơn nữa, anh luôn có suy nghĩ đúng đắn về công việc (6). Và anh luôn coi công việc của anh như một người bạn: “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?” (7). Anh ý thức được công việc của mình là một mắt xích quan trọng: “Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em đồng chí dưới kia ” (8). Anh yêu công việc của mình dù nó có vất vả cực nhọc: “Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất” (9). Chính vì yêu và say mê công việc nên khi kể về công việc của mình, anh vô cùng say sưa, đầy tự hào: “Đây là máy móc của cháu…cái thùng đo mưa này…cái này là máy nhật quang kí…” (10). Công việc của anh vô cùng gian khó, vất vả đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác, đặc biệt là vào giờ ốp: “Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới” (11). Công việc gian khổ như vậy, không một người giám sát mà anh vẫn hoàn thành nó một cách xuất sắc (12). Bằng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, lựa chọn ngôi kể phù hợp, tình huống truyện đơn giản, tác giả đã giúp độc giả hiểu được ý nghĩa công việc thầm lặng của anh thanh niên (13). Có thể nói, trong lời kể chân thật của anh, ta cảm nhận được niềm tự hào của một con người hết lòng yêu nghề và say mê với

công việc (14).

Chú thích: Câu ghép Phép nối

Trần Long

Ôn luy^e.n Văn 9 vào 10

Câu chủ đề

Lí lẽ 1 (Câu văn 2)

Lí lẽ 2 (Câu văn 5)

Phân tích luận cứ (lí lẽ, dẫn chứng)

Phân tích, đánh giá, suy nghĩ về luận cứ (lí lẽ, dẫn chứng)

Câu chủ đề

khái quát

bậc 2

(Câu 13)

Các lỗi	Hướng khắc phục
Hình thức	Sai mô hình đoạn văn Chưa đảm bảo dung lượng	Xác định vị trí, số lượng câu chủ đềViết ít hơn hoặc nhiều hơn 1 câu so với yêu cầu
Nội dung	Lỗi chủ đềLỗi logic Liệt kê các sự việc	Xác định đúng, đủ nội dung luận điểm Các câu trong đoạn phải hướng tới chủ đềĐưa ra lí lẽ và phân tích dẫn chứng
Kĩ năng	Chưa khai thác nghệ thuật	Khai thác các yếu tố nghệ thuật xây dựng nhân vật: miêu tả,điểm nhìn, ngôi kể, tình huống..