NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG LỰA CHỌN BÀI TẬP VẬT LÝ NHẰM PHÁT TRIỂN TƯ DUY, NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HỌC SINH CHƯƠNG “NHIỆT HỌC” VẬT LÝ LỚP 8

Yopovn

Ban quản trị Team YOPO

Thành viên BQT

tác giả

10/5/24

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG LỰA CHỌN BÀI TẬP VẬT LÝ NHẰM PHÁT TRIỂN TƯ DUY, NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HỌC SINH CHƯƠNG “NHIỆT HỌC” VẬT LÝ LỚP 8 được soạn dưới dạng file word gồm 62 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.
THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
1. Thông tin chung:
- Tên đề tài: Lựa chọn bài tập vật lý nhằm phát triển tư duy, năng lực sáng tạo cho học sinh chương “Nhiệt học” Vật lý lớp 8.

- Tổ: Lý – KTCN.
2. Mục tiêu đề tài:
- Tìm hiểu được cơ sở lý luận bài tập vật lý theo hướng phát triển tư duy, năng lực sáng tạo.
- Lựa chọn, hệ thống các bài tập vật lý lớp 8 chương “Nhiệt học” nhằm phát triển tư duy, năng lực sáng tạo cho học sinh.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm đánh giá tính hiệu quả hệ thống bài tập đã lựa chọn.
3. Tính mới và sáng tạo:
- Các bài tập chọn lựa được phân tích sơ đồ hướng dẫn giải, trong đó có hệ thống các câu hỏi đặt ra cho học sinh thực hiện các thao tác tư duy, nhằm phát triển khả năng tư duy và năng lực sáng tạo cho học sinh.
4. Kết quả nghiên cứu:
- Tìm hiểu được cơ sở lý luận của bài tập vật lý theo hướng phát triển tư duy, năng lực sáng tạo.
- Lựa chọn hệ thống các bài tập, trong mỗi bài có các câu hỏi buộc học sinh phải sử dụng các thao tác tư duy để giải quyết các vấn đề bài toán tìm ra lời giải hoàn chỉnh, các bài toán được giải một cách cô động, xúc tích cùng với việc học sinh phải trả lời các câu hỏi phân tích sơ đồ hướng dẫn giải giúp các em rèn luyện ngôn ngữ vật lý phát triển tư duy, năng lực sáng tạo cho học sinh ở chương “Nhiệt học” Vật lý lớp 8.
- Tiến hành thực nghiệm tại trường THCS Thái Hòa – Tân Uyên, Bình Dương đánh giá sơ bộ về tính hiệu quả của hệ thống các bài tập chọn lựa, tôi thấy rằng, việc sử dụng bài tập nhằm phát triển tư duy, năng lực sáng tạo vào quá trình dạy học vật lý là cần thiết. Góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục, phù hợp với chủ trương đổi mới phương pháp dạy học của Bộ giáo dục và đào tạo.
5. Đóng góp về mặt kinh tế - xã hội, giáo dục và đào tạo, an ninh, quốc phòng và khả năng áp dụng của đề tài:
Đề tài là một tài liệu tham khảo cho giáo viên, học sinh trường THCS cũng như những ai quan tâm đến đề tài.
Ngày tháng năm Giáo viên chịu trách nhiệm chính
thực hiện đề tài
(Kí, ghi rõ họ tên)
MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 6
I. TỔNG QUAN 6
II. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 6
III. MỤC TIÊU ĐỀ TÀI 7
IV. Phương pháp nghiên cứu 7
V. Đối tượng và Phạm vi nghiên cứu 7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN 9
1.1. Tư duy và phát triển tư duy cho học sinh 9
1.1.1. Tư duy 9
1.1.2. Các loại tư duy 9
1.1.2.1. Tư duy kinh nghiệm 9
1.1.2.2. Tư duy lý luận 9
1.1.2.3. Tư duy logic 10
1.1.2.4. Tư duy vật lý 10
1.1.3. Các biện pháp phát triển tư duy cho học sinh. 10
1.1.3.1. Tạo nhu cầu hứng thú, kích thích tính tò mò, ham hiểu biết của học sinh 10
1.1.3.2. Xây dựng một lôgic nội dung phù hợp với đối tượng học sinh 11
1.1.3.3. Rèn luyện cho học sinh kỹ năng thực hiện các thao tác tư duy, những hành động nhận thức phổ biến trong học tập vật lý 11
1.1.3.4. Tập dượt để học sinh giải quyết vấn đề nhận thức theo phương pháp nhận thức của vật lý 12
1.1.3.5. Rèn luyện ngôn ngữ vật lý cho học sinh 13
1.2. Sáng tạo và phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh 13
1.2.1. Khái niệm năng lực 13
1.2.2. Khái niệm năng lực sáng tạo 13
1.2.3. Các biện pháp hình thành và phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh 13
1.2.3.1. Tổ chức hoạt động sáng tạo gắn liền với quá trình xây dựng kiến thức mới 13
1.2.3.2. Luyện tập phỏng đoán, dự đoán, xây dựng giả thuyết 14
1.2.3.3. Luyện tập đề xuất phương án kiểm tra dự đoán 14
1.2.3.4. Giải các bài tập sáng tạo 14
1.3. Bài tập vật lý 14
1.3.1. Khái niệm bài tập vật lý 14
1.3.2. Mục đích của việc sử dụng vật lí trong dạy học 15
1.3.3. Phân loại bài tập vật lý 15
1.3.3.1. Phân loại theo phương thức giải 15
1.3.3.1.1. Bài tập định tính 15
1.3.3.1.2. Bài tập định lượng 15
1.3.3.1.3. Bài tập thí nghiệm 16
1.3.3.1.4. Bài tập đồ thị 16
1.3.4. Phương pháp giải bài tập vật lý 16
1.3.5. Lựa chọn và sử dụng bài tập vật lý nhằm phát triển tư duy, năng lực sáng tạo cho học sinh 17
1.3.5.1. Các nguyên tắc lựa chọn 17
1.3.5.2. Sử dụng hệ thống bài tập nhằm phát triển tư duy, năng lực sáng tạo cho học sinh 17
Chương 2: HỆ THỐNG BÀI TẬP VẬT LÝ NHẰM PHÁT TRIỂN TƯ DUY, NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HỌC SINH CHƯƠNG “NHIỆT HỌC” VẬT LÝ LỚP 8 19
2.1. Nội dung kiến thức chương “Nhiệt học” lớp 8 19
2.2. Hệ thống các bài tập Vật lý nhằm phát triển tư duy, năng lực sáng tạo cho học sinh chương “Nhiệt học” Vật lý 8 20
2.2.1. Bài tập định tính 20
2.2.2. Bài tập định lượng 23
2.2.3. Bài tập thí nghiệm 28
Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 35
3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm 35
3.2. Đối tượng thực nghiệm sư phạm 35
3.3. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm 35
3.4. Nội dung của thực nghiệm sư phạm 35
3.4.1. Tiến hành thực nghiệm: 35
3.4.2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm 36
3.5. Kết quả thực nghiệm 36
3.5.1. Lựa chọn tiêu chí đánh giá 36
3.5.2. Kết quả về mặt định tính 36
3.5.3 Đánh giá HS qua bài kiểm tra 37
3.5.4. Kết quả về mặt định lượng 37
KẾT LUẬN CHUNG 40
KIẾN NGHỊ 41
Tài liệu tham khảo 42
Phụ lục………………………………………………………………………………..43