MÔN TOÁN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MÔN TOÁN TIỂU HỌC: Vận dụng phương pháp phân tích khi giải một số dạng toán hình học

[Yopovn]

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MÔN TOÁN TIỂU HỌC: Vận dụng phương pháp phân tích khi giải một số dạng toán hình học được soạn dưới dạng file word gồm 31 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
1. Lí do chọn đề tài: 1
2. Lịch sử vấn đề: 3
3. Phạm vi nghiên cứu: 3
4. Đối tượng nghiên cứu: 4
5. Mục đích nghiên cứu của đề tài: 4
6. Phương pháp nghiên cứu: 4
7. Cấu trúc của đề tài : 4
NỘI DUNG 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN 5
1.1. Vị trí của môn Toán trong trường Tiểu học: 5
1.2. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học: 5
1.3. Nhu cầu về đổi mới phương pháp dạy học: 6
Chương 2: VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP - NỘI DUNG HÌNH HỌC 7
I. Nội dung về “các yếu tố hình học” và yêu cầu cơ bản về kiến thức, kỹ 7
năng trong chương trình lớp 2. 7
1.1. Nội dung chương trình: 7
1.2. Yêu cầu cơ bản về kiến thức và kỹ năng: 7
1.3. Dạy các yếu tố hình học ở lớp 2, 3: 8
II. Trong SGK Toán 2, 3 hệ thống các bài tập thực hành về yếu tố hình học có mấy dạng cơ bản sau: 9
1. Về “Nhận biết hình”: 9
2. Về “Hình vẽ”: 12
3. Về xếp, ghép hình: 16
4. Về tính độ dài dường gấp khúc hoặc chu vi của hình: 18
5. Một số bài tập: 19
KẾT QUẢ 24
KẾT LUẬN 25



MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài:
Môn Toán là một trong những môn học có vị trí quan trọng ở bậc Tiểu học. Trong những năm gần đây, xu thế chung của thế giới là đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh trong quá trình dạy học. Một trong những bộ phận cấu thành chương trình toán Tiểu học mang ý nghĩa chuẩn bị cho việc học môn hình học ở các cấp học trên, đồng thời giúp học sinh những hiểu biết cần thiết khi tiếp xúc với những “tình huống toán học” trong cuộc sống hàng ngày.
Trong nhiều năm học, tôi đã dạy lớp 2, 3. Tôi nhận thấy việc dạy các yếu tố hình học trong chương trình Toán ở bậc Tiểu học nói chung và ở lớp 2, 3 nói riêng là hết sức cần thiết. Ở lứa tuổi học sinh Tiểu học, tư duy của các em còn hạn chế về mặt suy luận, phân tích việc dạy “các yêu tốc hình học” ở Tiểu học sẽ góp phần giúp học sinh phát triển được năng lực tư duy, khả năng quan sát, trí tưởng tượng cao và kỹ năng thực hành hình học đặt nền móng vững chắc cho các em học tốt môn hình học sau này ở cấp học phổ thông cơ sở.
Việc dạy các yếu tố hình học lớp 2, 3 như thế nào để đạt được hiệu quả cao nhất phát huy được tính chủ động tích cực của học sinh phù hợp với yêu cầu đổi mới của phương pháp dạy học đó là nội dung tôi muốn đề cập tới trong đề tài.
Nội dung hình học trong lớp 2, 3 là sự tiếp nối, củng cố và phát triển mở rộng các yếu tố hình học của toán 1. Từ những kiến thức ban đầu về hình học hình dạng, học sinh lớp 2, 3 bước đầu làm quen với hình học định lượng (tính chu vi và diện tích hình chữ nhật, hình vuông... )
Ở lớp 2, 3 đi sâu khai thác những yếu tố chi tiết, cụ thể về góc và cạnh làm nổi bật tính đặc trưng của mỗi loại hình đó (góc vuông, góc không vuông, chiều dài, chiều rộng của hình chữ nhật, tâm, đường kính, bán kính của hình tròn...)
Nội dung các yếu tố hình học trong chương trình sách giáo khoa toán 2, 3 được sắp xếp hợp lí phù hợp với sự phát triển theo từng giai đoạn học tập của học sinh cũng như các mạch kiến thức (số học, đại lượng và đo đại lượng, giải toán có lời văn) của toán 2, 3.
Việc tri giác tổng thể, khái quát mang tính trực quan được trình bày nhiều ở lớp 1, 2 và đến lớp 3 được làm "nhẹ dần" đồng thời "tăng dần" việc tri giác cụ thể chi tiết, các yếu tố đặc trưng đã góp phần hình thành tư duy logic, phát huy trí tưởng tượng sáng tạo của học sinh.
Các bài toán định lượng trong nội dung yếu tố hình học (độ dài cạnh, chu vi, diện tích) được lựa chọn tương ứng với các mạch kiến thức số học, đại lượng, giải toán có lời văn)
Chính vì những vấn đề nêu trên nên việc dạy "Vận dụng phương pháp phân tích khi giải một số dạng toán hình học" còn giúp học sinh từng bước phát triển tư duy, rèn luyện phương pháp suy nghĩ và khả năng suy luận logic, trí tưởng tượng không gian. Giúp học sinh tập vận dụng những kiến thức toán học vào cuộc sống. Rèn luyện cho học sinh những thói quen, tính cẩn thận, tự lực vượt khó, từng bước hình thành và rèn luyện thói quen, khả năng suy nghĩ độc lập.
Dạy toán ở Tiểu học vừa phải đảm bảo tính hệ thống chính xác của toán học vừa phải đảm bảo tính vừa sức của học sinh. Kết hợp yêu cầu đó là một việc làm khó, đòi hỏi tính khoa học và nhận thức, tốt về cả nội dung lẫn phương pháp. Trong chương trình dạy Toán 2, 3 các yếu tố hình học được đề cập dưới những hình thức hoạt động hình học như: Nhận dạng và gọi đúng tên hình chữ nhật, đường thẳng, đường gấp khúc, biết tính độ dài đường gấp khúc, tính chu vi hình tam giác, hình tứ giác, biết thực hành vẽ hình.....
Một trong những nhiệm vụ cơ bản dạy học các yếu tố hình học ở lớp 2, 3 là cung cấp cho học sinh những biểu tượng hình học đơn giản, bước đầu làm quen với các thao tác lựa chọn, phân tích, tổng hợp hình, phát triển tư duy, trí tưởng tượng không gian. Nội dung các yếu tố hình học không nhiều, các quan hệ hình học ít, có lẽ vì phạm vi kiến thức các yếu tố hình học như vậy đã làm cho việc nghiên cứu nội dung dạy học này càng lý thú.
Ngoài ra, tôi còn chú ý học hỏi, dự giờ đồng nghiệp trong và ngoài trường
để vận dụng sáng tạo tốt sao cho phù hợp và ngày càng có hiệu quả. Sau đây tôi xin trình bày một vài kinh nghiệm mà tôi để tâm suy nghĩ thực hiện trong năm học này.
2. Lịch sử vấn đề:
Thời lượng dành cho thực hành, luyện tập trong dạy học Toán 2, 3 chiếm từ 60% dến 70% tổng thời lượng dạy học Toán 2, 3. Điều này được quán triệt đầy đủ trong nội dung dạy học các yếu tố hình học môn Toán lớp 2, 3. Sách Toán 2, 3 tăng cường các bài luyện tập thực hành và được thể hiện qua yêu cầu thực hành đối với mỗi học sinh như: nhận dạng hình, đo độ dài, tính chu vi, diện tích hình chữ nhật, hình vuông, vẽ hình, gấp hình, xếp ghép hình. Song việc thực hành giải toán học sinh còn có nhiều hạn chế về việc lập kế hoạch giải bài toán, hạn chế về lời văn khi trình bày giải toán, do đó kết quả làm bài của các em chưa cao. Sau khi hình thành bài các em còn chưa thành thạo trong việc kiểm tra kết quả bài làm. Đối với giải toán có nội dung hình học các em lại còn có nhiều khó khăn hơn.
Dạy về chu vi hình chữ nhật, chu vi hình vuông hoặc diện tích hình chữ nhật, hình vuông
+ Kết quả cụ thể:
Năm học 2019 - 2020: số học sinh chưa đạt trên trung bình chiếm tỉ lệ khoảng dưới 15 %.
Với thực tế và kinh nghiệm giảng dạy ở khối lớp 2, 3 trong những năm qua bản thân tôi hết sức trăn trở nên đã tìm hiểu qua sách vở các phương pháp, cách tổ chức dạy học ở một số nội dung về yếu tố hình học và về giải toán có nội dung hình học.
Từ sự nhiệt tâm đó trong thời gian qua tôi đã rút ra một số các giải pháp trong việc hướng dẫn cho học sinh lớp 2, 3 giải toán có nội dung hình học.