- Tham gia
- 28/1/21
- Bài viết
- 82,341
- Điểm
- 113
tác giả
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giờ Đọc hiểu văn bản Ngữ văn 9 qua việc đa dạng hóa hoạt động khởi động NĂM 2023 được soạn dưới dạng file word gồm 20 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
- Mỗi tiết học là một hoạt động tổng thể diễn ra trong thời gian 45 phút bao gồm 04 hoạt động là:
+ Hoạt động khởi động;
+ Hoạt động hình thành kiến thứ mới;
+ Hoạt động luyện tập;
+ Hoạt động vận dụng.
-Trong đó hoạt động khởi động có tác dụng khơi gợi, kích thích học sinh có mong muốn được tìm hiểu, khám phá bài học. Vì vậy, giáo viên phải có ý tưởng, biện pháp gợi mở vấn đề.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Thực tế các trường học hiện nay học sinh không thật hứng thú với môn Ngữ văn. Đặc biệt, môn Ngữ văn lại là môn học đòi hỏi học sinh phải học thuộc nhiều hơn những môn học khác, phải có những cảm thụ riêng, đôi khi phải viết những bài văn dài đến vài trang giấy. Vì thế, nhiều em không thích học môn Văn, trong các giờ học thường mệt mỏi, buồn ngủ, nói chuyện riêng, dẫn đến không tiếp thu được kiến thức bài học. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến kết quả học tập bộ môn.
Lâu nay, trong dạy học môn Ngữ văn, đôi khi thầy cô xem nhẹ việc tạo tâm thế cho học sinh khi học bài mới. Khi thiết kế bài soạn, chúng ta thường làm theo hình thức giới thiệu qua một chút để vào bài, còn chỉ chú trọng việc truyền thụ kiến thức bài học mới. Hoặc cũng có khi giáo viên vào bài bằng những lời mượt mà, trơn tru với câu từ bay bổng. Tuy nhiên, lời vào bài có hay đến đâu cũng chỉ là hoạt động khởi động cho giáo viên là chủ yếu. Học sinh vẫn đóng vai trò thụ động lắng nghe, còn cảm xúc, hứng thú chỉ là sự “lây lan” từ giáo viên sang học sinh chứ không phải được khơi dậy từ hoạt động của học sinh. Hơn nữa, việc ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên trong một số tình huống chưa tốt nên còn ngại trong việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh trong hoạt động khởi động. Bởi vậy rất hạn chế trong việc tạo ra ở học sinh những hứng thú, ham muốn học Văn.
Tại trường THCS Phú Sơn nơi tôi công tác, giáo viên bắt nhịp nhanh với vấn đề đổi mới phương pháp dạy học. Chính vì vậy, nhiều giờ học đều được sử dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực trong đó có hoạt động khởi động với nhiều hình thức khác nhau. Bởi vậy, tôi cũng có điều kiện để học hỏi được những kinh nghiệm quý báu của đồng nghiệp về cách tổ chức hoạt động khởi động mang lại hiệu quả cho giờ học. Những giờ học đó học sinh được lôi cuốn ngay từ đầu, giáo viên không cần nhiều thời gian để ổn định tổ chức hay dẫn dắt vấn đề một cách gượng ép mà đưa học sinh vào tình huống có vấn đề liên quan trực tiếp đến bài học. Vì thế hoạt động của giáo viên tạo được tính liên kết giữa hoạt động mở đầu và hoạt động hình thành kiến thức tự nhiên và chặt chẽ.
Năm học 2022 - 2023, tôi được nhà trường phân công dạy lớp 9. Ngay từ những tiết học đầu lên lớp tôi thấy các em chưa chủ động tiếp thu kiến thức, không khí tiết học trầm lắng, chưa sôi nổi, nhất là giờ đọc hiểu văn bản. Mỗi khi đặt câu hỏi chỉ có một vài cánh tay giơ lên. Trước tình hình như vậy, tôi đã bắt tay vào khảo sát mức độ hứng thú của học sinh giờ Đọc hiểu văn bản Ngữ văn 9 (lớp 9A, 9C) - lớp tôi được giao giảng dạy làm cơ sở thực tiễn cho báo cáo và thu được kết quả như sau:
Tiếp theo tôi cho các em lớp 9A, 9C làm một bài kiểm thường xuyên sau một giờ dạy không tổ chức hoạt động khởi động kết quả là:
Qua kết quả trên cho thấy tỉ lệ học sinh có hứng thú với giờ đọc hiểu môn Ngữ văn còn ít. Điểm số học tập của các em chưa cao, nhiều em còn thiếu kiến thức cơ bản. Có lẽ do sự ảnh hưởng của dịch bệnh Covid trong năm học 2021 – 2022, các em phải học online nhiều, sự tương tác với bạn bè, giáo viên còn hạn chế nên chất lượng học tập chưa cao. Bên cạnh đó, địa bàn là vùng nông thôn, điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, phụ huynh mải làm ăn chưa thật quan tâm tới việc học của con cái. Ngay từ đầu năm học một số học sinh có tâm lý, tư tưởng sẽ không thi vào cấp 3 mà đi học nghề luôn nên không hứng thú với việc học. Hơn nữa với những năm học trước đa phần giáo viên vào bài bằng việc kiểm tra bài cũ khiến các em căng thẳng, mệt mỏi. Những hạn chế này khiến cho các em càng khó khăn hơn trong việc tiếp thu và hứng thú với môn Ngữ văn.
Với những khó khăn trên khiến tôi luôn trăn trở làm thế nào để tổ chức được một giờ dạy – học Ngữ văn hiệu quả nhất. Bằng kinh nghiệm giảng dạy, tôi nhận thấy rằng: áp dụng tốt việc đa dạng hoá hoạt động khởi động vào các tiết dạy là điều quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học môn Ngữ văn, đặc biệt là giờ Đọc hiểu văn bản. Vì khởi động bài học hiệu quả sẽ tạo ra cơ hội cho các em tự làm sống lại những kiến thức nền đã có, cần thiết cho việc học bài mới. Đó là một tiền đề để thầy cô thiết kế hoạt động khởi động. Giá trị của hoạt động khởi động ở chỗ chỉ cần từ 2 đến 3 phút là giáo viên có thể tổ chức được để dẫn dắt vào bài học. Từ đó gây hứng thú học tập bộ môn và đem lại thành công cho tiết dạy Ngữ văn nói chung và giờ Đọc hiểu văn bản nói riêng.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIỜ ĐỌC HIỂU VĂN BẢN NGỮ VĂN 9 QUA VIỆC ĐA DẠNG HÓA HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Để khởi động giờ học, có nhiều cách thức tổ chức khác nhau. Điều cốt yếu là giáo viên cần nắm được các tiêu chí của hoạt động này để vận dụng cho phù hợp với bài học, với đối tượng học sinh.
Tiêu chí của hoạt động khởi động là thời gian không nhiều (thông thường thực hiện khoảng 2 phút. Nếu tích hợp với ôn lại kiến thức đã học có thể sử dụng 3-5 phút). Hình thức tổ chức phải sinh động, hấp dẫn, có sức lôi cuốn đối với học sinh. Nội dung khởi động phải tạo ra được tình huống có vấn đề liên quan tới nội dung của bài học và gắn kết với hoạt động tiếp theo.
Dựa trên các mục đích, yêu cầu ấy, để giờ dạy đọc hiểu văn bản đạt hiệu quả cao hơn, tôi đã sử dụng các hình thức khởi động đa dạng, sinh động và phù hợp với nội dung bài dạy, phù hợp với đối tượng học sinh lớp 9 trường THCS Phú Sơn. Cụ thể như sau:
Biện pháp khởi động thông qua âm nhạc
Âm nhạc luôn có sức mạnh khơi gợi sự rung cảm mãnh liệt về cảm xúc. Tiết tấu trầm bổng của giai điệu và sự tinh tế của ngôn từ luôn khiến trái tim mỗi người tan chảy. Học sinh cũng thế, các em luôn chìm vào khoảnh khắc khi nhạc cất lên ở đầu mỗi tiết học. Đây cách thú vị để các em giảm căng thẳng, có được những rung động thẩm mỹ để vào bài mới thật thích hợp.
THẦY Cô tải NHÉ!
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
- Mỗi tiết học là một hoạt động tổng thể diễn ra trong thời gian 45 phút bao gồm 04 hoạt động là:
+ Hoạt động khởi động;
+ Hoạt động hình thành kiến thứ mới;
+ Hoạt động luyện tập;
+ Hoạt động vận dụng.
-Trong đó hoạt động khởi động có tác dụng khơi gợi, kích thích học sinh có mong muốn được tìm hiểu, khám phá bài học. Vì vậy, giáo viên phải có ý tưởng, biện pháp gợi mở vấn đề.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Thực tế các trường học hiện nay học sinh không thật hứng thú với môn Ngữ văn. Đặc biệt, môn Ngữ văn lại là môn học đòi hỏi học sinh phải học thuộc nhiều hơn những môn học khác, phải có những cảm thụ riêng, đôi khi phải viết những bài văn dài đến vài trang giấy. Vì thế, nhiều em không thích học môn Văn, trong các giờ học thường mệt mỏi, buồn ngủ, nói chuyện riêng, dẫn đến không tiếp thu được kiến thức bài học. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến kết quả học tập bộ môn.
Lâu nay, trong dạy học môn Ngữ văn, đôi khi thầy cô xem nhẹ việc tạo tâm thế cho học sinh khi học bài mới. Khi thiết kế bài soạn, chúng ta thường làm theo hình thức giới thiệu qua một chút để vào bài, còn chỉ chú trọng việc truyền thụ kiến thức bài học mới. Hoặc cũng có khi giáo viên vào bài bằng những lời mượt mà, trơn tru với câu từ bay bổng. Tuy nhiên, lời vào bài có hay đến đâu cũng chỉ là hoạt động khởi động cho giáo viên là chủ yếu. Học sinh vẫn đóng vai trò thụ động lắng nghe, còn cảm xúc, hứng thú chỉ là sự “lây lan” từ giáo viên sang học sinh chứ không phải được khơi dậy từ hoạt động của học sinh. Hơn nữa, việc ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên trong một số tình huống chưa tốt nên còn ngại trong việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh trong hoạt động khởi động. Bởi vậy rất hạn chế trong việc tạo ra ở học sinh những hứng thú, ham muốn học Văn.
Tại trường THCS Phú Sơn nơi tôi công tác, giáo viên bắt nhịp nhanh với vấn đề đổi mới phương pháp dạy học. Chính vì vậy, nhiều giờ học đều được sử dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực trong đó có hoạt động khởi động với nhiều hình thức khác nhau. Bởi vậy, tôi cũng có điều kiện để học hỏi được những kinh nghiệm quý báu của đồng nghiệp về cách tổ chức hoạt động khởi động mang lại hiệu quả cho giờ học. Những giờ học đó học sinh được lôi cuốn ngay từ đầu, giáo viên không cần nhiều thời gian để ổn định tổ chức hay dẫn dắt vấn đề một cách gượng ép mà đưa học sinh vào tình huống có vấn đề liên quan trực tiếp đến bài học. Vì thế hoạt động của giáo viên tạo được tính liên kết giữa hoạt động mở đầu và hoạt động hình thành kiến thức tự nhiên và chặt chẽ.
Năm học 2022 - 2023, tôi được nhà trường phân công dạy lớp 9. Ngay từ những tiết học đầu lên lớp tôi thấy các em chưa chủ động tiếp thu kiến thức, không khí tiết học trầm lắng, chưa sôi nổi, nhất là giờ đọc hiểu văn bản. Mỗi khi đặt câu hỏi chỉ có một vài cánh tay giơ lên. Trước tình hình như vậy, tôi đã bắt tay vào khảo sát mức độ hứng thú của học sinh giờ Đọc hiểu văn bản Ngữ văn 9 (lớp 9A, 9C) - lớp tôi được giao giảng dạy làm cơ sở thực tiễn cho báo cáo và thu được kết quả như sau:
| Lớp khảo sát | Hứng thú | Ít hứng thú | Không hứng thú |
9A | 3/31 | 12/31 | 16/31 |
9C | 4 /32 | 15/32 | 13/32 |
Tổng số | 7/63 11 % | 27/63 43% | 29/63 46% |
Tiếp theo tôi cho các em lớp 9A, 9C làm một bài kiểm thường xuyên sau một giờ dạy không tổ chức hoạt động khởi động kết quả là:
Điểm | SL | Tỉ lệ % |
0 2 | 3/63 | 4,8 % |
2,5 4,5 | 22/63 | 34,8 % |
5 6,5 | 32/63 | 50,9% |
7 8,5 | 6 | 9,5 % |
9 10 | 0 | 0% |
Qua kết quả trên cho thấy tỉ lệ học sinh có hứng thú với giờ đọc hiểu môn Ngữ văn còn ít. Điểm số học tập của các em chưa cao, nhiều em còn thiếu kiến thức cơ bản. Có lẽ do sự ảnh hưởng của dịch bệnh Covid trong năm học 2021 – 2022, các em phải học online nhiều, sự tương tác với bạn bè, giáo viên còn hạn chế nên chất lượng học tập chưa cao. Bên cạnh đó, địa bàn là vùng nông thôn, điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, phụ huynh mải làm ăn chưa thật quan tâm tới việc học của con cái. Ngay từ đầu năm học một số học sinh có tâm lý, tư tưởng sẽ không thi vào cấp 3 mà đi học nghề luôn nên không hứng thú với việc học. Hơn nữa với những năm học trước đa phần giáo viên vào bài bằng việc kiểm tra bài cũ khiến các em căng thẳng, mệt mỏi. Những hạn chế này khiến cho các em càng khó khăn hơn trong việc tiếp thu và hứng thú với môn Ngữ văn.
Với những khó khăn trên khiến tôi luôn trăn trở làm thế nào để tổ chức được một giờ dạy – học Ngữ văn hiệu quả nhất. Bằng kinh nghiệm giảng dạy, tôi nhận thấy rằng: áp dụng tốt việc đa dạng hoá hoạt động khởi động vào các tiết dạy là điều quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học môn Ngữ văn, đặc biệt là giờ Đọc hiểu văn bản. Vì khởi động bài học hiệu quả sẽ tạo ra cơ hội cho các em tự làm sống lại những kiến thức nền đã có, cần thiết cho việc học bài mới. Đó là một tiền đề để thầy cô thiết kế hoạt động khởi động. Giá trị của hoạt động khởi động ở chỗ chỉ cần từ 2 đến 3 phút là giáo viên có thể tổ chức được để dẫn dắt vào bài học. Từ đó gây hứng thú học tập bộ môn và đem lại thành công cho tiết dạy Ngữ văn nói chung và giờ Đọc hiểu văn bản nói riêng.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIỜ ĐỌC HIỂU VĂN BẢN NGỮ VĂN 9 QUA VIỆC ĐA DẠNG HÓA HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Để khởi động giờ học, có nhiều cách thức tổ chức khác nhau. Điều cốt yếu là giáo viên cần nắm được các tiêu chí của hoạt động này để vận dụng cho phù hợp với bài học, với đối tượng học sinh.
Tiêu chí của hoạt động khởi động là thời gian không nhiều (thông thường thực hiện khoảng 2 phút. Nếu tích hợp với ôn lại kiến thức đã học có thể sử dụng 3-5 phút). Hình thức tổ chức phải sinh động, hấp dẫn, có sức lôi cuốn đối với học sinh. Nội dung khởi động phải tạo ra được tình huống có vấn đề liên quan tới nội dung của bài học và gắn kết với hoạt động tiếp theo.
Dựa trên các mục đích, yêu cầu ấy, để giờ dạy đọc hiểu văn bản đạt hiệu quả cao hơn, tôi đã sử dụng các hình thức khởi động đa dạng, sinh động và phù hợp với nội dung bài dạy, phù hợp với đối tượng học sinh lớp 9 trường THCS Phú Sơn. Cụ thể như sau:
Biện pháp khởi động thông qua âm nhạc
Âm nhạc luôn có sức mạnh khơi gợi sự rung cảm mãnh liệt về cảm xúc. Tiết tấu trầm bổng của giai điệu và sự tinh tế của ngôn từ luôn khiến trái tim mỗi người tan chảy. Học sinh cũng thế, các em luôn chìm vào khoảnh khắc khi nhạc cất lên ở đầu mỗi tiết học. Đây cách thú vị để các em giảm căng thẳng, có được những rung động thẩm mỹ để vào bài mới thật thích hợp.
THẦY Cô tải NHÉ!
CHỦ ĐỀ LIÊN QUAN
CHỦ ĐỀ QUAN TÂM
CHỦ ĐỀ MỚI NHẤT
