SKKN THCS BÁO CÁO BIỆN PHÁP SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN LỚP 9 NĂM 2023 - 2024

[Yopovn]

BÁO CÁO BIỆN PHÁP SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN LỚP 9 NĂM 2023 - 2024 được soạn dưới dạng file word gồm 14 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

BÁO CÁO BIỆN PHÁP

SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN LỚP 9​

PHẦN MỘT. LÝ DO CHỌN BIỆN PHÁP​

Bộ môn Ngữ văn là một bộ môn đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục và hình thành nhân cách cho học sinh, hướng các em tới những giá trị chân, thiện, mĩ trong cuộc sống. Đồng thời, đây là một trong các môn điều kiện để xét cho học sinh lên lớp hay chuyển cấp.

Vì vậy, việc lựa chọn và sử dụng những phương pháp dạy học phù hợp sẽ góp phần nâng cao chất lượng bộ môn.

Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy bộ môn, tôi nhận thấy một số khó khăn như sau: Nội dung kiến thức bộ môn khá dài, đòi hỏi học sinh phải có sự chăm chỉ, nỗ lực, ghi chép nhiều khiến các em ngại học văn, sợ học văn. Đặc biệt với những học sinh yếu kém, khả năng tư duy còn hạn chế. Tôi hiểu rõ rằng, nếu không có một sự ghi chép thông minh, hợp lí thì thật khó cho các em trong quá trình hiểu bài, ghi nhớ và vận dụng bài học.

Cụ thể những khó khăn của học sinh khi học văn là:

+ Phải ghi nhớ một lượng lớn nhiều câu từ văn học một cách nhàm chán do thói quen đọc – chép – trả bài

+ Cảm thấy buồn ngủ khi phải học và ôn tập những tác phẩm lạ khó học hay không hứng thú

+ Lo lắng khi thời gian ôn tập không còn nhiều mà học vẫn không vào

+ Hay mất điểm vì những lỗi không đáng có như thiếu ý, các ý lộn xộn lan man, viết dài nhưng không rõ ý…

+ Bế tắc vì môn Văn không phải sở trường cũng như hoang mang vì thiếu phương pháp học văn hiệu quả. Và còn rất nhiều vấn đề khác mà các em chưa nhận ra

Vậy làm thế nào để các em vừa nắm vững kiến thức, một cách toàn diện và sâu sắc, vừa khơi gợi được sự hứng thú, tính sáng tạo và tư duy logic trong học văn?
Đây là vấn đề đã được nhiều nhà nghiên cứu, nhiều giáo viên đã thực hiện song đó cũng là các vấn đề có tính chất chung cho việc dạy học môn Ngữ Văn.

Từ kinh nghiệm giảng dạy của bản thân, tôi thật sự tâm đắc với phương pháp Sử dụng sơ đồ tư duy trong quá trình dạy học. Bởi vì không chỉ lôi cuốn, hấp dẫn với học sinh, mà nó còn là một PPDH rất hiệu quả, rất khoa học, rất dễ sử dụng và có thể sử dụng rộng rãi ở tất cả các khâu trong quá trình dạy học mà nhất là rất cần thiết trong việc giảng dạy môn Ngữ văn. Vì vậy, tôi chọn biện pháp: “Sử dụng Sơ đồ tư duy trong dạy học Ngữ văn ở Lớp 9” để cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp.

PHẦN HAI. NỘI DUNG

​

1. Một số vấn đề chung về sơ đồ tư duy

* Để sử dụng một cách có hiệu quả SĐTD trong quá trình dạy học, trước hết, ta cần nắm vững những tri thức về nó:

a. Khái niệm:

Sơ đồ tư duy hay còn gọi là Lược đồ tư duy, Bản đồ tư duy (Mind Map) là PPDH chú trọng đến cơ chế ghi nhớ, dạy cách học, cách tự học nhằm tìm tòi, đào sâu, mở rộng một ý tưởng, hệ thống hóa một chủ đề hay một mạch kiến thức,...bằng cách kết hợp việc sử dụng đồng thời hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết với sự tư duy tích cực. Đặc biệt, đây là một dạng sơ đồ mở, không yêu cầu tỉ lệ, chi tiết chặt chẽ như bản đồ địa lí, các em có thể vẽ thêm hoặc bớt các nhánh, mỗi em có thể vẽ một kiểu khác nhau, dùng những màu sắc, hình ảnh, chữ viết và các cụm từ diễn đạt khác nhau,... Tuy cùng một chủ đề nhưng mỗi em có thể “thể hiện” nó dưới dạng Sơ đồ tư duy theo cách riêng của mình. Do đó, việc lập Sơ đồ tư duy phát huy tối đa khả năng sáng tạo của mỗi người.

b. Cấu tạo:

- Ở giữa sơ đồ là một hình ảnh trung tâm (hay một cụm từ) khái quát chủ đề.

- Gắn liền với hình ảnh trung tâm là các nhánh cấp 1 mang các ý chính làm rõ chủ đề.

- Phát triển các nhánh cấp 1 là các nhánh cấp 2 mang các ý phụ làm rõ mỗi ý chính.

- Sự phân nhánh cứ thế tiếp tục để cụ thể hóa chủ đề, nhánh càng xa trung tâm thì ý càng cụ thể, chi tiết. Có thể nói, SĐTD là một bức tranh tổng thể, một mạng lưới tổ chức, liên kết khá chặt chẽ theo cấp độ để thể hiện một nội dung, một đơn vị kiến thức nào đó.

Ảnh minh họa cấu tạo Sơ đồ tư duy

c. Các bước thiết kế một SĐTD:

Để thiết kế một SĐTD dù vẽ thủ công trên bảng, trên giấy..., hay trên phần mềm Mind Map, chúng ta đều thực hiện theo thứ tự các bước sau đây:

Bước 1: Bắt đầu từ trung tâm với từ, cụm từ thể hiện chủ đ