MÔN VĂN TUYỂN TẬP Đề thi hsg văn 11 có đáp án 2024 - kỳ thi chọn học sinh giỏi các trường thpt chuyên khu vực duyên hải và đồng bằng bắc bộ

Yopovn · Lúc 22:36 Hôm qua

TUYỂN TẬP Đề thi hsg văn 11 có đáp án 2024 - kỳ thi chọn học sinh giỏi các trường thpt chuyên khu vực duyên hải và đồng bằng bắc bộ được soạn dưới dạng file word gồm các thư mục, file trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

TRƯỜNG THPT CHUYÊN
LÊ THÁNH TÔNG (QUẢNG NAM)

(Đề thi gồm 01 trang)

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI
CÁC TRƯỜNG CHUYÊN KHU VỰC DUYÊN HẢI VÀ ĐB BẮC BỘ
NĂM HỌC 2023 – 2024

ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 11
Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1 (8.0 điểm)

Trong tác phẩm Khuyến học, Fukuzawa Yukichi có viết:

Tục ngữ có câu: “Chén thứ nhất, người uống rượu. Chén thứ ba, rượu uống người” […] Trong xã hội hiện nay, không chỉ có rượu đang chế ngự con người, mà thiên hình vạn trạng thứ đang chế ngự, làm cản trở sự độc lập về tinh thần của con người.

(Fukuzawa Yukichi, Khuyến học (2017, Phạm Hữu Lợi dịch), NXB Thế Giới, tr.222)

Hãy trình bày quan điểm của anh/chị về vấn đề được đặt ra.

Câu 2 (12.0 điểm)

Bàn về hoạt động sáng tạo nghệ thuật, trong Diễn từ nhận giải Nobel Văn học 2014, Patrick Modiano gọi đó là: “một trạng thái nửa tỉnh nửa mê hay một giấc mơ tỉnh thức”1. Trong bài trả lời phỏng vấn, Jon Fosse – chủ nhân của Nobel Văn học 2023 – cũng chia sẻ: “Viết nghĩa là mơ ước, nhìn thấy giấc mơ giữa ban ngày”2.

Bằng trải nghiệm văn học, anh/chị hãy bình luận về những ý kiến trên.

======================
TRƯỜNG THPT CHUYÊN BẮC NINH

MÔN NGỮ VĂN – KHỐI 11

ĐỀ THI ĐỀ XUẤT CHỌN HỌC SINH GIỎI

KHU VỰC DUYÊN HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

NĂM HỌC 2023-2024

Thời gian làm bài: 180 phút (không kể thời gian phát đề)

Câu 1 (8,0 điểm)

Bàn về giá trị của sự trải nghiệm, nhà văn Mĩ - Mark Twain từng phát biểu:

“Đi khám phá là giết chết thành kiến, sự cố chấp và những đầu óc hạn hẹp.”

(Trích theo John đi tìm Hùng – Trần Hùng John, NXB Kim Đồng, 2013, tr. 266).

Hãy trình bày suy nghĩ của anh/chị về quan niệm trên.

Câu 2 (12,0 điểm)

Bàn về nhà văn và quá trình sáng tác, dịch giả Giáp Văn Chung cho rằng:

“Những nhà văn chân chính thì họ không đầu hàng hoàn cảnh. Viết bao giờ với họ cũng là một sự thôi thúc nội tâm. Viết, đối với họ tức là sống, tôi nghĩ như vậy.”

(Dẫn theo Phi Hà, phỏng vấn dịch giả Giáp Văn Chung, ngày 4/1/2018. Nguồn: https://daidoanket.vn/dich-gia-giap...-nha-van-chan-chinh-tuc-la-song-10092903.html)

Bằng trải nghiệm văn học, anh/chị hãy bình luận ý kiến trên.

---- Hết ----

(Thí sinh không được sử dụng tài liệu khi làm bài)

Người ra đề: Nguyễn Thị Dịu

Số điện thoại: 0985348598

TRƯỜNG THPT CHUYÊN BẮC NINH

MÔN NGỮ VĂN – KHỐI 11

ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM ĐỀ ĐỀ XUẤT

MÔN NGỮ VĂN 11

Câu	Đáp án	Điểm
Câu 1	*“Đi khám phá là giết chết thành kiến, sự cố chấp và những đầu óc hạn hẹp.”*	8,0
	1. Về kĩ năng – Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; bố cục rõ ràng; lập luận chặt chẽ, thuyết phục; vận dụng tốt các thao tác lập luận; dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc. – Bài viết trong sáng, mạch lạc, không mắc lỗi về chính tả, dùng từ, ngữ pháp, sáng tạo trong cách triển khai luận điểm, luận cứ, luận chứng và diễn đạt. 2. Về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
2.1. Giải thích ý kiến	1,0
– Đi khám phá: là một hoạt động trải nghiệm, trong đó con người đi đến những không gian mới, trải nghiệm cuộc sống ở đó để tìm kiếm, phát hiện ra những điều còn chưa biết, những bí mật còn ẩn giấu của cuộc sống và con người, đem lại những trải nghiệm mới mẻ, thú vị cho bản thân, làm đầy vốn sống cho mình. – Thành kiến, sự cố chấp: là những suy nghĩ, tư tưởng đã ăn sâu thành nếp nghĩ, nếp sống, đã thành cố định, khó thay đổi, mang tính chất tiêu cực, cứng nhắc, bảo thủ. – Đầu óc hạn hẹp: nhận thức và suy nghĩ nông cạn, trong phạm vi hạn chế, không có sự mở mang, tiếp nhận cái mới. - Cách nói nhấn mạnh: “giết chết…” thể hiện ý muốn mãnh liệt của Mark Twain muốn phá bỏ những rào cản của cái cũ, cái lạc hậu, bảo thủ, hạn hẹp trong suy nghĩ của mỗi người. -> Ý kiến của Mark Twain đã khẳng đinh vai trò, ý nghĩa của hành trình đi khám phá và trải nghiệm: giúp con người vượt lên được những thành kiến, những suy nghĩ bảo thủ, hạn hẹp, thay đổi nhận thức và tư tưởng, hiểu biết sâu sắc hơn về con người và xã hội, mở rộng tầm nhìn và tri thức của mình.
2.2. Bàn luận	4.0
Vì sao Đi khám phá là giết chết thành kiến, sự cố chấp và những đầu óc hạn hẹp*?	2,0
– Nhận thức, tư tưởng của con người được hình thành chủ yếu từ trong thực tiễn đời sống. Nếu con người chỉ quẩn quanh trong những không gian chật hẹp, quen thuộc, nhận thức con người sẽ trở nên hạn hẹp, lạc hậu, dễ hình thành nên những thành kiến, những suy nghĩ cố chấp.
– Những vùng đất mới và cuộc sống mới bao giờ cũng chứa đựng những điều thú vị, mới mẻ, bổ ích. Khám phá nó sẽ đem đến cho con người những hiểu biết và nhận thức mới. Trải nghiệm đem lại hiểu biết và kinh nghiệm thực tế; giúp chúng ta mau chóng trưởng thành về cách nghĩ, cách sống, bồi đắp tình cảm, tâm hồn…
– Sự trải nghiệm đòi hỏi con người phải thâm nhập cuộc sống, do đó, trải nghiệm tôi luyện cho con người lòng dũng cảm, bản lĩnh, ý chí vững vàng, từ đó tạo nền tảng con người khả năng thay đổi nhận thức, xóa bỏ những thành kiến, những suy nghĩ cố chấp vốn đã ăn sâu vào nếp sống, nếp nghĩ trong thời gian dài.
– Cuộc sống bên ngoài có khi khác xa với những lí thuyết trong sách vở, vì vậy sự trải nghiệm là cần thiết để con người hiểu đúng về bản chất đời sống. Thiếu trải nghiệm, con người dễ sa vào lí thuyết, giáo điều, cứng nhắc, thiếu linh hoạt khi áp dụng tri thức sách vở vào cuộc sống.
* Đi khám phá, trải nghiệm cuộc sống bằng cách nào ?	2,0
- Có nhiều cách để đi khám phá và trải nghiệm cuộc sống : + Trải nghiệm bằng những chuyến đi thực tế, đi du lịch + Trải nghiệm bằng những công việc mới, những mối quan hệ mới + Trải nghiệm bằng tìm hiểu văn hóa, ẩm thực các vùng miền + Trải nghiệm bằng những hoạt động xã hội, cộng đồng: tình nguyện, thiện nguyện, hoạt động nối kết… - Mỗi người tùy điều kiện, năng lực, sở thích của mình mà có những hoạt động khám phá, trải nghiệm phù hợp, hữu ích.
3. Bài học nhận thức và hành động	1.0
* Nhận thức : - Quan niệm của Mark Twain là đúng đắn, tiến bộ, đề cao sự khám phá và trải nghiệm của con người trong cuộc sống. - Thực tế giáo dục nước ta nhiều năm không coi trọng những hoạt động đi trải nghiệm, khám phá, nặng về lí thuyết và kiến thức sách vở khiến cho thế hệ trẻ thiếu kĩ năng cần thiết, thiếu trải nghiệm thực tế. Vì vậy, câu nói của Mark Twain càng trở nên có ý nghĩa thiết thực hơn trong thời đại hiện nay. – Xã hội hiện đại đòi hỏi con người, nhất là tuổi trẻ, phải biết trải nghiệm cuộc sống để mở rộng tầm nhìn, hình thành những tư tưởng mới mẻ, tiến bộ, có tính nhân loại. – Hoạt động trải nghiệm còn giúp con người hình thành những năng lực và kĩ năng sống cần thiết.
* Mở rộng, nâng cao:	1.0
- Đi khám phá và trải nghiệm cuộc sống không phải chỉ là đi nhiều nơi, mà là đi với mục đích gì ? Vì thế, nhiều người đi nhiều nhưng không khám phá được nhiều, không có nhiều trải nghiệm. Cần phân biệt “đi khám phá” với “đi chơi”, “đi thăm quan”, “đi du lịch” thông thường - Đi khám phá và trải nghiệm bao giờ cũng có những thử thách, rủi ro, vì vậy cần có sự chuẩn bị kĩ càng, chu đáo, chủ động.
- Đi khám phá, trải nghiệm không chỉ là giết chết thành kiến, sự cố chấp và những đầu óc hạn hẹp mà còn là chữa lành bản thân, tiếp thêm động lực học tập, làm việc, sống tốt hơn. Cụm từ "workaholic" (nghiện việc) không còn xa lạ đối với các bạn trẻ hiện nay. Để đạt mục tiêu bản thân đặt ra, nhiều bạn trẻ bị cuốn vào vòng xoáy công việc. Đối diện với vô vàn mục tiêu học tập, mục tiêu công việc, không ít người trẻ cảm thấy cạn kiệt năng lượng và mất dần tinh thần cố gắng. Những chuyến đi giải tỏa căng thẳng, tìm kiếm trải nghiệm mới mẻ là cách nhiều bạn đã lựa chọn để chữa lành bản thân và cân bằng lại cuộc sống của chính mình.
- Đi khám phá, trải nghiệm không có nghĩa là không đọc sách, không tích lũy tri thức từ nhà trường, sách vở. Hai phương pháp học tập này không mâu thuẫn, mà bổ sung cho nhau, giúp con người hoàn thiện bản thân hơn, nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn về cuộc sống và chính mình. * Lưu ý : HS lấy dẫn chứng thực tế để chứng minh
Sáng tạo	0,5
	Chính tả, dùng từ, đặt câu	0,5
Câu 2	“Những nhà văn chân chính thì họ không đầu hàng hoàn cảnh. Viết bao giờ với họ cũng là một sự thôi thúc nội tâm. Viết, đối với họ tức là sống, tôi nghĩ như vậy.”	12,0
	* Yêu cầu về kĩ năng : Làm tốt bài nghị luận văn học; bố cục rõ ràng; lập luận chặt chẽ, kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận, hành văn trôi chảy, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt. * Yêu cầu về kiến thức Thí sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
	*1. Giải thích nhận định*	1,5
	- “Nhà văn chân chính”: là người hội tụ nhiều những phẩm chất cao đẹp của người nghệ sĩ trong sáng tạo văn chương (tài – tâm – tầm – trí…), luôn hướng con người tới Chân - Thiện - Mĩ, nỗ lực không ngừng trong nghề viết. - “Không đầu hàng hoàn cảnh”: không chùn bước trước những khó khăn thử thách của đời sống, hiện thực và khó khăn của chính cuộc đời nhà văn. - “Viết với họ bao giờ cũng là sự thôi thúc nội tâm”: viết là nhu cầu cần thiết với mỗi nhà văn chân chính. Nếu nhà văn ngừng viết thì họ không thể đáp ứng được tiếng nói thôi thúc từ bên trong, đó là những cảm xúc dâng trào, suy nghĩ, những nỗi đau đã kìm nén,..v..v… sức mạnh hay động lực mạnh mẽ để nhà văn sáng tác, đó là nhu cầu tự thân của chính anh. - “Viết tức là sống”: Viết là lẽ tồn tại của nhà văn, sự sống còn của nhà văn. Một nhà văn ngừng viết thì anh không còn là nhà văn nữa. (Sống trên thi văn đàn). -> Khẳng định phẩm chất của nhà văn chân chính: đó là sự kiên cường và không đầu hàng hoàn cảnh, sáng tác là động lực mãnh liệt từ bên trong, là lẽ sống của họ.
	2. *Bình luận ý kiến*	7,0
	2.1 Những khó khăn của nhà văn ở - So với các nhà khoa học, các doanh nhân, nghệ sĩ khác, các nhà văn hầu như không được coi trọng, không có vị thế xã hội cao. - Nhà văn là nghề khó để kiếm sống, làm giàu (nhất là ở xứ ta) - Mỗi nhà văn lại có những khó khăn riêng: (ví dụ: + Nghèo khó - Vũ Trọng Phụng, Nam Cao, Kim Lân + Mồ côi - Xuân Quỳnh, Đỗ Phủ, Nguyễn Trãi,.. + Nạn nhân của hoàn cảnh lịch sử: Ken Kesey, Hemingway (người chịu những tổn thương sau chiến tranh) + Bệnh tật: Dostoevski (động kinh), Hàn Mặc Tử….)	1,0
	2.2. Vì sao những nhà văn chân chính không đầu hàng trước hoàn cảnh? - Nhà văn luôn mang trong mình lý tưởng, họ kiên định với mục tiêu, ý tưởng sáng tác của mình. Viết với họ là lẽ sống, lẽ tồn tại vì thế họ không dễ dàng đầu hàng hoàn cảnh. ->Khẳng định bản lĩnh sống và viết của những nghệ sĩ chân chính. (Phùng Quán: Lời mẹ dặn) - Nhà văn họ ý thức được sứ mệnh cầm bút của mình: ngoài việc phản ánh hiện thực đời sống, nhà văn còn cần trở thành “kẻ nâng giấc cho những con người cùng đường tuyệt lộ”… “bênh vực cho những con người không có ai để bênh vực”, nên cho dù hoàn cảnh có nghiệt ngã, nhà văn không đầu hàng, không gục ngã. (vd: Đỗ Phủ, Nguyễn Du, Svetlana, Nam Cao, Nguyễn Minh Châu..) - Khó khăn thử thách đôi khi trở thành động lực sáng tác, thậm chí trở thành đề tài, nguồn cảm hứng sáng tạo của nhà văn: (VD: Nguyên Hồng với từ tuổi thơ bất hạnh -> Hồi kí Những ngày thơ ấu Khó khăn trong cuộc đời của Nam Cao -> Sống mòn, Giăng sáng, Những truyện không muốn viết… Hồ Xuân Hương và những lần lỡ dở trong tình duyên -> Làm lẽ, Tự tình, Khóc Tổng Cóc, Khóc ông Phủ Vĩnh Tường…)	2,0
	2.3. Vì sao “viết với họ bao giờ cũng là sự thôi thúc nội tâm”? - Nhu cầu được giãi bày, thổ lộ, kiếm tìm sự đồng điệu tri âm. - Tố chất làm nên người nghệ sĩ chân chính là anh phải có những rung động mãnh liệt, từ đó là động lực thúc đẩy nhà văn sáng tác. - Nếu không viết ra sẽ khiến nhà văn bức bối, day dứt đau khổ. (vd: Tây Tiến của Quang Dũng viết trong 1 đêm không ngủ Gớt đã tâm sự khi viết “Nỗi buồn của chàng Werther”-> nếu không viết nỗi đau tình yêu ấy, ông có thể chết. Puskin viết “Tôi yêu em”, Hoàng Cầm viết “Lá diêu bông”, Tô Hoài viết “Truyện Tây Bắc”, “Miền Tây”…) Viết còn là sự trả nợ cho nhân dân trong thời kháng chiến. - Ngòi bút trong tay của người nghệ sĩ là vũ khí, công cụ lao động chống lại cái ác, cái bạo tàn xấu xa -> không thể không viết (vd: “Chống tham ô lãng phí”- Phùng Quán.)	2,0
	2.4. Tại sao “Viết tức là sống”? - Viết là công việc hàng ngày của nhà văn, công việc mưu sinh, đánh dấu sự tồn tại có ý nghĩa của anh ta. Ngừng viết tức là ngừng sống bởi viết là nhu cầu tất yếu, nhịp sống của nhà văn. - Nhà văn viết là để được sống thật với chính mình khi cuộc đời anh chẳng thể nói những điều sâu kín. - Viết là tạo nên một thế giới NT của riêng mình. Nhờ đó, nhà văn được sống hơn một cuộc đời.	2,0
	3. Mở rộng, nâng cao vấn đề: - Đánh giá chung: Ý kiến toàn diện về nhà văn và quá trình sáng tác - việc viết với nhà văn không hề đơn giản mà một cuộc vận lộn vượt lên nghịch cảnh, vượt lên chính mình, sống thực với cảm xúc bên trong, làm nên giá trị sự tồn tại của nhà văn chân chính. - Để có thể vượt lên nghịch cảnh nhà văn phải hội tụ đủ phẩm chất, đặc biệt là tài năng, tâm- tầm. Trong đó yếu tố nào cũng ảnh hưởng đến quá trình sáng tác của nhà văn. - Nhà văn chỉ thực sự sống khi anh có phong cách riêng, độc đáo, dấu ấn riêng. - Viết là sự tích lũy lâu dài của vốn sống, vốn tri thức, vốn ngôn ngữ… mới tạo nên tác phẩm văn chương chân chính. - Viết là sự thôi thúc nội tâm nhưng nó phải thực sự mãnh liệt. (vd: Gào thét, Bàng hoàng- Lỗ Tấn..) chứ không thể hờ hững, hời hợt. Phân biệt nhà văn với cỗ máy biết làm thơ (với AI viết là sự lập trình, nhà văn viết là sự thôi thúc.)	1,5
	Bài học đối với người sáng tác và tiếp nhận: + Người sáng tác: cần tôi rèn bản lĩnh, vốn sống, vốn tri thức, vốn ngôn ngữ để đứng vững lập trường trong sáng tác, tạo ra những tác phẩm NT chân chính + Người tiếp nhận: trân trọng sự nỗ lực của mỗi nghệ sĩ, lấy hồn tôi để hiểu hồn người… Lưu ý: Giám khảo cần linh hoạt, không đếm ý cho điểm, trân trọng và khuyến khích những bài sáng tạo, có chất văn, có kiến văn rộng, sâu và có kiến giải sắc sảo.	0,5
	Sáng tạo	1,0