SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM LỚP 6 MÔN VĂN NĂM 2021 - 2022: Hướng dẫn cách đọc sáng tạo khi đọc - hiểu văn bản văn học

[Yopovn]

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM LỚP 6 MÔN VĂN NĂM 2021 - 2022: Hướng dẫn cách đọc sáng tạo khi đọc - hiểu văn bản văn học

PHẦN I : PHẦN MỞ ĐẦU​

Môn Văn vừa là môn khoa học, vừa là môn nghệ thuật (Văn học là nghệ thuật ngôn từ - M. Gorki). Vì vậy, việc dạy tốt và học tốt bộ môn này, đặc biệt phân môn Văn là mong muốn của không chỉ giáo viên, học sinh trong nhà trường mà còn là của toàn xã hội để thực sự các em học sinh và giáo viên có dịp cảm nhận được những cái hay, cái đẹp và những bài học luân lí ẩn sau những con chữ tưởng chừng như rất đỗi bình thường ấy.

Việc tiếp cận và hiểu được một tác phẩm văn chương đối với các em học sinh không hề đơn giản, chính vì vậy cần phải có sự dẫn dắt, gợi mở phù hợp của giáo viên. Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy của bản thân tôi thấy rằng các em học sinh cũng còn gặp rất nhiều khó khăn.

Dạy học môn Ngữ Văn nói chung, phân môn Văn nói riêng, việc hướng dẫn học sinh tiếp thu, chiếm lĩnh tác phẩm văn học là rất quan trọng. Chính vì yêu cầu đó mà đòi hỏi người dạy cần hướng dẫn học sinh cách đọc phù hợp, khoa học - nhân tố quan trọng để tạo cảm nhận ban đầu về tác phẩm. Nếu các môn học khác phần đọc chỉ được dùng như một biện pháp dạy học bổ sung thì ở môn Ngữ văn, đọc văn bản trở thành biện pháp hàng đầu của hoạt động đọc - hiểu văn bản.

1. Lí do chọn đề tài.

a. Cơ sở lý luận

Đọc văn là hình thức đặc thù của nhận thức văn học. Việc đọc dựa vào những sự chi phối tiền đề là tác phẩm văn học, sự hiểu biết và kiến thức văn học của người đọc. Làm sao qua việc đọc tạo sự hòa đồng giữa tác giả và bạn đọc, làm cho khoảng cách giữa tác phẩm văn chương và người đọc được rút ngắn. Đọc tác phẩm là biến chữ viết thành lời nói hữu cảm sinh động. Từ những chữ tượng chưng vô tư trong nội tâm của các em. Từ đó các em cảm giác được sự vật hình ảnh và những cảnh đời, những số phận trong tác phẩm.

Tác phẩm văn học là sự phản ánh cuộc sống bằng ngôn ngữ nghệ thuật. Theo M.Gor-ki: “Văn học là ngôn từ viết lời nó được nâng lên để phát huy hết sức mạnh tạo hình của ngôn ngữ âm thanh và hình ảnh”. Đặc trưng cơ bản của ngôn ngữ nghệ thuât là tính hình tượng, biểu cảm cá thể và tính cụ thể. Cho nên phải đọc để thấy được ý nghĩa sâu sắc đằng sau chiều sâu ngôn ngữ. Giọng đọc biến đổi tuỳ theo những xúc động, rung cảm của người đọc. Từ đó mà người đọc người nghe cảm nhận chiều sâu tư tưởng trong tác phẩm và ý đồ nghệ thuật mà nhà văn gửi gắm trong đó. Khi đọc văn đòi hỏi thầy và trò phải vượt qua cấp độ ngôn ngữ để tạo dựng thế giới nghệ thuật giầu cảm xúc và có nội dung xã hội giàu thẩm mỹ. Từ cơ sở ngôn ngữ tạo nên giọng đọc mà nắm bắt tính cách nhân vật trong tác phẩm văn xuôi hay nắm được cảm xúc trong thơ ... và cũng từ đó mà nắm bắt được phong cách nghệ thuật của nhà vặn, tạo sự hoà điệu, đồng sáng tạo giữa tác giả và bạn đọc. Nó sống với con người, đời sống của nó gắn bó mật thiết với đời sống xã hội.

Lứa tuổi học sinh trung học cơ sở bắt đầu từ 11-15 tuổi, được coi là lứa tuổi đặc biệt cần được lưu ý đúng mực về các mặt: Sức vóc, tâm sinh lý, trí tuệ, tình cảm. Ở độ tuổi này, các em không còn là những đứa trẻ nhỏ nhưng cũng chưa mang được dáng vẻ người lớn. Vì vậy, vận dụng đọc như thế nào để phát huy được hiệu quả mà phù hợp với tâm lý học sinh - độ tuổi có nhiều cảm xúc tự nhiên dễ bộc lộ thái độ tình cảm yêu ghét rõ ràng. Hơn thế nữa, tuổi 11 -15 là lứa tuổi bắt đầu có tư duy nhận thức về ngôn ngữ. Các em đang có nhu cầu về mặt vốn từ, thích trò chuyện, tìm tòi, khám phá, đón nhận cái mới nhưng lại chưa có kinh nghiệm nên các em dễ chao đảo chưa có chủ kiến vững vàng vận dụng phương pháp đọc để các em có điều kiện tự tiếp thu điều chỉnh cho cá nhân mình.