SKKN TIỂU HỌC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

[Yopovn]

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học được soạn dưới dạng file word gồm 21 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

A. ĐẶT VẤN ĐỀ​

I. Lí do chọn đề tài:​

Trong chương trình giáo dục tiểu học hiện nay, môn Toán cùng với các môn học khác trong nhà trường Tiểu học có những vai trò quan trọng góp phần đào tạo nên những con người phát triển toàn diện.

Muốn học sinh Tiểu học học tốt được môn Toán thì mỗi người giáo viên không phải chỉ truyền đạt, giảng giải nội dung học tập theo các tài liệu đã có sẵn trong sách giáo khoa, trong sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách dập khuôn, máy móc làm cho học sinh học tập một cách thụ động mà còn phải biết khơi gợi lòng đam mê của HS với môn học. Bởi nếu chỉ dạy học thụ động như vậy thì việc học của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao.

Yêu cầu của giáo dục hiện nay đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở bậc Tiểu học theo đúng hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Để giúp các em học tốt môn Toán – một môn học khô khan, nếu chỉ dạy trên bảng đen phấn trắng thì học sinh sẽ nhanh chán, tiếp thu bài hạn chế. Giáo viên cần biết kết hợp sử dụng các phương tiện dạy học hỗ trợ nhằm khơi gợi trí tò mò, óc sáng tạo của học sinh. Việc sử dụng bài giảng trên máy tính kết hợp tổ chức các trò chơi mang tính tập thể để yêu cầu HS làm việc theo nhóm sẽ tạo được sự thích thú, lòng say mê và xây dựng tính kỉ luật, tập cách hợp tác với các bạn xung quanh. Nhờ đó mà học sinh hứng thú học tập hơn, kết quả là học sinh tiếp thu bài tốt hơn.

Chính vì những lí do trên mà tôi đã lựa chọn và viết đề tài: “Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học”.

II. Mục đích nghiên cứu:​

- Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn toán ở Tiểu học theo phương hướng hoạt động cá thể phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, tăng cường hoạt động cá thể phối hợp với học tập giao lưu. Hình thành và rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

- Góp phần gây hứng thú học tập môn Toán cho học sinh - một môn học được coi là khô khan, hóc búa thì việc sử dụng phương tiện dạy học hiện đại sẽ giúp các em nhìn nhận, nắm bắt nội dung học tập một cách cụ thể, dễ hiểu. Việc kết hợp đưa ra các trò chơi Toán học trong một số giờ học nhằm mục đích để các em học mà chơi, chơi mà học.

- Tìm hệ thống nội dung, phương pháp, hình thức dạy học Toán lớp 2.

- Tìm hiểu những thuận lợi khó khăn của giáo viên và học sinh khi thiết kế giáo án điện tử và sử dụng trò chơi trong giờ học toán.

III. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:​

1. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 2

- Cụ thể là lớp 2A3 trường Tiểu học Ba Trại A

2. Phương pháp nghiên cứu:

* Phương pháp nghiên cứu tài liệu:

- Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục ... liên quan đến nội dung đề tài.

- Đọc SGK, sách giáo viên, các loại sách tham khảo: Toán tuổi thơ, Giúp em vui học toán.

* Phương pháp quan sát: Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về nội dung các tiết học có sử dụng giáo án điện tử và các trò chơi toán học.

* Phương pháp điều tra: Tìm hiểu thực trạng việc dạy học bằng giáo án điện tử và tổ chức một số trò chơi Toán học lớp 2.

* Phương pháp thực nghiệm:

- Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm (Soạn giáo án đã thông qua các tiết dạy). Tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học để kiểm tra tính khả thi của đề tài.

3. Đối tượng khảo sát: Học sinh lớp 2A3, 2A5.

B: NỘI DUNG​

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ:​

1. Vị trí của môn Toán trong trường Tiểu học:​

Bậc Tiểu học là bậc học góp phần quan trọng trong việc đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Môn Toán cũng như những môn học khác, cung cấp những tri thức khoa học ban đầu, những nhận thức về thế giới xung quanh nhằm phát triển năng lực nhận thức, hoạt động tư duy và bồi dưỡng tình cảm đạo đức tốt đẹp của con người.

Môn Toán ở trường Tiểu học là một học chiếm phần lớn thời gian trong chương trình học của trẻ. Môn Toán có tầm quan trọng to lớn, là bộ môn khoa học nghiên cứu có hệ thống, phù hợp với hoạt động nhận thức tự nhiên của con người. Môn Toán có khả năng giáo dục rất lớn trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận logic, thao tác tư duy cần thiết để con người phát triển toàn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho con người lao động trong thời đại mới.

2. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học​

- Học sinh Tiểu học dễ nắm bắt nội dung học tập bởi các em chưa bị chi phối nhiều về cuộc sống xung quanh nhưng cũng sẽ quên ngay khi chúng không tập trung cao độ và không được luyện tập thường xuyên. Vì vậy, người giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lí đó để luôn tạo ra hứng thú trong học tập cho học sinh và giúp HS thường xuyên được luyện tập.

- Học sinh Tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với một sự vật, hiện tượng nào đó nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh.

- Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới song các em chóng chán. Do vậy, trong dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều đồ dùng dạy học, sử dụng những phương tiện dạy học hiện đại, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường thực hành, tổ chức các trò chơi xen kẽ ... để kích thích trí tưởng tượng của học sinh và củng cố khắc sâu kiến thức.

3. Nhu cầu về đổi mới phương pháp dạy học:​

Muốn giờ học có hiệu quả thì đòi hỏi giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học tức là kiểu dạy học “Lấy học sinh làm trung tâm”, hướng tập trung vào học sinh, trên cơ sở hoạt động của các em. Kiểu dạy này người giáo viên là người định hướng, tổ chức ra những tình huống học tập nó kích thích vào óc tò mò và tư duy độc lập. Muốn các em học được thì trước hết giáo viên phải nắm chắc nội dung của mỗi bài và lựa chọn, vận dụng các phương pháp sao cho phù hợp, bài nào thì sử dụng các phương pháp trực quan, thuyết trình, trò chơi … hoặc bài nào thì sử dụng phương pháp giảng giải, kiểm tra, thí nghiệm … nhưng phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học.

Môn Toán không có nhiều tranh ảnh như các bộ môn khác, nhưng không phải vì thế mà không cần đến ứng dụng CNTT. Ngoài bộ đồ dùng, dạy và học toán chỉ là những con số và các bài toán và những hình vẽ thì không có đồ dùng gì khác. Thế nhưng, những con số, những bài toán và những hình vẽ nếu đưa lên màn hình lớn với sự nhấn mạnh bằng cách đổi màu chữ hay gạch chân; những kiến thức Toán khô khan biến thành những trò chơi hấp dẫn sẽ có hiệu quả hơn.

II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:​

1. Thực trạng:​

- Phần lớn các giáo viên ngại sử dụng giáo án điện tử vì để thiết kế được 1 giáo án có chất lượng phải công phu và tốn nhiều thời gian để chuẩn bị. Đó chính là điều mà các giáo viên thường hay tránh.

- Việc sử dụng phương pháp mới đòi hỏi một giáo án mới. Thực ra, muốn “click” chuột để tiết dạy thực sự hiệu quả thì giáo viên phải vất vả gấp nhiều lần so với cách dạy truyền thống. Ngoài kiến thức căn bản về vi tính, sử dụng thành thạo phần mềm PowerPoint, giáo viên cần phải có niềm đam mê thật sự với công việc thiết kế. Nó đòi hỏi sự sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ để săn tìm tư liệu từ nhiều nguồn.

- Nhiều giáo viên (nhất là những đông chí giáo viên đã có tuổi) sử dụng chưa thành thạo các phương tiện dạy học hiện đại nên việc soạn giáo án điện tử gặp nhiều khó khăn.

- Việc thiết kế giáo án điện tử chưa có nhiều kinh nghiệm nên việc chọn màu sắc, phông nền hay phông chữ, chọn hiệu ứng đôi khi chưa phù hợp.

Qua quá trình tìm hiểu một số giáo viên dạy lớp 2, tìm hiểu học sinh, tài liệu tham khảo ở trường Tiểu học Ba Trại A, tôi nhận thấy: các đồng chí đã quan tâm đến việc đưa trò chơi vào các giờ học. Tuy nhiên, việc lựa chọn và làm các vật dụng nhiều trong trò chơi còn gặp nhiều khó khăn về chi phí, thời gian và tính ứng dụng nhiều trong tiết học khác. Ngoài ra, do thời lượng một tiết học mà khối lượng bài, kiến thức lại nặng nên nhiều khi rất khó để tổ chức được trò chơi trong giờ học. Vì vậy mà giờ học toán còn trầm, học sinh còn thụ động trong học tập, một số học sinh còn yếu kém còn ngại học toán.

Do địa bàn ở xã Ba Trại trình độ dân trí chưa đồng đều nên việc quan tâm đến việc học tập của con cái chưa chu đáo, đồ dùng học tập của một số em còn thiếu, tính tự giác học tập của các em chưa cao.

2. Giải pháp:​

- Đến nay, việc giảng dạy giáo án điện tử đã được nhiều giáo viên đón nhận một cách tích cực, bởi nó tạo ra một không khí học tập sôi nổi, thu hút sự chú ý của học sinh, học sinh thực sự làm chủ trong tiết học. Khi dạy bằng giáo án điện tử, giáo viên đỡ vất vả hơn nhiều. Thay bằng các thao tác gắn đồ dùng lên bảng, giáo viên chỉ cần kích chuột là có ngay những hình ảnh như ý muốn. Dạy bằng giáo án điện tử còn tránh được tình trạng cháy giáo án do quá nhiều thao tác gắn và tháo đồ dùng dạy học.

- Khi sử dụng giáo án điện tử, giáo viên có thể thiết kế bài học như sách giáo khoa, không cần in tranh ảnh tốn tiền, mất thời gian, bảo quản khó mà hình ảnh lại nhỏ không rõ nét như khi đưa lên màn hình lớn.

- Môn Toán tuy ít tranh ảnh, nhưng mỗi bài học hay mỗi bài toán ta đưa lên màn hình lớn sẽ giúp học sinh chú ý hơn. Những từ ngữ trọng tâm trong bài ta có thể đổi màu hoặc gạch chân sẽ giúp học sinh hiểu bài hơn, từ đó giải bài toán một cách dễ dàng. Hoặc khi tóm tắt đề bài ta có thể dùng những hình ảnh phù hợp với đề bài ( như con gà, con cá, bông hoa...) những hình ảnh này ta có thể lấy trên mạng Internet. Cách tóm tắt đề bài đó sẽ giúp học sinh dễ hiểu bài và làm bài tốt hơn. Cùng một lúc giáo viên đưa các đáp án lên bảng sẽ rất vất vả và mất thời gian. Nhưng nếu dạy bằng giáo án điện tử thì chỉ cần thiết kế trong một Slide là có đủ các đáp án của bài. Dựa vào đó học sinh biết được mình đã ghép theo cách nào, và còn có những cách ghép nào nữa. Từ đó, học sinh có thể vận dụng các cách ghép hình cho các bài học sau.

- Việc đưa ứng dụng CNTT vào giảng dạy có rất nhiều cái lợi cho cả học sinh lẫn giáo viên. Vấn đề đặt ra là phải soạn giáo án như thế nào cho phù hợp thì mới đem lại hiệu quả mong muốn.

Trên cơ sở nghiên cứu đề tài, điều tra, quan sát tình hình thực tế và trực tiếp tổ chức một số trò chơi Toán học lớp 2 tôi đã nhận thấy:

- Đối với trẻ nhỏ, trò chơi là một phát hiện mới, kích thích sự tò mò, muốn tìm hiểu, khám phá. Do vậy quan điểm “Thông qua hoạt động vui chơi để tiến hành hoạt động học tập” là phù hợp với trường học.

- Trong quá trình học toán, GV cũng cần tích cực tổ chức trò chơi cho các em. Việc sử dụng trò chơi toán học có nhiều tác dụng như:

+ Giúp học sinh thay đổi loại hình hoạt động ngoài giờ học, làm cho giờ học bớt căng thẳng, tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu. Học sinh tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng, gây hứng thú học tập.

+ Kích thích sự tìm tòi, tạo cơ hội để học sinh tự thể hiện mình

+ Thông qua trò chơi, học sinh được vận dụng kiến thức, năng nổ, hoạt bát, kích thích trí tưởng tượng, trí nhớ. Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học tập cách xử lý thông minh trong những tình huống phức tạp, tăng cường khả năng vận dụng trong cuộc sống để dễ dàng thích nghi với điều kiện mới của xã hội.

Ngoài ra, thông qua hoạt động trò chơi còn giúp các em phát triển được nhiều phẩm chất đạo đức như tình đoàn kết, thân ái, lòng trung thực, tinh thần cộng đồng trách nhiệm. Vì vậy, việc thiết kế bài giảng sinh động trên máy kết hợp với việc tổ chức các trò chơi toán học rất cần thiết trong giờ học toán ở Tiểu học.

III. NHỮNG ƯU ĐIỂM KHI SỬ DỤNG GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ ĐỂ DẠY Ở MỘT SỐ BÀI CỦA MÔN TOÁN LỚP 2.​

* Nhóm bài: 29 + 5, 49 + 25 (trang 16, 17 – SGK Toán 2);

28 + 5; 38 + 25 (trang 16, 17 – SGK Toán 2):

Ở những bài này, để xây dựng được các công thức trong bảng cộng mà không sử dụng giáo án điện tử thì người GV phải sử dụng rất nhiều que tính, GV sẽ vất vả trong việc gắn que tính lên bảng cũng như