Chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi môn ngữ văn THPT NĂM 2021 - 2022: nhận xét về phong cách thơ của xuân diệu

[Yopovn]

Chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi môn ngữ văn THPT NĂM 2021 - 2022: nhận xét về phong cách thơ của xuân diệu

CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỜNG HỌC SINH GIỎI

PHONG CÁCH THƠ XUÂN DIỆU​

A-MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức:

- Cảm nhận được lòng yêu đời, yêu sống và khao khát sống mãnh liệt, sống hết mình; quan niệm mới về thời gian, về tuổi trẻ và hạnh phúc của Xuân Diệu.

- Thấy được sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc mãnh liệt, dồi dào và mạch luận lí sâu sắc; những sáng tạo độc đáo về nghệ thuật của bài thơ.

2. Kĩ năng:

- Đọc - hiểu thơ mới theo đặc trưng thể loại.

3. Thái độ: Biết quý trọng thời gian, yêu tuổi trẻ, yêu cuộc sống, góp phàn làm cho cuộc sống thêm tươi đẹp.

B- TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG

PHONG CÁCH THƠ XUÂN DIỆU

1. Một tâm hồn đặc biệt nhạy cảm trước sự vận động của thời gian.

Rõ ràng không phải đến Xuân Diệu thơ VN mới nói đến thời gian. Nhưng chỉ với XD thời gian mới trở thành một nỗi ám ảnh. "Thời gian trong thơ ông không chỉ là cảm xúc, là thi hứng, mà còn là nhân tố kiến trúc của tác phẩm nghệ thuật. Có thể nói, XD luôn nhìn đời bằng con-mắt-thời-gian; "chất Xuân Diệu", phong cách thơ ông là ở đó."

Ở XD thời gian đã tạo nên một sức ép lớn "Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân". Ngay khi đang thanh niên thi sĩ đã vẽ ra cái già, cái chết để báo động:

Hết ngày, hết tháng, hết!em ơi

Kinh hãi không gian quặn tiếng còi

(Hết ngày hết tháng)

Trong thơ XD, tác giả đem đến tuổi trẻ tiếp thêm sinh khí cho sự vật, thời gian cũng đem lại sự phôi pha, héo úa. Nhà thơ đã cảm nhận thời gian trôi đi ngay trong từng khoảnh khắc của hiện tại:

Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già

(Vội vàng)

Nhạy cảm với bước đi của thời gian, kèm theo đó là sự lo âu:

Thời gian rót từng giọt buồn tê héo

Sự sống đi như hương bỏ hoa chiều

(Thanh niên)

Những câu thơ tả bước đi của thời gian thường là những câu thơ cực kì tinh vi của XD:

Hoa thu không nắng cũng phai màu

Trên mặt người kia in nét đau

(Hoa nở để mà tàn)

Gió lạnh rồi đây sắp nhớ thương

Sương the bảng lảng bạc cây tùng

Và ý thức sự trôi chảy của thời gian nên XD luôn vội vàng, cuống quýt:

Mau lên chứ, vội vàng lên với chứ

(Vội vàng)

2. Xuân Diệu - một trái tim luôn hướng tới tuổi trẻ, tình yêu nơi trần thế bằng niềm yêu đời, yêu cuồng nhiệt, sôi nổi:

Bởi "khát khao giao cảm với đời" nên cái "tôi" XD luôn thiết tha yêu sống, cuộc sống hiểu theo nghĩa trần thế nhất. Ông kêu gọi "sống toàn tâm, toàn trí, toàn hồn" lòng ham sống bộc lộ hết mức:

Kẻ đựng trái tim trìu máu đất

Hay tay chín móng bám vào đời

(Hư vô)

Còn trong địa hạt của tình yêu, ông hoàng thơ tình đã mang đến cho thơ tình yêu một quan niệm đầy đủ nhất và cách thể hiện phong phú, chân thực và tinh hoa nhất. Thơ tình XD luôn dào dạt:

Yêu tha thiết thế vẫn còn chưa đủ

Phải nói yêu đến trăm bận ngàn lần

(Phải nói)

Đã hôn rồi hôn lại

Hôn đến mãi muôn đời

Đến tan cả đất trời

Anh mới thôi dào dạt

(Biển)

Chắc hẳn những người yêu nhau nhiều thế hệ sẽ khó mà quên được câu thơ diễn tả những rung