SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM LỚP 7 MÔN LỊCH SỬ: Một số biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh trong việc dạy học lịch sử Việt Nam ở THCS

[Yopovn]

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM LỚP 7 MÔN LỊCH SỬ: Một số biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh trong việc dạy học lịch sử Việt Nam ở THCS

yopo.vn​

Phần 1: Đặt vấn đề
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Lý do khách quan
Cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện nay ở nước ta đã
đem lại sự chuyển biến lớn trong đời sống vật chất tinh thần của con
người. Để đạt được những chuyển biến nhảy vọt đó không thể không
nhắc đến giáo dục.
Trong quá trình thực hiện công cuộc công nghiệp hoá- hiện đại
hoá ở nước hiện nay, Đảng ta đã xác định “Giáo dục là quốc sách
hàng đầu”, “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát
triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề
nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,
hình thành nhân cách phẩm chất, năng lực của công dân đáp ứng yêu
cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Mục tiêu giáo dục này kế thừa và
phát triển các mục tiêu được xác định từ sau Cách mạng tháng Tám
phù hợp với tình hình nhiệm vụ cách mạng mới.
Mục tiêu giáo dục nói chung được quán triệt và thể hiện cụ thể
ở tất cả các môn học và được thông qua nội dung, phương pháp của
từng môn học. Đối với bộ môn lịch sử trong nhà trường phổ thông
1
hiện nay có khả năng và sở trường không chỉ trang bị cho học sinh

kiến thức lịch sử dân tộc từ cổ đến kim, mà còn giúp cho học sinh
hình thành thế giới quan khoa học. Vì thế nhiều nước trên thế giới
xem môn lịch sử là môn học cực kì quan trọng trong nhà trường.
Trong nhà trường phổ thông ở Việt Nam hiện nay lịch sử là bộ
môn có ưu thế trong việc giáo dục tư tưởng tình cảm, giáo dục truyền
thống lịch sử dân tộc cho học sinh để trở thành những con người mới
nhưng trước hết phải là con người hiểu rõ lịch sử dân tộc và cội
nguồn dân tộc như Bác Hồ kính yêu đã từng nói:
" Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam"
Tuy nhiên trong thực tiễn dạy học lịch sử ở trường THCS nói
riêng hiện nay chưa hoàn thành nhiệm vụ chức năng bộ môn. Đặc
biệt hơn môn lịch sử là một môn khoa học xã hội có yêu cầu cao về
nhận thức, nó đòi hỏi có trí nhớ, tư duy sáng tạo, học tập thông minh.
Một yếu tố đầu tiên và quan trọng đối với học tập lịch sử là nếu biết
thì chưa đủ, mà quan trọng hơn là phải hiểu. Nếu không biết thì
không hiểu, nhưng không phải biết là đã hiểu, có hiểu thì mới biết
một cách sâu sắc, đầy đủ và vững chắc hơn.
2
Từ những hiểu biết về lịch sử, về quá khứ học sinh sẽ có thái
độ, trách nhiệm đúng đắn với hiện tại và tương lai, với lịch sử dân
tộc, hiểu rõ truyền thống dân tộc, tự hào về những gì ông cha ta đã
từng làm để bảo vệ Tổ quốc. Từ đó bồi dưỡng lòng yêu quê hương,
đất nước và góp công sức học tập của của mình đối với sự nghiệp xây
dựng đất nước ngày nay.
1.2. Lý do chủ quan
Do quan niệm chưa đầy đủ về chức năng của khoa học lịch sử
và môn lịch sử trong đời sống xã hội đã dẫn đến việc học tập nghiên
cứu, giảng dạy môn lịch sử của một số Giáo viên và học sinh còn
nhiều hạn chế cả nội dung và phương pháp. Nhiều khi học sinh không
nắm vững kiến thức cơ bản, nhớ sai, nhớ nhầm lịch sử dân tộc là một
hiện tượng phổ biến ở THCS.
Chính vì vậy để phát huy tính tích cực trong việc dạy học lịch
sử dân tộc phải tiến hành nhiều hoạt động học tập một cách tích cực,
chủ động thông qua hệ thống phương pháp dạy học phong phú, linh
hoạt gây được hứng thú trong hoạt động học của trò, tránh việc nhồi
nhét áp đặt. Vì vậy học sinh phải là trung tâm chủ động lĩnh hội.
Chương trình lịch sử Việt Nam lớp 8 THCS trang bị cho học
3
sinh kiến thức lịch sử dân tộc từ 1858 đến đầu thế kỷ XX. Đây là giai


đoạn có nhiều sự kiện phức tạp, hấp dẫn thể hiện truyền thống yêu
nước của dân tộc. Nhưng đây cũng là giai đoạn lịch sử phức tạp đòi
hỏi học sinh phải nắm vững để tránh tình trạng hiểu sai, hiểu nhầm
lịch sử. Do vậy để phát huy tính tích cực trong dạy học lịch sử ở
THCS nói chung và lớp 8 nói riêng là vấn đề được nhiều người quan
tâm.
Là giáo viên trực tiếp đứng lớp dạy lịch sử lớp 8 ở THCS tôi
thấy có nhiều trăn trở, đặc biệt khi nghiên cứu về phương pháp dạy
học lịch sử ở trường phổ thông, tôi cảm thấy đây là vấn đề có ý nghĩa
lớn trong việc nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn lịch sử ở
THCS nói chung và lớp 8 nói riêng. Chính vì lý do trên đã thôi thúc
tôi chọn đề tài này để tìm ra “Một số biện pháp phát huy tính tích cực
của học sinh trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường THCS”
2. Mục đích nghiên cứu
Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường phổ
thông nói chung và chất lượng giảng dạy môn lịch sử nói riêng.
Tạo điều kiện cho các em, nhất là học sinh lớp 8 khi học lịch sử
Việt Nam sẽ biết cặn kẽ, đầy đủ, toàn diện về môn học, tiếp cận môn
4
học trên những khía cạnh khác nhau.
Đề tài sử dụng cho giáo viên và học sinh THCS (Phần sách giáo
khoa đổi mới)
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu “Một số biện pháp phát huy tính tích cực của
học sinh trong việc dạy học lịch sử Việt Nam ở THCS”.
Đề tài dùng cho giáo viên giảng dạy môn lịch sử Việt Nam ở
THCS, nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, tìm tòi, sáng tạo của
Thầy - Trò trong “Dạy - Học” lịch sử Việt Nam.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là học sinh lớp 8 trường
THCS Cẩm Tú năm học 2011- 2012.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để nghiên cứu và làm đề tài này tôi đã dùng các phương pháp chủ
yếu sau:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận.
- Phương pháp quan sát lớp học.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
5. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ nghiên cứu, phân tích các biện pháp cơ bản nhằm phát
5
huy tính tích cực của học sinh trong dạy học lịch sử Việt Nam ở
trường THCS.
6. Thời gian nghiên cứu
Từ ngày 10 tháng 9 năm 2011