KIẾN THỨC 4 kiến thức nhạc lý cơ bản bổ ích cho piano

Yopovn · 10/3/23

4 kiến thức nhạc lý cơ bản bổ ích cho piano

Việc học nhạc lý là cực kì cần thiết trước khi bạn muốn học chơi một loại nhạc cụ nào đó, tương tự với việc học piano. Những kiến thức về nhạc lý liên quan đến piano sẽ giúp chúng ta hiểu hơn về các loại nhạc cụ nói chung và piano nói riêng. Từ đó nhạc lý có thể hỗ trợ cho quá trình tập luyện và thực hành diễn ra nhanh hơn rất nhiều. Hãy cùng Đức Beat Music học nhạc lý piano cơ bản cho người mới với 4 kiến thức bổ ích dưới đây nhé!
1. Thuộc vị trí nốt nhạc trên phím đàn piano và khuông nhạc
Các nốt nhạc cơ bản trên phím đàn piano gồm 7 nốt (các phím trắng) và được biết đến với ký hiệu C, D, E, F, G, A, B tương đương các nốt Đô, Rê, Mi, Fa, Sol, La, Si. Bạn có thể quan sát cây đàn và sẽ nhận thấy rằng những phím trắng được xếp cạnh nhau, còn các phím đen sẽ chia thành các cụm 2 và 3 phím ngăn cách các nốt trắng (như hình ảnh).

Nốt trắng nằm giữa cụm 2 phím đen liền kề liên tiếp nhau sẽ là nốt D (Rê); nốt trắng G (Son) và nốt A (La) nằm giữa cụm 3 nốt đen. Các nốt nhạc trên phím đen thường là các nốt thăng (#) và giáng (b). Mặc dù phím trắng và phím đen trên đàn piano có vị trí, đặc trưng khác nhau, nhưng chúng kết hợp với nhau thành một chuỗi tuần hoàn, không thể tách rời. Vì thế, nắm vững và phân biệt được các nốt trên bàn phím sẽ giúp người học piano chủ động hơn trên các phím đàn.

Đối với khuông nhạc, lời khuyên cho những ai mới học nhạc lý piano cơ bản ở đây là hãy lấy các nốt nhạc mà mình dễ dàng ghi nhớ làm mốc, quan sát trên bản nhạc những nốt nhạc tiếp theo trên khuông nhạc đi lên hay đi xuống, nằm trên bao nhiêu dòng, bao nhiêu khe, thì ngón tay cũng di chuyển bấm đi lên, đi xuống bấy nhiêu phím đàn. Sau khi đã nắm được các nốt thì bạn có thể tự tập nhìn bản nhạc và di chuyển ngón tay mà không cần nhìn bàn tay khi chơi đàn.
2. Nhớ hợp âm khi học piano
Học nhạc lý piano cơ bản tương tự như organ, hợp âm đàn piano cũng được chia thành nhiều loại, cụ thể như hợp âm trưởng/thứ; hợp âm thăng/giáng; các hợp âm có dấu xuyệt “/” và các hợp âm trưởng/thứ có được thêm vào các ký hiệu hoặc chữ số như M7, 7M, (+), (-), sus, aug, dim, (△)…
Thực tế, để hiểu các ký hiệu hợp âm và chơi dựa theo ký hiệu không khó khăn quá. Việc đầu tiên bạn cần là xác định hợp âm gốc (trưởng/thứ), sau đó tự dịch ra các ký hiệu phức tạp hơn với quy tắc từ trái sang. Bạn có thể sử dụng các phần mềm để hỗ trợ cho việc tìm ra hợp âm đúng hơn. Cuối cùng, sau khi hoàn chỉnh bạn có thể chơi thử trên đàn để cảm nhận chính xác hơn bằng âm thanh.

Một điều cần lưu ý nữa đó chính là dấu hóa, là dấu thăng (#: tăng ½ cung) và dấu giáng (b: giảm ½ cung). Dấu thăng hay dấu giáng sẽ có số lượng cố định ở đầu khuông nhạc, và đặt ở vị trí nốt nào thì nốt đó sẽ tăng lên hoặc giảm xuống ½ cung.
Bài viết tham khảo: Các hợp âm sử dụng trong piano cơ bản
3. Biết rõ trường độ nốt nhạc khi học nhạc lý piano cơ bản
Độ dài là giá trị thời gian của âm thanh. Về mặt vật lý, độ dài đo thời gian phát ra giao động của nguồn âm thanh quyết định. Trong âm nhạc, độ dài của âm thanh được quy định bằng các nốt nhạc với những hình dạng khác nhau.
* Nốt nhạc có hai bộ phận:
– Thân nốt nhạc là một hình tròn rỗng hoặc đặc ruột. Phần này để xác định vị trí cao độ của âm thanh.
– Đuôi và dấu móc của nốt nhạc: Đuôi nốt nhạc là một vạch thẳng đứng, phần này để xác định độ dài khác nhau của âm thanh, đuôi nốt nhạc có thể quay lên hoặc quay xuống. Dấu móc luôn nằm ở bên phải của đuôi nốt.
* Hình nốt và giá trị độ dài tương đối giữa các hình nốt:

Mối tương quan độ dài giữa chúng là: nốt đứng trước có giá trị gấp đôi nốt đứng sau.
Nếu: Nốt tròn = 4 đơn vị đo độ dài (đv), thì các nốt còn lại sẽ có giá trị như sau:

Nốt trắng = 2 đv
Nốt đen = 1 đv
Nốt móc đơn = 1/2 đv
Nốt móc kép = 1/4 đv
Nốt móc ba = 1/8 đv
Nốt móc bốn = 1/16 đv

Độ dài của các nốt không có giá trị thời gian quy định sẵn. Vì vậy, nốt nhạc chỉ biểu hiện mối tương quan về thời gian trong điều kiện cùng một tốc độ chuyển động.
Trong trường hợp có tốc độ chuyển động khác nhau, giá trị thời gian thực tế của các nốt nhạc không theo đúng tương quan bình thường giữa chúng với nhau nữa. Không có giá trị tuyệt đối về thời, đó là tính tương đối của các giá trị độ dài.

4. Học nhạc lý piano cơ bản: Các kiểu nhịp phách phổ biến
Nhịp và phách là những yếu tố hết sức quan trọng trong nhạc lý. Đây cũng là kiến thức cơ bản cho những người bắt đầu học nhạc nói chung và học các nhạc cụ nói riêng. Việc bạn nắm chắc được nhịp và phách sẽ quyết định cách bạn sẽ hát hay chơi bản nhạc đó như thế nào. Ở vị trí đầu bất kỳ bản nhạc nào, bạn sẽ nhìn thấy 1 cặp số được viết như 1 phân số, đó là chỉ số nhịp, cho biết nhịp điệu của bài hát đó.

Nhịp là gì?

Nhịp là khoảng thời gian chia đều nhau của một bản nhạc. Nhịp nằm giữa 2 vạch nhịp. Đối với các bạn chỉ học đệm hát đơn thuần mà ít khi sử dụng bản nhạc, nhịp về cơ bản thường sẽ là khoảng thời gian bạn chơi một hợp âm đơn. Nâng cao lên một chút bạn sẽ gặp một số trường hợp có 2 đến 3 hợp âm trong một nhịp. Cảm nhận và nắm bắt được hợp âm sẽ giúp các bạn chuyển giữa các hợp âm mượt mà và chính xác hơn.

Phách là gì?

Trong một nhịp lại chia thành các quãng thời gian đều nhau gọi là phách.
Trong mỗi ô nhịp sẽ có phách mạnh và phách nhẹ, từ đó mà chúng ta có thể phân biệt được các loại nhịp khác nhau như 2/4, 3/4, 4/4 …Qua phách của một bài nhạc, chúng ta sẽ định hình rõ ràng về phong cách cũng như nhịp điệu của bài hát một cách chính xác.
Bạn có thể tham khảo thêm về nhịp và phách tại bài viết này:

Trên đây là một số kiến thức học nhạc lý piano cơ bản. Hi vọng những kiến thức này sẽ giúp ích được cho bạn.
Nguồn: sưu tầm