MÔN VĂN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC VĂN BẢN NGHỊ LUẬN TRUNG ĐẠI MÔN NGỮ VĂN LỚP 8 Ở TRƯỜNG THCS TRẦN ĐẠI NGHĨA NĂM 2021

[Yopovn]

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC VĂN BẢN NGHỊ LUẬN TRUNG ĐẠI MÔN NGỮ VĂN LỚP 8 Ở TRƯỜNG THCS TRẦN ĐẠI NGHĨA NĂM 2021 được soạn dưới dạng file word gồm 24 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

​

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

MỤC LỤC

​

Nội dung​	Trang​
I. ĐẶT VẤN ĐỀ	​
Lý do chọn đề tài	2 - 3​
Mục tiêu nghiên cứu	3 - 4​
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ	​
1. Thực trạng của vấn đề cần giải quyết	​
1.1. Cơ sở lý luận	4 – 5​
1.2. Cơ sở thực tiễn	5​
2. Nội dung giải pháp thay thế	​
2.1 Chuẩn bị cho tiết dạy - học	5 - 6​
2.2. Tạo tâm thế, gây hứng thú cho học sinh	6 - 8​
2.3. Hướng dẫn HS đọc văn bản và tìm hiểu chú thích	8 - 9​
2.4. Hướng dẫn HS hiểu được bối cảnh lịch sử - tác giả - tác phẩm	9 - 10​
2.5. Hướng dẫn HS nắm được đặc trưng thể loại	10 – 12​
2.6. Hướng dẫn HS nắm được hệ thống từ vựng, điển cố	12 - 14​
2.7. Dùng sơ đồ tổng kết bài học	14 – 16​
2.8. Hướng dẫn HS liên hệ nội dung tác phẩm với cuộc sống thực tại	16 - 17​
3. Đánh giá đề tài	17​
4. Tổ chức thu thập minh chứng	17 - 19​
III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ	​
1. Kết luận	19 - 20​
2. Khuyến nghị	20 - 21​
TÀI LIỆU THAM KHẢO	22​
PHỤ LỤC	​

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT​

Trung học cơ sở	THCS
Giáo viên	GV
Học sinh	HS
Sách giáo khoa	SGK
Văn học trung đại	VHTĐ
Phương pháp dạy học	PPDH

KINH NGHIỆM

GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC

VĂN BẢN NGHỊ LUẬN TRUNG ĐẠI MÔN NGỮ VĂN LỚP 8 Ở TRƯỜNG THCS TRẦN ĐẠI NGHĨA​

Văn học trung đại (VHTĐ) Việt Nam là bộ phận văn học gắn liền với một giai đoạn lịch sử quan trọng của đất nước. Giai đoạn lịch sử này đã để lại một di sản văn học vô cùng quý báu, đồ sộ về khối lượng; phong phú, đa dạng về nội dung; đạt tới đỉnh cao về nghệ thuật. Qua việc nghiên cứu, tìm hiểu di sản này, chúng ta càng thêm gắn bó với truyền thống cao đẹp của dân tộc. Bởi lẽ “Mỗi tác giả với thiên tài của mình và giới hạn của thời đại, phản ánh một thời kì lịch sử, đánh dấu một bước tiến của văn học, làm giàu thêm cho tư tưởng, tình cảm và tiếng nói Việt Nam” (Phạm Văn Đồng).

Trong nhiều năm trở lại đây, các phương pháp dạy học theo hướng tích cực đã được chú trọng (kể cả việc ứng dụng công nghệ thông tin). Việc đổi mới chương trình và phương pháp giảng dạy khiến người giáo viên đứng lớp cần đổi mới cách dạy học, đầu tư nhiều hơn trong quá trình giảng dạy. Trên thực tế, việc giảng dạy các tác phẩm văn học Việt Nam trung đại ở trường THCS lại gặp không ít khó khăn, phần nhiều giáo viên e ngại giảng dạy các văn bản này. Việc rút ngắn khoảng cách để học sinh dễ dàng tiếp nhận nội dung văn bản là điều không đơn giản (nhất là với thế hệ giáo viên trẻ khi vốn kiến thức, hiểu biết văn hóa thời trung đại còn hạn chế). Bản thân giáo viên cũng còn nhiều lúng túng khi khai thác các tác phẩm văn học cổ, nhất là về mặt từ ngữ. Các tác phẩm giai đoạn này hay dùng điển tích, điển cố và để cho học sinh hiểu thấu đáo được phải giải thích thành một câu chuyện dài. Cũng có khi giáo viên chưa hiểu hết ý nghĩa của các điển cố đó vì chưa có điều kiện nghiên cứu, tìm hiểu kĩ càng vì vậy việc giải thích không thể giải thích cho học sinh hiểu thấu đáo được. Trong quá trình giảng dạy VHTĐ, giáo viên thường chỉ chú ý khai thác nội dung làm toát lên những quan điểm tư tưởng của tác giả đề cập mà ít chú ý đến vẻ đẹp về hình thức nghệ thuật của tác phẩm cũng như các vấn đề có liên quan khác, vì thế việc dạy các tác phẩm nghị luận thường khô, không hấp dẫn. Hơn nữa có một thực tế phổ biến là học sinh không có hứng thú khi học văn học Việt Nam trung đại, tình trạng ngại đọc sách, nghiên cứu tài liệu và không say mê với việc tìm hiểu những vấn đề thuộc lĩnh vực trừu tượng này trở nên không còn hiếm ở các lớp. Bên cạnh đó cái hay mỗi thời mỗi khác, có những cái mà quan niệm xưa cho là hay là đẹp thì nay đã trở nên xa lạ, nếu không có vốn tri thức nhất định về văn hóa, văn học thì không thể hiểu được, vì thế các em không dễ có tâm thế sẵn sàng tiếp nhận văn bản đã ra đời cách nay nhiều thế kỉ.

Do đặc thù lịch sử nước ta và tính chất của văn nghị luận trung đại được coi trọng. Việc dạy - học văn nghị luận thật khó, dạy - học văn nghị luận ở cấp Trung học cơ sở, cụ thể là ở lớp 8, lại càng khó hơn. Từ tình hình thực tế, bản thân tôi luôn băn khoăn, trăn trở làm thế nào để có thể giảng dạy các tác phẩm văn học Việt Nam trung đại đạt hiệu quả? Làm thế nào để học sinh tiếp cận tác phẩm văn học Việt Nam trung đại đễ dàng hơn?

Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã mạnh dạn đưa ra kinh nghiệm: Giải pháp nâng cao chất lượng dạy học văn bản nghị luận trung đại môn Ngữ văn lớp 8 ở trường Trung học cơ sở Trần Đại Nghĩa.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Các văn bản nghị luận trung đại trong chương trình Ngữ văn lớp 8 THCS và quá trình dạy văn bản nghị luận trung đại ở trường THCS.

Nhiệm vụ nghiên cứu

+ Tổng hợp cơ sở lý luận của văn bản nghị luận trung đại

+ Khảo sát thực trạng học tập của HS.

+ Đề xuất một số biện pháp phát huy tính tích cực, chủ động của các đối tượng HS trong giờ học văn bản nghị luận trung đại.

Phương pháp nghiên cứu: Để nghiên cứu đề tài này tôi đã sử dụng những phương pháp sau:

+ Phương pháp quan sát: Hình thức chủ yếu của phương pháp này là dự giờ đồng nghiệp từ đó tôi có thể phát hiện ra những ưu nhược điểm trong bài dạy của các đồng nghiệp.

+ Phương pháp phân tích, tổng hợp: Khi đưa ra một số vấn đề nào đó thì người thầy phải nêu ra tình huống có vấn đề thật rõ ràng để học sinh nắm được. Sau đó đi vào từng khía cạnh từ nhỏ đến lớn, phân tích kĩ càng, tránh lan man dài dòng. Khi phân tích xong, GV phải đúc kết lại đưa ra kết luận tổng hợp nhất, làm cho bản chất vấn đề được bộc lộ rõ ràng nhất, dễ hiểu nhất thì mới thu được kết quả trong giảng dạy.

+ Phương pháp tích cực: Là phương pháp hướng tới việc học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động. Thực chất của phương pháp tích cực đòi hỏi người dạy phải phát huy tính tích cực chủ động của người học.

+ Phương pháp tích hợp: Tích hợp nhiều kĩ năng trong một môn học; tích hợp chương trình chính khoá và ngoại khoá; tích hợp giữa kiến thức và thực tiễn.

+ Phương pháp đàm thoại: Người thầy cần xây dựng được một hệ thống câu hỏi để HS trả lời nhằm gợi mở cho các em những vấn đề mới, tự khám phá những tri thức mới bằng sự tái hiện những tài liệu đã học hoặc từ kinh nghiệm đã tích luỹ được trong cuộc sống, giúp học sinh tự kiểm tra, đánh giá việc lĩnh hội tri thức.

Giới hạn nghiên cứu

Những tiết học văn bản nghị luận trung đại trong chương trình Ngữ văn 8.

II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Thực trạng của vấn đề cần giải quyết

1.1. Cơ sở lý luận